۳ توصیه‌‌ی مهم برای تربیت فرزندان توانمند و مستقل
پرورش فرزندان توانمند یکی از بزرگ‌ترین اهداف والدین است. همه‌ی ما رویاهای بزرگی برای فرزندان خود داریم و تربیت و آموزش آن‌ها به‌عنوان فردی مسؤول و دغدغه‌مند بر عهده‌ی ماست. آموزش مهارت‌های اصلی زندگی از سنین پایین یکی از روش‌های آماده کردن کودکان برای انجام کارهای بزرگ در آینده است. به‌عنوان اولین قدم می‌توانیم از آن‌ها بخواهیم که در انجام کارهای خانه به ما کمک کنند تا به‌سادگی قدم در مسیر پیشرفت بگذارند. محول کردن یک سری از کارهای جزئی به کودک و تشویق او برای درست و به موقع انجام دادن آن کار به طور قطع باعث افزایش اعتماد به نفس و رشد حس مسؤولیت‌‌پذیری در وجود او خواهد شد.
همچنین انجام کارهای شخصی مثل مرتب کردن اتاق، جمع کردن اسباب بازی‌ها، تا کردن لباس‌ها و… باعث می‌شود که یک کودک جرقه‌هایی از خودکفایی و ذهنیت «من می‌توانم» را حس کند و بتواند در محیط زندگی خود دستکاری‌هایی برای مراقبت از خود و بهبود شرایط ترتیب دهد.
آیا انیمشین روح Soul ساخته‌ی کمپانی‌های دیزنی و پیکسار را دیده‌اید؟ این انیمیشن جذاب به‌خوبی همه چیز درباره‌ی آنچه در گذشته اتفاق افتاده و شما را تبدیل به فردی که امروز هستید را روایت می‌کند. تماشای این فیلم باعث می‌شود توجه‌امان دوباره به همه‌ی تفاوت‌های رفتاری بچه‌های اطرافمان جلب شود و به روابطمان با آن‌ها دقت کنیم و بیندیشیم که چگونه خصوصیات و ویژگی‌های هر کودکی به روش‌های مختلف فرزندپروری نیاز دارد. اما حتی اگر هر کودکی به روش متفاوتی برای فرزندپروری نیاز داشته باشد، هدف نهایی تربیت فرزندانی هرچه توانمندتر و قوی‌تر است. ما به‌عنوان والدین باید بتوانیم به فرزندان خود در زمینه‌ی یادگیری بیشتر و توسعه‌ی مهارت‌ها با وجود شخصیت‌ها و علایق مختلف کمک کنیم.
در ادامه از تجربیات مشترک چند مادر موفق در جلب مشارکت فرزندان در امور مربوط به خانه‌داری استفاده می‌کنیم و از کارهایی سؤال می‌کنیم که در خانه انجام می‌دهند تا فرزندانی مستقل و توانمند داشته باشند. آیا شما هم سعی می‌کنید بچه‌هایی توانمند و با اتکا به نفس را تربیت کنید؟
۱. تربیت فرزندان توانمند را از سنین پایین شروع کنید
اگر از زمان شروع مشارکت بچه‌ها در کارهای خانه بپرسید، باید بگوییم هرچه زودتر بهتر! وقتی بچه‌ها کوچک هستند، به‌شدت می‌خواهند رفتار شما را تقلید کنند و بزرگ شوند بنابراین از این اشتیاق استفاده کنید و به آن‌ها تکالیفی بدهید و فرصتی ایجاد کنید تا در خانه کمک کنند. در نظر داشته باشید که نتیجه‌ی کار آن‌ها ممکن است رضایت‌بخش نباشد ولی در مراحل اولیه لازم است والد صبوری باشید و اجازه ندهید حس کمال‌گرایی نابه‌جا موجب خراب شدن تجربه‌های اولیه‌ی کودک در کشف محیط اطرافش شود. در ادامه چند کار کوچک و بی‌خطری که می‌توانید در حضور و نظارت خودتان به کودک بسپارید را به طور مختصر لیست کرده‌ایم؛
- چیدن میز غذا
- جا به جا کردن ظروف کثیف بعد از صرف غذا
- تا کردن لباس‌های تمیز
- تحویل گرفتن بسته‌های پستی
- آب دادن به گلدان‌ها
- غذا دادن به حیوان خانگی
- جمع کردن اسباب بازی‌ها و کتاب‌ها
- مرتب کردن کوسن‌های روی مبل
- و…
اجازه بدهید که کودکان در سنین پایین کارهای جزئی در خانه انجام دهند و به آن‌ها بیاموزید که کار در خانه بخشی از حضور در خانواده است و از آن‌ها بخواهید با بالا رفتن سن، همچنان به کار و کمک خود ادامه دهند و کارهای مهم‌تری را به انتخاب خودشان بر عهده بگیرند.
۲. بچه‌ها حساب و کتاب کردن هم باید یاد بگیرند
اجازه بدهید که قوه‌ی تحلیل و استنتاج فرزندانتان هم هم‌پای بقیه مهارت‌های فیزیکی‌اشان رشد کند. درست است که به‌عنوان والدین، ما تجربه‌ی بسیار بیشتری داریم و می‌توانیم مشکلات را به شیوه‌ای مؤثرتر و بهتر از فرزندانمان حل کنیم، اما باید به آن‌ها این امکان را بدهیم که خودشان فکر کنند و راه‌حل مشکلات را بیابند و به این روش است که آن‌ها واقعا تلاش می‌کنند و یاد می‌گیرند. با در نظر گرفتن سن و توانایی‌های شناختی کودک، نظر او را درباره‌ی موضوعات مربوط به خانه جویا شوید. از او بپرسید به نظر تو در مهمانی خانوادگی پیش‌رو چه تعداد مهمان خواهیم داشت؟ این مقدار خوراکی که خریده‌ایم بعد از چند روز تمام خواهد شد؟ این پارچ آب برای آبیاری چه تعداد از گلدان‌های خانه کافی است؟ چه هدیه‌ای و چه زمانی قرار است برای تولد دوستش تهیه شود؟ برای آماده کردن منزل برای ورود پدربزرگ و مادربزرگ سالخورده چه کارهایی لازم است انجام شود؟
پرسیدن سؤالاتی از این دست به کودک این فرصت را می‌دهد که در جریان اتفاقات روزمره‌ی خانواده قرار بگیرد و بتواند با ذهنی آماده در کارهای خانه مشارکت داشته باشد و بی‌نظمی، بی‌برنامگی و هرج و مرج در تصمیم‌گیری به حداقل برسد. بگذارید بچه‌ها تلاش کنند و حتی بگذارید گاهی اوقات شکست بخورند. به جای این که برای نجات آن‌ها همه چیز را قدم به قدم برنامه‌ریزی کنید، فرصت تلاش و مبارزه را برایشان فراهم کنید، زیرا این مبارزات معلمان واقعی هستند!
۳. با شادی و بازی و خنده فرزندانی توانمندتر داشته باشید
برای همراه کردن فرزندان در کارهای خانه مسیری را در پیش بگیرید که در حین انجام کارها به آن‌ها خوش بگذرد. اگر بتوانید به فرزندان خود بیاموزید که انجام دادن کارها را یک بازی، یک داستان یا یک معمای ذهنی دیگر بینند تا کار کمتر شبیه «کار» شود، آن‌ها یاد می‌گیرند که از کار کردن بسیار بیشتر لذت ببرند. وظایفی که به کودکان داده می‌شود باید برایشان سرگرم‌کننده هم باشد و از سر اجبار، وظایف را انجام ندهد. وظایف از سر اجبار، باعث نارضایتی کودک و در نهایت خشم و پرخاشگری او خواهد شد.
وظایف محول شده باید به گونه‌ای باشند که کودکان بتوانند در آن‌ها خلاقیت‌های خود را هم به نمایش بگذارند. یکی از راه‌های پرورش خلاقیت در کودکان همین مسئله‌ی مشارکت او در کارهای خانه است. مسؤولیتی را به او محول می‌سپارید و از او می‌خواهید خود راهکارهای انجام آن را بیان کند. این کار می‌تواند به تقویت هوش هیجانی کودک هم منجر شود.
به‌عنوان مثال، وقتی بچه‌ها مجبور باشند انبوهی از لگوها را بعد از بازی جمع کنند، می‌توانیم به جای اینکه بگوییم «سریع برو همه‌ی آن لگوها را جمع کن» راهی را انتخاب کنیم که هیجان بیشتری برای کار کردن داشته باشند. می‌توانم بگوییم که «ما در یک کشتی دزدان دریایی هستیم و الان آب دارد به داخل کشتی نفوذ می‌کند! همه این لگوها آب هستند. آن‌ها را بردارید و قبل از غرق شدن کشتی‌امان در سطل‌ها بیاندازید.» در چنین موقعیتی خواهید دید که بلافاصله، فرزندان کوچکتان در حال کار برای جمع آوری «آب» هستند، سطل‌های لگو را پر کرده و روی هم چیده‌اند و البته مانند دزدان دریایی صحبت می‌کنند.
ممکن است که بچه‌های شما چنین سناریوهای تخیلی را دوست نداشته باشند؛ در این صورت روشی مناسب با روحیه‌ی خودشان امتحان کنید. یک موزیک شاد پخش کنید و ببینید قبل از تمام شدن یک آهنگ چقدر سریع‌تر می‌توانند کارها را انجام دهند. یک آب بازی مختصر قبل از شروع به شستن حیاط یا بالکن انجام دهید و شور و هیجان فرزندتان برای انجام کارها را مشاهده کنید. روش مسابقه دادن برای سریع تمام کردن کارها هم روشی است که برای کودکانی با حس برتری‌جویی بالا بهترین نتیجه را خواهد داشت. یک تغییر ذهنی کوچک تفاوت زیادی در اخلاق و تمایلشان به انجام کارها ایجاد خواهد به حدی که از نتیجه‌ی آن شگفت‌زده خواهید شد.
جمع‌بندی
در پایان باید به این موضوع اشاره کنیم که برای داشتن فرزندان توانمند باید همواره به آن‌ها یادآوری کنیم که یادگیری مهارت‌های اساسی زندگی مثل پخت‌وپز، جمع کردن ریخت‌وپاش‌ها و… جزئی از کارهایی است که هرکسی در آینده به آن‌ها نیاز خواهند داشت و باید از سنین کم و با بازی و هیجان آن‌ها را برای کسب این توانایی‌ها تشویق کرد. کودکانی که در محیط خانه محترم شمرده می‌شوند و فرصت برای آزمون و خطا در کارهای جزئی دارند، بنا بر تجربه‌های زیسته‌شان در آینده افرادی با اعتماد به نفس بالاتر و کارآمدتر و توانمندتر خواهد بود. البته به خاطر داشته باشید که کودکان دارای روحیات و توانایی‌های مختلف هستند و سن به‌عنوان یک عدد نمی‌تواند تنها معیار تصمیم‌گیری برای سطح توانایی‌اشان باشد. قبل از محول کردن هر کاری به فرزندانتان میزان توان بدنی، مهارت‌های شناختی، علایق و عوامل تشویق‌کننده برای او را به طور کامل در نظر بگیرید.
به یاد داشته باشید که برای تقسیم وظایف در خانه تبعیض جنسیتی قائل نشوید. در شرایط زندگی امروز دیگر آشپزی یک کار فقط زنانه نیست و کارهای بیرون از خانه تنها بر عهده مردان نیست. به‌عنوان والدین آگاه این وظیفه‌ی شماست که کودکان را به دور از کلیشه‌های جنسیتی تربیت کنید و به آن‌ها گوشزد کنید که هر فرد باید حداقل‌هایی از کار خانه‌داری و کارهای خارج از منزل را بلد باشد و یکی از شروط اصلی توانمندی، کسب مهارت در کارهای شخصی و رسیدن به یک استقلال نسبی است.
راهکارهای شما چیست؟ شما به‌عنوان یک والد چه روش‌هایی برای جلب مشارکت کودکتان انجام می‌دهید و برای داشتن فرزندانی توانمندتر چه برنامه‌هایی دارید؟
منبع: merricksart
