بسته شدن پلی‌استیشن استور روی PS3 و PSP چه عواقبی خواهد داشت؟

پس از گزارش‌هایی که چند منبع مختلف منتشر کردند، چندی پیش سونی به‌صورت رسمی خبری را اعلام کرد که طرفداران کنسول‌های این شرکت و به‌صورت کلی گیمرها را بسیار عصبانی و آزرده‌خاطر کرد. سونی مدتی پیش اعلام کرد که از تاریخ ۱۱ تیر ۱۴۰۰ (۲ ژوئیه) فروشگاه دیجیتالی کنسول‌های پلی‌استیشن ۳ و پی‌اس‌پی (PSP) و از تاریخ ۵ شهریور (۲۷ اوت) فروشگاه دیجیتالی پلی‌استیشن ویتا متوقف خواهند شد و دیگر امکان خرید بازی دیجیتالی از طریق استور این کنسول‌ها وجود نخواهد داشت. بررسی‌های جدید نشان می‌دهد که به این ترتیب بازی‌های زیادی دیگر در دسترس نخواهند بود.

هر چند می‌توانید بازی‌هایی را که قبلا خریداری کرده‌اید، همچنان دانلود یا بازی کنید اما پس از این اتفاق بازی‌های این کنسول به‌صورت دیجیتالی قابل خریداری نخواهند بود و بعضی بازی‌ها به‌صورت کلی از دسترس خارج خواهند شد. این‌گونه، به‌نوعی سونی میراث این کنسول‌ها را به فراموشی می‌سپارد. همین قضیه باعث شده تا طرفداران اعتراض زیادی نسبت به این رویکرد سونی داشته باشند؛ رویکردی که دقیقا بر خلاف رویکرد مایکروسافت در سال‌های اخیر بوده است. مایکروسافت در این سال‌ها به پشتیبانی و اجرای بازی‌های نسل‌های قبل همیشه تأکید داشت است. در حالی ‌که این رویکرد سونی هرچند شاید از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر باشد، اما هرگز نمی‌توان آن را اتفاق خوب و مثبتی در نظر گرفت.

در میان این بازی‌ها که از فرمت‌های مختلف وجود دارند، اکثریت آن‌ها از طریق دیگر و در پلتفرم‌های دیگر مثل کنسول‌های پلی‌استیشن قدیمی یا کامپیوترها و به‌صورت فیزیکی در دسترس هستند اما طبق این تحقیقات، بعد از انجام این کار حدود ۱۲۰ بازی برای همیشه از دسترس خارج می‌شوند. بعضی از این آثار هم همچون بازی‌های Beyond Good & Evil HD، Lara Croft and the Guardian of Light و هر دو قسمت بازی Bionic Commando پس از این فقط روی کنسول‌ ایکس‌باکس در دسترس خواهند بود.

اکنون طی تحقیقات و گزارش مفصلی که از سوی سایت VGC انجام شده است، متوجه شده‌ایم که حدود ۲۲۰۰ بازی که فقط به‌صورت دیجیتالی عرضه شده‌اند، از این فروشگاه‌ها ناپدید خواهند شد و در این کنسول‌ها در دسترس نخواهند بود. این ۲۲۲۰ بازی، به تفکیک به شرح زیر است؛

• حدود ۶۳۰ بازی فقط دیجیتالی کنسول پلی‌استیشن ویتا
• حدود ۷۳۰ بازی فقط دیجیتالی پلی‌استیشن ۳
• تعداد کمی بازی فقط دیجیتالی کنسول پلی‌استیشن پورتابل
• ۲۹۳ بازی پلی‌استیشن مینی (برای پلی‌استیشن پورتابل که البته اکثر آن‌ها با کنسول‌های پلی‌استیشن ۳ و پلی‌استیشن ویتا هم سازگاری دارند)
• ۳۳۶ بازی کلاسیک پلی‌استیشن ۲
• حدود ۲۶۰ بازی کلاسیک پلی‌استیشن ۱ (به‌ویژه روی کنسول‌های پلی‌استیشن پورتابل و ویتا)

البته، این فهرست با تخمین تعیین شده و مشخص کردن رقم دقیق آن کار بسیار دشواری است و برخی بازی‌های حتی در گذشته از فروشگاه‌ دیجیتالی این کنسول‌ها برداشته شده‌اند.

فروشگاه دیجیتال پلی‌استیشن

بسته شدن پلی‌استیشن استور (فروشگاه پلی‌استیشن)

اولین و بزرگترین نتیجه‌ی این تصمیم، همان چیزی است که کمی پیش اشاره کردیم. در اولین نگاه، هزاران بازی از فروشگا‌ه‌های دیجیتالی این سه کنسول قدیمی سونی برداشته خواهند شد و بیش از ۲۰۰۰ بازی دیگر روی این سخت‌افزار قابل بازی نخواهند بود.

در اواسط ۲۰۱۷، طبق آخرین اطلاعات دقیق، حدود ۶۳۰ بازی برای پلی‌استیشن ویتا فقط به شکل دیجیتالی در دسترس بوده‌اند. طبیعی است که با تولید بازی‌های بیشتر از سوی توسعه‌دهندگان مستقل برای ویتا، اکنون این فهرست بزرگتر شده باشد. همچنین بر اساس آمار سایت PlayStation Trophies، حدود ۷۳۰ بازی که فقط به‌صورت دیجیتالی برای پلی‌استیشن ۳ عرضه شده‌اند، وجود دارد که آن‌ها هم با این کار حذف خواهند شد.

علاوه بر این، ۳۳۶ بازی تحت عنوان آثار کلاسیک پلی‌استیشن ۲ به‌صورت دیجیتالی برای پلی‌استیشن ۳ عرضه شده‌اند که آن‌‌ها هم دیگر در دسترس نخواهند بود. البته، برای مدل‌های اولیه پلی‌استیشن ۳ که قابلیت پشتیبانی از بازی‌های پلی‌استیشن ۲ را داشتند، امکان اجرای بازی‌ها به‌صورت فیزیکی همچنان وجود دارد و از این بابت مشکلی نیست. ۲۶۰ بازی که تحت عنوان بازی‌های کلاسیک برای کنسول‌های پلی‌استیشن ۳، ویتا و پلی‌استیشن پورتابل عرضه شده‌ بودند، دیگر قابل خریداری نخواهند بود. البته رقم این بازی‌ها در ژاپن بسیار بیشتر است و به حدود زیاد ۸۰۰ بازی می‌رسد. هرچند باید گفت که پلی‌استیشن ۳ قابلیت اجرای دیسک‌های پلی‌استیشن ۱ را دارد و تجربه‌ی این آثار به‌ شکل فیزیکی همچنان امکان‌پذیر خواهد بود.

بازی‌هایی که برای همیشه از دسترس خارج خواهند شد

خوشبختانه، اکثر بازی‌هایی که فقط به شکل دیجیتالی برای این ۳ کنسول خانواده‌ی پلی‌استیشن عرضه شده‌اند، برای دستگاه‌های دیگر هم منتشر شده‌اند و به این ترتیب پس از بسته شدن فروشگاه دیجیتالی این کنسول‌ها، همچنان روی پلتفرم‌هایی مثل ایکس‌باکس ۳۶۰ یا کامپیوترهای شخصی یا حتی پلی‌استیشن ۴ در دسترس خواهند بود. بعضی از آن‌ها هم برای گوشی‌های موبایل عرضه شده‌اند.

با این حال، حدود ۱۲۰ بازی انحصاری برای پلی‌استیشن ۳، پلی‌استیشن ویتا و پلی‌استیشن پورتابل وجود دارد که قطعا با این کار سونی دیگر برای خرید در دسترس نخواهند بود. از میان این آثار می‌توان به بازی‌هایی مثل Infamous: Festival of Blood، The Last Guy، Rain، MotorStorm RC، Tokyo Jungle و بسیاری دیگر اشاره کرد.

جالب‌تر اینجاست که وقتی این تصمیم انجام شود و بازی‌های دیجیتالی روی کنسول‌های قدیمی پلی‌استیشن قابل خریداری نباشند، تعدادی از بازی‌ها فقط برای ایکس‌باکس در دسترس خواهند شد و به‌نوعی انحصاری کنسول‌های ایکس‌باکس می‌شوند. در میان ناشر‌های مختلف، در این زمینه بیشترین اتفاق برای بازی‌های شرکت سگا اتفاق خواهد افتاد چراکه آن‌ها در گذشته پورت اچ‌دی بعضی از بازی‌ها را به‌صورت دیجیتالی عرضه کرده بودند.

نسخه‌ی اچ‌دی بازی Resident Evil Code: Veronica X که پس از این اتفاق فقط روی کنسول‌های ایکس‌باکس در دسترس خواهد بود.

در آینده چه خواهد شد؟

برای پرسش به این پاسخ و بررسی اتفاقات احتمالی، باید اول به این نکته بپردازیم که چرا سونی این تصمیم را گرفته است. متوقف شدن فروشگاه دیجیتالی کنسول‌های قدیمی اتفاق جدیدی در صنعت نیست و در گذشته هم مشاهده کرده بودیم که سونی و نینتندو چنین کاری را انجام دهند. بیشترین دلیل برای این کار قدیمی شدن این کنسول‌ها و در نتیجه کمتر شدن مخاطبان آن‌ها است. با این اوصاف شرکت‌ها از هزینه‌ی بالای نگه‌داری سرورها سر باز می‌زنند و ترجیح می‌دهند برای صرفه‌جویی در هزینه این کار را انجام ندهند. سونی هم در بیانیه‌ی خود دقیقا اشاره کرده که برای کاهش هزینه‌ی این بخش و اختصاص دادن آن به فروشگاه دیجیتالی پلی‌استیشن ۴ و پلی‌استیشن ۵ چنین تصمیمی را گرفته است.

با این حال، در حال حاضر و با استانداردهای جدیدی که به وجود آمده و مایکروسافت در آن نقش بسیار تأثیرگذاری داشته است، ارزش بازی‌های نسل قبل و حتی اجرای آن‌‌ها از طریق قابلیت پشتیبانی بازی‌های نسل‌های قبل (بکوارد) بیشتر مشخص شده است و همین قضیه باعث می‌شود که تفاوت رویکرد سونی و مایکروسافت به‌راحتی به چشم بیاید و طرفداران به‌حق از این اقدام ناراضی باشند.

این موضوع سونی را از جنبه‌ی روابط عمومی بسیار عقب‌تر از مایکروسافت نشان داده است و تصمیم‌های عجیب درباره‌ی بازی‌های نسل قبل برای مخاطبان آشکارتر شده است. به‌ویژه با این اوصاف که هنوز بعضی از توسعه‌دهندگان مستقل برای پلی‌استیشن ویتا بازی می‌سازند و حتی یکی از توسعه‌دهندگان مستقل به‌تازگی از سوی سونی کیت توسعه‌ی این کنسول را دریافت کرده است اما با اقدام سونی، قبل از عرضه‌ی بازی این استودیو مستقل فروشگاه دیجیتالی ویتا بسته خواهد شد. این یعنی سونی حتی با توسعه‌دهندگان هم درباره‌ی این موضوع شفافیت نداشته است و به آن اطلاع دقیقی نداده است.

این موضوع از جایی تأسف‌بار می‌شود که سونی میراث به‌یادماندنی و عظیمی از بازی‌های مختلف را روی کنسول‌های قدیمی و خاطره‌انگیزش به‌جای گذاشته است اما این کار رفته‌رفته این میراث را به فراموشی و نابودی می‌سپارد. با این حال آیا راهی برای مقابله با این تصمیم وجود دارد یا به نظر شما ممکن است سونی برنامه‌های دیگری را در نظر داشته باشد؟

پاسخ واقع‌گرایانه و منطقی این است که در حال حاضر چیزی نمی‌دانیم و هر چیزی بگوییم یا حدس و گمان خواهد بود یا رویاپردازی. با این وجود، در حال حاضر سونی سرویس PlayStation Now را به مخاطبان خود ارائه می‌دهد که حدود ۸۰۰ بازی در خود دارد و از این میان ۱۳۴ بازی از این آثار فقط به‌صورت دیجیتالی برای پلی‌استیشن ۳ عرضه شده‌اند. با استفاده‌ی از این سرویس، می‌توان این بازی‌ها را از طریق استریمینگ اجرا کرد. البته، این روش مناسب و قابل قبولی برای مخاطبان نیست. اول اینکه هنوز بسیاری از بازی‌های دیگر قدیمی سونی شامل این سرویس نیستند و دوم اینکه استریم کردن یک بازی نیازمند اتصال اینترنت بسیار قوی است که نه‌تنها در ایران بلکه در جهان هم هنوز بازی کردن از این طریق به امری عادی و رایج تبدیل نشده است و دشواری‌های خاصی دارد.

با این اوصاف، بخواهیم کمی رویاپردازانه نگاه کنیم، می‌توانیم فقط امید داشته باشیم که در آینده سونی برنامه‌ای برای استفاده‌ی بهینه‌ و بهتر از سرویس PlayStation Now داشته باشد و برنامه‌هایی را برای اجرای بازی‌های نسل‌های قبلی کنسول‌های خود از این طریق عملی کند. اگر سونی به چنین چیزی فکر کند که البته تاکنون خبری از آن نبوده است، هم می‌تواند تا حد بسیاری مشکل فعلی بسته شدن فروشگاه دیجیتالی کنسول‌های قبلی خود را برطرف کند و هم اینکه می‌تواند کارایی و محبوبیت  PlayStation Now را افزایش دهد و از این طریق بتواند راه چاره‌ای برای اجرایی کردن قابلیت پشتیبانی از بازی‌های نسل‌های قبل کنسول‌های خود (به غیر از پلی‌استیشن ۴ که هم‌اکنون از این امکان پشتیبانی می‌کند) مهیا کند. با این حال، باز هم می‌گویم که این فقط یک احتمال خوش‌بینانه و رویاپردازانه است و هیچ‌چیزی در حال حاضر اعلام نشده که شانس این موضوع را هم قوی بدانیم.

این اتفاق میراث بازی‌های کنسول‌های گذشته‌ی سونی را به خطر می‌اندازد و باید منتظر بمانیم تا ببینیم واکنش این شرکت در آینده چه خواهد بود.

منبع: VGC