پارچه چهارخانه یا پارچه شطرنجی؟ تفاوت‌هایی که باید درباره این دو طرح بدانید
پارچه چهارخانه و پارچه شطرنجی هردو در دنیای مد از محبوبیت بالایی برخودار هستند. اما تعداد کمی از ما تفاوت بین پارچه شطرنجی بوفالو و چهارخانه تارتان را می‌دانیم. در واقع، بسیاری از طراحان از اصطلاحات «شطرنجی» و «چهارخانه» به جای یکدیگر استفاده می‌کنند. اگرچه الگوهای چهارخانه و شطرنجی ظاهرا هردو از مربع‌هایی تشکیل شده‌اند، اما تفاوت‌های اساسی بایکدیگر دارند. در ادامه با بررسی انواع پارچه‌های چهارخانه و شطرنجی، بیشتر با این تفاوت‌ها آشنا خواهیم شد.
تفاوت پارچه چهارخانه و پارچه شطرنجی
انواع پارچه شطرنجی
انواع پارچه چهارخانه
منشأ پارچه چهارخانه
تفاوت پارچه چهارخانه و پارچه شطرنجی
اصطلاح چهارخانه به الگو‌هایی الهام گرفته از چهارخانه‌های اسکاتلندی یا همان تارتان‌ها اشاره دارد. اما امروزه چندین تنوع پویا از پارچه چهارخانه وجود دارد. چهارخانه‌های امروزی از خطوط افقی و عمودی متقاطع دو یا چند رنگی تشکیل شده‌اند. این خطوط لزوما نباید کاملا یکدست باشند. یعنی در پارچه‌های چهارخانه الگوهای راه راه عمودی ممکن است با الگوهای راه راه افقی متقارن نباشند.
این درحالی است که الگوهای شطرنجی بسیار ساده‌تر هستند. کافی است تخته شطرنج را تصور کنید. طرح شطرنجی همیشه متقارن است و از خطوط افقی و عمودی متقاطع تشکیل شده است که الگوهای کاشی مانند و هم‌اندازه‌ای می‌سازند.
انواع پارچه شطرنجی
در حالی که اغلب الگوهای شطرنجی شامل فقط دو رنگ هستند، این طرح‌ها ممکن است بیش از دو رنگ را هم در خود جای دهند. در ادامه به معرفی معروف‌ترین الگوهای پارچه شطرنجی خواهیم پرداخت.
بوفالو (Buffalo)
شطرنجی بوفالو معمولا با دو نخ رنگی ساخته می‌شود که با یکدیگر تلاقی می‌کنند تا بلوک‌های بزرگ را تشکیل دهند. در حالی که قرمز و مشکی رنگ‌های اصلی پارچه شطرنجی بوفالو هستند، امروزه ترکیب رنگ‌های مختلفی مانند سفید و آبی، خاکستری و سیاه، زرد و مشکی هم از این الگو تولید می‌شود.
گینگهام (Gingham)
پارچه گینگهام شاید یکی از نمادین‌ترین و پرکاربردترین الگوهای شطرنجی باشد. در این الگو معمولا راه راه‌های عمودی و افقی همیشه یک‌رنگ هستند و روی پس‌زمینه سفید قرار می‌گیرند. بلوک‌های پارچه شطرنجی گنیگهام در مقیاس بسیار کوچک‌تری نسبت به پارچه شطرنجی بوفالو هستند و به همین دلیل پیچیده‌تر بافته می‌شوند. این طرح پارچه به یک پارچه کلاسیک، جاودانه و همه کاره تبدیل شده است که علاوه‌بر لباس، در دکوراسیون خانه هم استفاده می‌شود.
شپردز چک (Shepherd’s Check)
شپردز چک به راحتی با بافت جناغی (برگرفته از جناغ شاه‌ماهی به معنی خطوط مورب) آن قابل تشخیص است. این الگو معمولا روی جنس پارچه فلانل و برای تولید کتوشلوار استفاده می‌شود. این طرح پارچه هم یکی از پرطرفدارترین طرح‌های شطرنجی به‌شمار می‌رود.
هوندستوث(Houndstooth)
الگوی شطرنجی هوندستوث که به طرح «سگ تازی» یا «پیچازی» هم شهرت دارد یک الگوی منحصربه‌فرد و بسیار لوکس درمیان الگوهای شطرنجی است. در این طراحی، مربع‌ها بریده و نوک‌تیز و شبیه دندان‌‌نیش هستند. منشأ این پارچه کشور سوئد است ولی شباهت زیادی به الگوی شپردز چک دارد. این پارچه عموما در رنگ سیاه و سفید دیده می‌شود. هوندستوث ظاهر پیچیده‌ای را ارائه می‌دهد و بافت بسیار زیبا و چشمگیری دارد. این الگو اغلب در لباس‌های رسمی‌تری مانند کتوشلوار، شال‌گردن یا آستر کت‌های اسپرت کاربرد دارد.
گراف (Graph)
پارچه شطرنجی با الگوی گراف کاملا شبیه به کاغذ نقشه کشی است. این الگو از خطوط نازک و تک‌رنگ تشکیل شده است که به طور مساوی از هم عبور می‌کنند و مربع‌های مجزا را تشکیل می‌دهند.
پنجره‌ای (Window Pane)
همانطور که از نام آن پیداست این الگوی پارچه شبیه الگو‌هایی است که معمولاً روی یک پنجره می‌بینید. نوار‌های نازکی که با یکدیگر متقاطع‌اند و یک الگوی پنجره‌ای را تشکیل می‌دهند. سادگی این طرح، آن را به ترکیبی عالی برای هماهنگ شدن با طرح‌های شلوغ تبدیل می‌کند. این الگو همه‌کاره است و با طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها و سبک‌ها مطابقت دارد. پنجره‌ای و گراف هردو جذابیت مینیمالیستی دارند.
تاترسال (Tattersall)
شطرنجی تاترسال الگویی است که قدمت آن به قرن ۱۸ باز می‌گردد. این الگو نام خود را از بازار‌های اسب Tattersall در لندن گرفته است و معمولا برای تهیه پتو برای این حیوانات استفاده می‌شد. امروزه اما این الگو از لباس‌های غیررسمی گرفته تا روبالشی و حتی فرش قابل اجرا است. رنگ نوار‌های تاترسال معمولاً تیره‌تر از رنگ پایه هستند. پارچه تاترسال انتخابی عالی برای تابستان و بهار است.
انواع پارچه چهارخانه
پارچه‌های چهارخانه در الگوها و پهنای خطوط متنوعی وجود دارند. در ادامه با ۴ الگوی چهارخانه بسیار پرطرفدار آشنا خواهیم شد.
چهارخانه تارتان (Tartan Plaid)
چهارخانه تارتان که منشأ اسکاتلندی دارد، از نوار‌های عمودی و افقی با پهنای متفاوت متقاطع تشکیل شده است. اغلب، این خطوط در چندین رنگ، معمولاً حداقل سه رنگ، وجود دارند که باعث می‌شود تارتان‌ها پویاتر و از نظر بصری جذاب‌تر به نظر برسند. اگرچه مواد سنتی یک پارچه تارتان، نخ پشمی بافته‌شده است، اما امروزه از مواد دیگری مانند ترکیب پنبه و ویسکوز هم برای بافت پارچه چهارخانه تارتان استفاده می‌کنند. رویال استوارت، شناخته شده‌ترین تارتان است که با رنگ پایه قرمز با نوار‌های متضاد زرد، آبی، سبز و سفید شناخته می‌شود. رویال استوارت الگویی است که در لباس‌های سنتی اسکاتلندی و سلطنتی بریتانیا دیده می‌شود.
باربری (Burberry)
این طرح مشهور توسط شرکت پوشاک انگلیسی «باربری» در دهه ۱۹۲۰ به عنوان بخشی از تبلیغ خط تولید جدید کت‌های پشمی معرفی شد. با گذشت زمان، پارچه چهارخانه باربری به‌ویژه در دهه ۱۹۹۰ به نمادی از وضعیت اجتماعی افراد تبدیل شد و این شرکت با گنجاندن آن در طیف گسترده‌ای از محصولات، از دامن گرفته تا روسری، کیف و سایر اکسسوری از محبوبیت آن بهره برد.
مدرس (Madras)
در حالی که دیگر الگوهای پارچه چهارخانه ریشه اروپایی دارند، این چهارخانه خاص به نام شهر چنای در شرق هند (که قبلاً مدرس نامیده می‌شد) نامگذاری شده است. برخلاف سایر سبک‌های چهارخانه، این نوع پارچه بسیار پرجنب‌و‌جوش و رنگارنگ است. این الگو شبیه یک تارتان عجیب و غریب‌تر است که با عدم تقارن راه راه‌های آن شناخته می‌شود. مدرس به عنوان چهارخانه پیراهنی برای پیراهن‌های سبک غیررسمی و لباس‌های روزمره کاربرد بالایی دارد.
گلن پلید (Glen Plaid)
این نوع چهارخانه که ملقب به شاهزاده ولز هم هست، از نوار‌های روشن و تیره متناوب و متقاطع ساخته شده است. گلن پلید الگو‌هایی از چهارخانه‌های متنوع را در خود دارد و اغلب برای لباس‌های اداری و رسمی استفاده می‌شود.
منشأ پارچه چهارخانه
در دهه ۱۵۰۰، قبایل مختلف اسکاتلند از الگوهای منحصر به فرد تارتان برای نشان دادن هویت خود استفاده می‌کردند. دیر یا زود، پارچه چهارخانه توسط بریتانیایی‌ها به عنوان بخشی از الگوهای مد نوظهور آن‌ها انتخاب شد. الگوی چهارخانه تقریباً به‌مدت پنجاه سال پس از شورش اسکاتلند در سال ۱۷۴۵ در بریتانیا ممنوع شد. سال ۱۷۸۲ بود که این الگو دوباره ظاهر و بار دیگر استفاده از آن قانونی شد. در نیمه دوم قرن نوزدهم، پارچه چهارخانه از اروپا به ایالات متحده رسید. جایی که به‌دلیل نفوذ یک شرکت غرب میانه بنام «Woolrich Woolen Mills» محبوبیت بیشتری پیدا کرد.
سخن پایانی
الگوهای چهارخانه قرن‌هاست که کاربرد دارد و همچنان در حوزه مد و دکوراسیون خانه محبوب هستند. شما می‌توانید الگوی چهارخانه و شطرنجی را در انواع پارچه‌های گرم و خنک ببینید که توسط افراد مختلف از نوازندگان گرفته تا طراحان مد، دانشجویان و افراد مختلف در تمام فصول به‌ویژه در ماه‌های سردتر استفاده می‌شود. روشی که پارچه چهارخانه تکامل یافته است، آن را به یک مد فراموش نشدنی و غیرقابل جایگزین در دنیای امروز تبدیل می‌کند.
چه به‌دنبال اضافه کردن رنگ‌وطرح جدید به کمدلباس خود باشید و چه در فکر ایجاد فضایی دنج در خانه خود هستید، چهارخانه‌ها و شطرنجی‌ها انتخابی عالی خواهند بود. بنابراین، دفعه بعد که قصد خریدلباس یا دکوراسیون منزل را داشتید، حتما یک الگوی چهارخانه به مجموعه خود اضافه کنید.
منابع: fashionangelwarrior, searchforfabric
