اتاق رنگ خودرو چه کاربردی دارد؟
آیا تابهحال به این فکر کردهاید که چرا رنگ روکش یک ماشین کاملاً جدید و بیعیب به نظر میرسد، اما اگر خودتان قصد رنگ کردن خودرو داشته باشید، نتایج خوبی به دست نخواهید آورد؟ راز رنگکاری بیعیب و نقص خودرو اغلب به محیط رنگکاری آن مربوط میشود. به این محیط در صنعت مکانیک و خودروسازی، اتاق رنگ خودرو میگویند. در این مطلب، در مورد اتاق رنگ خودرو، انواع مختلف و مزایای کلی آن توضیح خواهیم داد.
فهرست محتوا
اتاق رنگ خودرو چیست؟
اجزای اصلی اتاق رنگ خودرو
اتاق رنگ خودرو چگونه کار میکند؟
انواع مختلف اتاقهای رنگ
مزایای استفاده از اتاق رنگ خودرو چیست؟
اتاق رنگ خودرو چیست؟
اتاق رنگ خودرو که به آن اتاق اسپری نیز گفته میشود، یک محیط کنترل شده است که هوای تمیز و تهویه شده را برای حذف گرد و غبار، جلوگیری از پخش اضافی ذرات و حذف سایر آلایندهها در طول فرآیند رنگ آمیزی فراهم میکند. این هوا ممکن است در جهات مختلف جریان داشته باشد، اما با حذف این ذرات، ایجاد یک روکش صاف روی وسایل نقلیه، تجهیزات یا سایر سطوح رنگشده کمک میکند. اتاقهای رنگ خودرو بسته به نوع صنعت خودروسازی و نوع کار انجام شده در فضا میتوانند از نظر اندازه و پیچیدگی متفاوت باشند.
اجزای اصلی اتاق رنگ خودرو
در یک اتاق رنگ خودرو، ۵ بخش اصلی وجود دارد که آنها را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
۱. دیوارها و دربها
وقتی به مدلهای مختلف اتاق رنگ نگاه میکنید، دیوارهای تک جداره یا دو جداره را خواهید دید. اولی برای استفاده در زمانی که بودجه محدودتر باشد، مناسب است که در آن استحکام دیواره نیز رعایت شده است. نوع دوم معمولاً بادوامتر و ماندگارتر است زیرا با عایق اضافی پوشانده میشود. در هر دو مورد، برای بازتاب نور و دید بهتر در فضای کار، دیوارها سفید هستند.
ممکن است فکر کنید که درب اتاق رنگ یک درب معمولی است که فقط باید باز و بسته شود اما در واقع دربهای اتاق رنگ خودرو در طرحهای رولآپ، تاب دار و سه تایی طراحی شدهاند. طراحی درب مورد نیاز شما بستگی به نحوهی کارتان دارد. به عنوان مثال، اگر از اتاقهای رنگ بدون فشار استفاده میکنید، احتمالاً به دربهای فیلتر شده نیاز خواهید داشت. هوا میتواند از این دربها عبور کند، اما فیلترهای اضافی از ورود آلایندههای ناخواسته جلوگیری میکنند. از طرف دیگر، اگر اتاق تحت فشار باشد، میتوانید از دربهای جامد استفاده کنید که در این صورت هوا فقط از طریق ورودی هوا وارد اتاق میشود.
۲. پلنوم ورودی هوا
این پلنوم ورودی، هوا را وارد اتاق رنگ تحت فشار که دارای دربهای محکم و مهر و موم شده است میکند تا محیط عاری از گرد و غبار و کثیفی آن حفظ شود. هوا بسته به طراحی دقیق اتاق، ممکن است از کف یا بالای اتاق جریان یابد. فیلترهای داخل سیستم، گرد و غبار و سایر آلایندهها را قبل از ورود به فضا حذف میکنند.
۳. محفظهی خروجی هوا
محفظهی خروجی در انواع اتاق رنگ از جمله متقاطع، نیمه رو به پایین، طرح جانبی و رو به پایین تعبیه شده و کاربرد دارد. محفظهی خروجی اگزوز با پلنوم اگزوز و گودال اگزوز کار میکند که هر دو بخشی از مرحله خروج هوا از گردش کلی هوا هستند. محل قرارگیری اجزای خروجی به نوع اتاق که به آن اشاره کردیم بستگی دارد. به عنوان مثال، در طراحی اتاق رنگ متقاطع، پلنوم در عقب اتاق قرار دارد. همچنین در اتاق رو به پایین گودال خروجی را در کف میبینید. محفظهی خروجی هوا صرف نظر از مشخصات دقیق خود، همان عملکرد اصلی را انجام میدهد. یعنی هوا را از اتاق خارج کرده و فیلتر میکند. به گونهای که از اپراتور و سایر اجزای مهم اتاق مانند فنها و پلنوم محافظت کند.
۴. ایرمیکآپ یونیت یا سازندهی هوا (AMU)
یکی دیگر از بخشهای کلیدی اتاق رنگ خودرو، سازندهی هوا است. اگر محفظهی خروجی که در بالا توضیح داده شد، هوا را سریعتر از آن که بتوان آن را تعویض کرد، بیرون میراند، این اتفاق برای اتاق رنگ مناسب نیست. بنابراین در این مواقع از AMU استفاده میشود. این دستگاه جریان هوا و دمای ثابت اتاق را حفظ کرده و هوای تخلیه شده را به همان اندازه بازیابی میکند.
۵. مانومتر
در نهایت، مانومتر از محتویات اصلی اتاق رنگ خودرو است. این وسیله برای نشان دادن زمان نیاز به تعویض فیلترهای رنگ استفاده میشود. با گذشت زمان، وجود بیش از حد اسپری و ذرات دیگر روی فیلتر جمع شده و آن را غیرقابل استفاده میکنند. مانومتر وضعیت فعلی فیلتر را به اپراتور میگوید. بنابراین اپراتور همیشه میداند که چه زمانی باید آنها را تعویض کند. مانومترها از ابزارهای نسبتاً ساده تا طرحهای پیچیدهتر فوتوهلیک(دارای سنسور نوری) و مگنهلیک (دارای سنسور مغناطیسی) متغیر هستند.
اتاق رنگ خودرو چگونه کار میکند؟
اتاق رنگ با دستکاری اصول فشار هوای منفی و مثبت کار میکند. تهویهی اتاق رنگ به تعادل فن محفظهی خروجی و فن پلنوم ورودی هوا بستگی دارد.
اگر فقط فن خروجی روشن باشد، اتاق فشار منفی میگیرد زیرا هوای بیشتری نسبت به فشار وارد شده خارج میشود. در این شرایط اگر درب اتاق باز شود، سعی میکند تا آنجا که میتواند هوا را از بیرون به داخل بکشد و در نتیجه خاک و زبالهها همراه با هوا به اتاق وارد میشود.
از سوی دیگر، اگر فقط فن ورودی روشن باشد، فشار هوای مثبتی را در اتاق دریافت خواهید کرد و وقتی در باز است، سعی میکند آن هوا را به سمت بیرون براند. بنابراین در این حالت، آلایندهها و زبالهها از اتاق دور شده و داخل آن تمیزتر باقی میماند.
برای ایجاد یک محیط کاری مؤثر، این دو فن با هم کار میکنند تا هوا را با نرخهای استاندارد، حذف و جایگزین کنند. در یک اتاق رنگ با فشار کمی مثبت، میتوانید کثیفیها و زبالهها را حتی زمانی که در باز میشود، بیرون نگه دارید. این روش برای بیرون نگه داشتن ذرات منفی در تمیز نگه داشتن اتاقها مؤثر است. در واقع مزیت این روش آنقدر زیاد است که میتوانید از آن در فضاهای مراقبتهای بهداشتی استفاده کنید.
دو عامل فیلترها و تغییرات در حجم اتاق میتوانند به طور قابل توجهی بر موفقیت عملکرد اتاق رنگ خودرو تأثیر بگذارند. اگر فیلتر به طور کامل با اسپری بیش از حد پر شود، فن خروجی برای کشیدن هوا از درون آن دچار مشکل میشود. اتاق رنگ بدون خروج هوا، ممکن است تحت فشار بیش از حد قرار گیرد.
در مورد حجم اتاق نیز باید در نظر داشته باشید که افزودن تنها یک آیتم اضافی به اتاق، فضایی را که باید تحت فشار قرار گیرد کاهش میدهد. به عبارت دیگر، اگر همان مقدار هوایی را که در یک اتاق خالی پمپ میکنید، در یک اتاق پر از وسیله پمپ کنید، آن اتاق پر از وسیله را بیش از حد تحت فشار قرار دادهاید.
انواع مختلف اتاقهای رنگ
انواع مختلف و فراوانی از اتاقهای رنگ وجود دارد اما اغلب بر اساس نحوهی جریان هوا در محوطه طبقهبندی میشوند. در ادامه با چند مورد از رایجترین انواع آن آشنا میشوید.
۱. اتاقهای رنگ رو به پایین
در یک اتاق اسپری جریان رو به پایین، هوا از سقف به سمت پایین جریان مییابد. به این ترتیب، آلایندهها و گردش زیاد ذرات در هوا جمع شده و از خودروی مورد رنگ آمیزی دور میشوند. در این اتاقها معمولاً توریهای برگشت هوا در کف را که چنین هوایی در آنجا جمع میشو، مشاهده خواهید کرد. این مورد در صنعت خودرو رایج است.
۲. اتاقهای رنگ نیمه رو به پایین
در این نوع اتاق هوا از سقف وارد میشود (معمولاً نزدیک ورودی)، اما هوا به جای اینکه مستقیماً در کف باشد از طریق برگشت در گوشههای انتهای اتاق خارج میشود. در نتیجه هوا به صورت مورب از یک قسمت اتاق به قسمت دیگر جریان مییابد. این نوع اتاق رنگ برای کاهش هزینهها بهترین است زیرا نیازی به توری برگشت هوا در کف که میتواند گران باشد، ندارد.
۳. اتاقهای رنگ متقاطع
در یک اتاق رنگ متقاطع، هوا به جای اینکه به صورت عمودی حرکت کند، به صورت افقی از جلو به عقب حرکت میکند. این مورد نیز یکی دیگر از اتاقهای رنگ کمهزینه برای مشاغلی است که به یک عملیات کاربردی کم و بیش اساسی نیاز دارند زیرا نیازی به داشتن یک گودال یا برگشت هوا به کف نیست.
۴. اتاق رنگ طرح جانبی
در این نوع اتاق رنگ هوا از سقف جریان مییابد و از دیوارهای جانبی خارج میشود و توزیع یکنواختتری از جریان هوا ایجاد میکند. در این صورت، پخش بیش از حد گرد و غبار در فضا از همه طرف حذف میشود.
۵. اتاق رنگ باز
این اتاقها از یک طرف باز هستند و هوا را از طریق فیلترهای پشتی میکشند. این اتاقها معمولاً برای پروژههای کوچکتری مانند رنگ آمیزی قطعات یا مبلمان استفاده شده و برای مشاغلی که نیازی به یک محوطهی کامل ندارند مقرون به صرفهتر هستند.
مزایای استفاده از اتاق رنگ خودرو چیست؟
اتاقهای رنگ در کاربردهای بسیار متنوعی از هوافضا گرفته تا تولید مبلمان استفاده میشوند اما اصلیترین آنها در صنعت خودروسازی کاربرد دارند. به طور کلی، استفاده از اتاق رنگ خودرو به روشهای زیر مفید است.
۱. بهبود کیفیت رنگ
اتاقهای رنگ نوعی محیط کنترل شده هستند. به این معنی که منطقهی رنگ آمیزی عاری از گرد و غبار، خاک و سایر ذرات است که میتوانند نتیجهی رنگ آمیزی را خراب کنند. اگر بخواهید به روش سنتی قسمت بیرونی خودرو را رنگ کنید، روکش خودرو به خوبی رنگ کردن در اتاق رنگ محافظت نمیشود. همانطور که ممکن است انتظار داشته باشید، این کار منجر به رنگ آمیزی بهتر و حرفهایتر میشود.
۲. ایمنتر برای کارگران
علاوهبراین، اتاقهای رنگ سیستمهای تهویهی عالی دارند که میتوانند بخارات و مواد شیمیایی مضر را از هوا حذف کنند. این امر، کارگران را از استنشاق مواد خطرناک محافظت میکند و البته خطر مشکلات تنفسی و سلامتی را کاهش میدهد.
۳. صرفهجویی در هزینههای بلند مدت
هرچند اتاق رنگ خودرو به سرمایهگذاری اولیه نیاز دارد، اما همچنان میتواند در درازمدت در صرفهجویی برای هزینهها مفید باشد زیرا ضایعات رنگ و نیاز به کار مجدد را کاهش میدهند. همچنین اتاقهای رنگ شرایط را برای اشتباهات کمتر و پرداخت با کیفیت بالاتر فراهم میکنند که البته به معنای صرف زمان کمتر برای تعمیرات است.
کلام آخر
امروزه رنگآمیزی وسایل نقلیه بدون وجود یک اتاق رنگ جامع و استاندارد غیرقابل تصور است. در صنعت خودروسازی، خروجی هوا از اتاق رنگ اهمیت زیادی دارد. اتاقهای رنگ رو به پایین یا Downdraft تقریباً در همهی موارد بهترین نوع اتاق رنگ برای خودروها محسوب میشوند. جریان هوا در این اتاقها منجر به رنگآمیزی درجهی یک با ایجاد حداقل میزان لکه خواهد شد.
اگر ذرات معلق در هوا بیش از حد در یک فضا وجود داشته باشد، میتوانند بر ظاهر رنگ تأثیر گذاشته و کیفیت روکش خودرو را تنزل دهند. همچنین باعث ایجاد پوششهای ناهموار یا بافت خشن روی روکش خودرو میشوند.
از سوی دیگر، اتاق رنگ خودرو با کنترل انتشار گازهای گلخانهای و محافظت از کارگران در برابر گازهای سمی و مضر در برآورده شدن الزامات رایج استاندارد زیست محیطی مؤثر است.
منابع: alliedcleanrooms , finishingsystems , ecotechsystems
