راهنمای کاشت و پرورش ترهفرنگی
ترهفرنگی یک سبزی محبوب و آسان برای کشت است که اغلب برای افزودن طعم ملایم پیاز به سوپها، خوراکها، سالادها و غذاهای سرخشده استفاده میشود، اما میتوان آن را بهصورت خام نیز مصرف کرد. اگرچه ترهفرنگی عضوی از خانواده پیازها است، اما با پیاز تفاوت دارد. بخش خوراکی ترهفرنگی معمولاً ساقه سفید آن است (بخشی که حدود ۱۵ سانتیمتر بالاتر از سطح زمین رشد میکند). هرچند برگهای سبز آن نیز وقتی به سوپ اضافه میشود، طعمی خوشمزه ایجاد میکنند. بر خلاف پیاز، ترهفرنگی نه دارای پیاز متورم است و نه برگهای توخالی دارد. بلکه، برگهای آن بهصورت حلقهای دور ساقه تشکیل میشوند و در قسمت بالایی به سمت بیرون منشعب میشوند.
فهرست محتوا
آشنایی مختصر با ترهفرنگی
محل مناسب برای کاشت ترهفرنگی
نحوه و زمان کاشت ترهفرنگی
نکات مراقبتی ترهفرنگی
انواع ترهفرنگی
گیاهان همراه با ترهفرنگی
آشنایی مختصر با ترهفرنگی
ترهفرنگی را میتوان از طریق بذر یا نشاهای آماده پرورش داد. توجه داشته باشید که فرآیند کاشت را باید در سریعترین زمان ممکن آغاز کنید، زیرا ترهفرنگی به یک فصل رشد طولانی، حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ روز، نیاز دارد. همچنین بهتر است بدانید که انجمن جلوگیری از خشونت علیه حیوانات (ASPCA) هشدار داده است که ترهفرنگی برای سگها، گربهها و اسبها سمی است.
در ادامه ما در این مقاله نحوه کاشت و پرورش ترهفرنگی را به شما آموزش دادهایم.
جدول مشخصات ترهفرنگی:
| ویژگی | توضیحات |
| نام علمی | Allium ampeloprasum (مترادف Allium porrum) |
| نام رایج | ترهفرنگی |
| نوع گیاه | سبزی |
| نور مورد نیاز | آفتاب |
| ارتفاع | ۳۰ سانتیمتر تا ۹۰ سانتیمتر |
| عرض | ۳۰ سانتیمتر تا ۶۰ سانتیمتر |
| رنگ برگ | آبی/سبز |
| روش تکثیر | بذر |
محل مناسب برای کاشت ترهفرنگی
بذرهای ترهفرنگی را میتوان ابتدا در گلدان کاشت و سپس به محل نهایی رشد در باغ یا باغچه منتقل کرد. بهتر است چند هفته قبل از کاشت، بستر نهایی را آماده کنید. این محل باید آفتابگیر باشد و در زمستان دچار آبگرفتگی نشود. همچنین، خاک باید زهکشی خوبی داشته و با مواد آلی کمپوستشده غنی شده باشد.
اکثر انواع ترهفرنگی برای رشد به ۱۲۰ تا ۱۵۰ روز زمان نیاز دارند. میتوانید از روشهای زیر برای پرورش ترهفرنگی از بذر استفاده کنید:
۱. کاشت بذر در محیط داخلی
برای کاشت بذر در محیط داخلی خانه دو را دارید:
- بذرهای ترهفرنگی را ۸ تا ۱۰ هفته قبل از آخرین سرما در بهار در محیط داخلی بکارید. سپس، زمانی که دمای محیط به ۷ درجه سانتیگراد رسید، نشاها را در باغ بکارید.
- کاشت را در پاییز انجام دهید تا در بهار محصول برداشت کنید.
۲. کاشت مستقیم در باغ و باغچه
برای کاشت بذر در محیط بیرون از خانه هم دو راه وجود دارد:
- بذرها را حدود ۳ هفته قبل از آخرین سرما در بهار، مستقیماً در باغ و در ردیفهایی با فاصله ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتر از یکدیگر بکارید. البته، گیاهانی که به این روش رشد میکنند ممکن است کمی کوچکتر باشند.
- در مناطق گرمتر، بذرها را در پاییز بکارید تا در بهار محصول داشته باشید.
نحوه و زمان کاشت ترهفرنگی
برای شروع زودهنگام باغبانی در بهار، بذرهای ترهفرنگی را در محیط داخلی و در سینیهای نشا حدود ۸ تا ۱۰ هفته قبل از آخرین تاریخ پیشبینیشدهی سرما بکارید. پس از حدود ۱۰ هفته، نشاها به اندازهی یک مداد خواهند رسید. قبل از انتقال به فضای باز، گیاهان را به تدریج به شرایط بیرون عادت دهید و یک روز قبل از کاشت، بهطور کامل آبیاری کنید.
اگر فضای کافی یا زمان لازم برای پرورش نشا در محیط داخلی ندارید، نشاهای آماده را خریداری کنید و آنها را حدود ۳ هفته قبل از آخرین سرما در بهار در باغ بکارید.
روش کاشت نشا
- حفرههایی به عمق ۱۵ سانتیمتر ایجاد کنید و نشاها را در آنها قرار دهید، بهطوری که تنها چند سانتیمتر از گیاه بالای سطح خاک باقی بماند.
- به جای پر کردن چالهها با خاک، آنها را با آب پر کنید تا خاک اطراف ریشهها تثبیت شود.
- کاشت ترهفرنگی در حفرههای عمیق باعث ایجاد ساقههای بلند و سفید میشود.
افزایش طول و کیفیت ساقهها
- برای داشتن ساقههای بلندتر و سفیدتر، در طول فصل رشد به تدریج خاک را دور ساقهها تپهای کنید یا روی آنها را با کاه مالچپاشی کنید.
نکات مراقبتی ترهفرنگی
ترهفرنگی، چه از انواع زودرس باشد و چه از انواع مقاوم به سرما که برای برداشت در پاییز و زمستان مناسباند، بهراحتی رشد میکند. با این حال، این گیاه به مراقبت زیاد نیاز دارد، زیرا باید نشاهای آن جابهجا شوند و برای سفید شدن ساقهها، خاک اطراف آنها تپهای شود. همچنین، باید علفهای هرز را کنترل کنید و در هوای خشک، گیاهان را آبیاری کنید.
- نور مورد نیاز: ترهفرنگی در آفتاب کامل بهترین رشد را دارد. آن را در محلی بکارید که حداقل ۶ ساعت نور مستقیم خورشید در روز دریافت کند.
- خاک و آبیاری: ترهفرنگی را در خاک غنی از مواد آلی، شنی و با زهکشی مناسب بکارید. اوایل بهار، خاک را تا عمق ۱۵ سانتیمتر شخم بزنید و کود دامی و کمپوست به آن اضافه کنید. در فصل رشد، آبیاری منظم انجام دهید تا رطوبت خاک در سطح متوسط حفظ شود.
- دمای مناسب و رطوبت: ترهفرنگی در دمای بین ۱۳ تا ۲۴ درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارد. این گیاه تا حدی در برابر سرما مقاوم است و میتوان برداشت را تا بعد از اولین سرماهای سبک به تعویق انداخت.
- کوددهی: پس از انتقال نشاها به زمین، یک محلول تقویتی با نصف غلظت کود ۲۰-۲۰-۲۰ یا ۱۰-۱۰-۱۰ بدهید تا رشد اولیه بهتری داشته باشند. حتما طبق دستورالعمل از محصول استفاده کنید.
- هرس کردن: ترهفرنگی نیازی به هرس ندارد، مگر برای حذف برگهای خشک یا بیمار.
- برداشت ترهفرنگی: وقتی ساقههای ترهفرنگی ضخیم شدند، آنها را میتوانید برداشت کنید. برای برداشت، پایه گیاه را بگیرید و بهآرامی آن را به جلو و عقب تکان دهید تا از خاک جدا شود. ترهفرنگیهای کوچک را اوایل تابستان برای استفاده در سالاد برداشت کنید. برای برداشت نهایی در اواخر تابستان، صبر کنید تا ساقههای پایینی به قطر ۲.۵ تا ۴ سانتیمتر برسند.
- آفات و مشکلات رایج: یکی از آفات رایج زنگزدگی ترهفرنگی است. اگر روی برگها نقاط برجسته نارنجی مشاهده کردید، ممکن است گیاه به زنگ ترهفرنگی آلوده شده باشد. این بیماری معمولاً در هوای مرطوب ظاهر میشود. فوراً گیاهان آلوده را از باغچه خارج کنید. همچنین ترهفرنگی به مگس پیاز و تریپس حساس است.
- نحوه تکثیر ترهفرنگی: بذر تنها راه تکثیر ترهفرنگی نیست. اگر برگهای ترهفرنگی را بچینید و ریشه گیاه را در خاک باقی بگذارید، میتوانید آن را آبیاری کنید تا دوباره رشد کند. مانند پیازچه، میتوان پایههای ترهفرنگی را در ظرفی از آب قرار داد تا مجدداً جوانه بزنند.
انواع ترهفرنگی
ترهفرنگی انواع مختلفی دارد که در ادامه آنها را با نام علمی و ویژگیهایشان معرفی میکنیم:
۱. راکستون (Roxton)
- نام علمی: Allium porrum ‘Roxton’
- گونهای زودرس که در اوایل تابستان قابل برداشت است.
- رشد سریعی دارد.
۲. جاینت ماسلبورگ (Giant Musselburgh)
- نام علمی: Allium ampeloprasum ‘Giant Musselburgh’
- گونهای بزرگ و بومی اسکاتلند که در شرایط مختلف آبوهوایی رشد میکند.
- ساقههای آن به قطر ۵ تا ۷ سانتیمتر است و برگهایی آبی-خاکستری دارد.
- طعم ملایمی دارد و برای برداشت پاییزه و زمستانه مناسب است.
۳. کارنتان (Carantan)
- نام علمی: Allium porrum ‘Carentan’
- گونهای فرانسوی قدیمی با برگهای ضخیم آبی-سبز و ساقههای سفید که میتوانند تا ۵ سانتیمتر قطر و ۲۰ سانتیمتر طول داشته باشند.
- این گونه دیررس است و نسبت به سرما بسیار مقاوم و لطیف است.
گیاهان همراه با ترهفرنگی
چند گیاه مختلف وجود دارند که هنگام رشد ترهفرهنگی بهتر است آنها را بکارید تا از ترهفرنگی شما محافظت کنند:
- ریحان: ریحان نور خورشید را دوست دارد و از ترهفرنگی در برابر حشرات مضر محافظت میکند. علاوه بر این، گیاهان با ریشههای عمیق خاک را هوادهی کرده و آن را برای ریشههای ترهفرنگی مطلوبتر میکنند.
- هویج: هویجها همان خاک شنی غنی و خوب زهکشی شدهای را دوست دارند که ترهفرنگی به آن نیاز دارد. آنها خاک را خرد کرده و دسترسی ریشههای ترهفرنگی را آسانتر میکنند. هویجها باید قبل از ترهفرنگی کاشته شوند زیرا زمان بیشتری برای رسیدن به بلوغ نیاز دارند.
- توت فرنگی: گیاهان توت فرنگی نیز مانند ترهفرنگی، آفتاب کامل و رطوبت ثابت را دوست دارند. آنها همچنین گردهافشانها را جذب کرده و با شاخ و برگ متراکم خود رشد علفهای هرز را سرکوب میکنند. در عوض، بوی ترهفرنگی بسیاری از آفات را دفع میکند.
کلام آخر
کاشت و پرورش ترهفرنگی میتواند تجربهای رضایتبخش و مفید برای باغبانان باشد. این گیاه نه تنها طعمی خاص و ملایم به غذاهای مختلف میبخشد، بلکه مراقبت از آن نسبتاً آسان است و با داشتن شرایط مناسب، رشد خوبی خواهد داشت. با توجه به نیاز ترهفرنگی به زمان رشد طولانی، باید مراقب بود که فرآیند کاشت را در زمان مناسب آغاز کنید.
منبع: bhg
سوالات متداول
چه قسمتی از ترهفرنگی قابل خوردن است؟
بیشتر باغبانها ترهفرنگی را به دلیل قسمتهای سفید و سبز روشن آن میکارند. اما قسمتهای سبز تیرهتر پر از طعم هستند، هرچند که نیاز به پخت طولانیتری دارند تا نرم شوند. اضافه کردن قسمتهای سبز تیرهتر ترهفرنگی به سوپ خانگی، طعم اضافی به آن میدهد.
آیا میتوان ترهفرنگی را فریز کرد؟
ترهفرنگیهایی که بلافاصله بلانچ (در آب جوشاندن مواد غذایی) نشدهاند حدود دو ماه در فریزر نگهداری میشوند، در حالی که ترهفرنگیهای بلانچ شده یک سال در فریزر ماندگارند. برای بلانچ کردن، ترهفرنگیها را برش دهید، آنها را به مدت یک دقیقه در آب جوش قرار دهید و سپس به یک کاسه آب یخ منتقل کنید تا سرد شوند. آنها را در هوا خشک کرده و یک ساعت قبل از انتقال به کیسه فریزر، در یک لایه یکنواخت فریز کنید.
بهترین روش برای شستن ترهفرنگی چیست؟
چون ترهفرنگیها در خاک شنی رشد میکنند، باید بهخوبی شسته شوند تا از ایجاد بافت شنمانند در غذا جلوگیری شود. آنها را از وسط برش داده و در آب سرد غوطهور کنید. با شدت آنها را تکان دهید تا هرگونه شن گیر کرده آزاد شود.
