۱۰ فیلم که طرفداران نجات سرباز رایان نباید از دست بدهند

فیلم سینمایی «نجات سرباز رایان» (Saving Private Ryan) نه تنها یکی از مشهورترین ساخته‌های استیون اسپیلبرگ، بلکه یکی از محبوب‌ترین آثار ژانر جنگی به حساب می‌آید و علاقه‌مندان گسترده‌ای دارد.

در میان صدها فیلمی که به جنگ جهانی دوم پرداخته‌اند کمتر اثری توانسته به این میزان از نفوذ برسد و طیف‌های متفاوت علاقه‌مندان به سینما را تحت تأثیر قرار دهد. فیلم که با درخشش تام هنکس در نقش اصلی همراه است، او را در نقش فرمانده یک گروه کوچک از سربازان نشان می‌دهد که باید به قلمروهای تحت اشغال دشمن سفر کنند تا سربازی را بیابند؛ این سرباز باید به خانه فرستاده شود چرا که سه برادر دیگرش در جنگ کشته شده‌اند.

• چگونه نجات سرباز رایان اسکار را برای همیشه تغییر داد؟

استیون اسپیلبرگ این فیلم را هنگامی جلوی دوربین برد که در اوج دوران موفقیت‌های حرفه‌ای و توانمندی‌هایش به‌عنوان کارگردان قرار داشت. او فیلمی ساخت که تصویری واقع‌گرایانه و بسیار خشن از وحشت جنگ را پیش چشم مخاطبان می‌آورد. گرچه نجات سرباز رایان در اغلب فهرست‌های بهترین فیلم‌های جنگی قرار دارد اما می‌توان از چندین اثر سینمایی دیگر نام برد که اگر نجات سرباز رایان را دوست دارید، احتمالا از تماشای این فیلم‌ها هم لذت خواهید برد.

در ادامه متن، ۱۰ فیلم را معرفی می‌کنیم که هواداران نجات سرباز رایان نباید از دست بدهند.

۱۰- اسب جنگی (War Horse)

• کارگردان: Steven Spielberg
• بازیگران: Emily Watson, Tom Hiddleston, Benedict Cumberbatch
• تاریخ اکران: ۲۰۱۱
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۴ از ۱۰۰

«اسب جنگی» یکی دیگر از فیلم‌های کارنامه کاری پربار استیون اسپیلبرگ است؛ او در این فیلم به ژانر جنگی بازگشته اما با جنگ جهانی اول سروکار دارد.

اسب جنگی بر اساس نمایشنامه‌ای به همین نام ساخته شده و داستان پسر جوانی را روایت می‌کند که پس از درگرفتن جنگ اسبش را به سواره‌نظام جنگی می‌فروشند. پس از آنکه پسر جوان به ارتش می‌پیوندد، مخاطبان داستان او را در موازات با داستان اسبش در سراسر اروپای جنگ‌زده دنبال می‌کنند.

شیوه‌ی روایتگری اسپیلبرگ در این فیلم نسبت به نجات سرباز رایان بسیار احساسی‌تر است اما نتیجه‌ی آن در مقام مقایسه، فیلمی کمتر تأثیرگذار از کار درآمده که با این وجود پر است از لحظات درخشان، پرتعلیق و تماشایی.

۹- خشم (Fury)

• کارگردان: David Ayer
• بازیگران: Brad Pitt. Shia LaBeouf. Logan Lerman
• تاریخ اکران: ۲۰۱۴
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۶ از ۱۰۰

گروه کوچکی از سربازان که در مرکز فیلم نجات سرباز رایان قرار دارند باعث می‌شوند این اثر سینمایی داستانی بسیار شخصی‌تر و تأثیرگذارتر جلوه کند. ما به‌عنوان مخاطب با این مردان احساس پیوند می‌کنیم و هنگامی که در خطر می‌افتند دچار التهاب می‌شویم. دقیقا همین وضعیت در فیلم سینمایی «خشم» برقرار است.

در این اثر سینمایی که مثل بسیاری دیگر از فیلم‌های این فهرست داستانی را درباره جنگ جهانی دوم روایت می‌کند، برد پیت نقش فرمانده یک گروهان تانک را طی روزهای پایانی جنگ بر عهده دارد. در حالی که پایان جنگ نزدیک و در دسترس است اما مردان این گروهان هر لحظه با خطر مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند. مجموعه بازیگران فیلم که بسیار تأثیرگذار عمل کرده‌اند علاوه بر برد پیت از شایا لابوف، مایکل پنیا و جان برنثال تشکیل شده است.

۸- ما سرباز بودیم (We Were Soldiers‎)

• کارگردان: Randall Wallace
• بازیگران: Mel Gibson, Madeleine Stowe, Greg Kinnear
• تاریخ اکران: ۲۰۰۲
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۳ از ۱۰۰

گرچه فیلم نجات سرباز رایان از آن دست آثاری است که تقریبا اغلب بازیگرانش در موفقیتش نقشی کلیدی بازی کرده‌اند اما حضور تام هنکس و اهمیتش در فیلم بسیار ویژه و متفاوت است. هنکس در نقش کاپیتان میلر مردی معمولی است اما گویا با وجود تمام این عادی و معمولی‌بودن اساسا زاده شده تا این مردان را در این میدان خطیر نبرد رهبری کند.

گرچه فیلم سینمایی «ما سرباز بودیم» از نظر زمانی طی دوره تاریخی متفاوتی جریان دارد اما از این زاویه احساس مشابهی را به مخاطب منتقل می‌کند.

مل گیبسون در این اثر سینمایی نقش فرمانده یک گردان طی روزهای آغازین حضور نیروهای آمریکایی در جنگ ویتنام را بر عهده دارد. او که در واقع مرد خانواده است، خود را درون جنگی به‌شدت خونین و بی‌رحم یافته است اما فرمانده‌ای مصمم و قاطع باقی می‌ماند.

۷- پلی در دوردست (A Bridge Too Far)

• کارگردان: Richard Attenborough
• بازیگران: Dirk Bogarde, James Caan, Michael Caine
• تاریخ اکران: ۱۹۷۷
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۴ از ۱۰۰

فیلم سینمایی «پلی در دوردست» یک اثر جنگی حماسی است که از کتابی به همین نام توسط یکی از فیلم‌نامه‌نویس‌های برجسته هالیوود یعنی ویلیام گلدمن (نویسنده فیلم‌نامه‌هایی چون «بوچ کسیدی و ساندنس کید» و «همه مردان رییس‌جمهور») درباره‌ی عملیات شکست‌خورده مارکت گاردن طی جنگ جهانی دوم اقتباس شده است.

• ۳۰ فیلم‌نامه‌نویس برتر تاریخ سینما؛ از چارلی کافمن تا وودی آلن

هالیوود دقیقا از زمانی که جنگ جهانی دوم پایان یافت تا همین حالا مشغول ساخت آثاری درباره این نبرد بزرگ است؛ در نتیجه عجیب نیست که این تعداد فیلم برجسته درباره این جنگ وجود دارد.

پلی در دوردست یکی دیگر از علمیات‌ این جنگ که انگار می‌توانست بسیار سرراست برگزار شود را نمایش می‌دهد؛ عملیاتی که با تنش‌ها و ماجراجویی‌هایی عجیب روبه‌رو می‌شود و در مسیر قابل انتظار پیش نمی‌رود.

فیلم ریچارد اتنبرا به شکل عجیب و بی‌سابقه‌ای پرستاره است. شان کانری، آنتونی هاپکینز، درک بوگارد، جیمز کان، مایکل کین، جین هکمن، لارنس الیویه، رابرت ردفورد و لیو اولمان همه در این اثر سینمایی به نقش‌آفرینی پرداخته‌اند. کانری، هاپکینز، ردفورد و هکمن همگی نقش افسران مختلف نیروهای متفقین را برعهده دارند که موظف شده‌اند با همکاری یکدیگر از پلی مهم و حیاتی در برابر حمله آلمان‌ها محافظت کنند.

۶- سقوط شاهین سیاه (Black Hawk Down)

• کارگردان: Ridley Scott
• بازیگران: Josh Hartnett, Eric Bana, Ewan McGregor
• تاریخ اکران: ۲۰۰۱
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۶ از ۱۰۰

«سقوط شاهین سیاه» از آثار ریدلی اسکات و براساس فیلم‌نامه‌ای از کن نولان ساخته شده. فیلم‌نامه اثر اقتباسی است از کتابی به همین نام درباره حملات ارتش آمریکا در نبرد موگادیشو که طی سال ۱۹۹۳ میلادی رخ دادند.

سقوط شاهین سیاه را باید یک فیلم جنگی مدرن در نظر گرفت که بابت تصویرسازی واقع‌گرایانه‌اش از میدان نبرد تحسین شده است. فیلم نشان می‌دهد چطور عملیات ارتش آمریکا در سومالی از کنترل خارج شده و باعث می‌شود گروهی از سربازان آمریکا تحت محاصره قرار بگیرند.

فیلم تجربه‌ای پرتنش و پرشدت را در معرض تماشای بینندگانش قرار می‌دهد؛ مخاطب را کاملا میان میدان نبرد برده و تقریبا طی تمام طول فیلم موفق می‌شود با همان هیجان آغازین مخاطبش را در اوج التهاب نگه دارد. ریدلی اسکات در سقوط شاهین سیاه موفق شده بخشی از بهترین مهارت‌های خود را به‌عنوان کارگردان به کار گیرد و از اغلب ظرفیت‌های فیلم‌نامه به بهترین شکل بهره‌برداری کند.

۵- فهرست شیندلر (Schindler’s List)

• کارگردان: Steven Spielberg
• بازیگران: Liam Neeson, Ben Kingsley, Ralph Fiennes
• تاریخ اکران: ۱۹۹۳
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۸ از ۱۰۰

تاریخ نشان داده بسیاری از وقایع هولناک جنگ جهانی دوم خارج از میدان نبرد رخ داده است. اسپیلبرگ یک‌بار دیگر با ساخت این درام هولوکاستی نوری بر این دوره تاریک و وحشتناک جنگ جهانی دوم می‌اندازد. فیلمی که تماشای آن دشوار است اما نمی‌توان نادیده‌اش گرفت یا فراموشش کرد.

«فهرست شیندلر» در واقع بخشی از زندگینامه یک صنعتگر آلمانی به نام اسکار شیندلر است. مردی که جان تقریبا ۱۲۰۰ یهودی را طی دوران هولوکاست نجات داد. داستان فیلم در لهستان تحت اشغال آلمانی‌ها اتفاق می‌افتد و شیندلر پس از اینکه نیروی کار یهودی‌اش در کارخانه مورد آزار و اذیت نیروهای نازی قرار می‌گیرند تصمیم به نجات جان آن‌ها می‌گیرد.

داستان‌های متقاطع، شخصیت‌ها و احساسات پیچیده، خاکستری و مبهم در نهایت به روایت تلخ و تاریکی از رستگاری انسان منجر شده که از طریق قدرت‌نمایی بصری اسپیلبرگ احساسات مخاطبان گسترده‌ای را در سراسر جهان تحریک کرد. اسپیلبرگ به‌عنوان یک یهودی با این فیلم احساس نزدیکی و خویشاوندی داشت. شخصیت اصلی فیلم این موضوع مهم را یادآور می‌شود که جان هیچ انسانی نسبت به انسان دیگر برتری ندارد.

فهرست شیندلر تحسین منتقدان بسیاری را به همراه داشت و در هفت رشته از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم‌نامه اقتباسی و بهترین موسیقی جایزه اسکار را از آن خود کرد.

۴- نامه‌هایی از ایوو جیما (Letters From Iwo Jima)

• کارگردان: Clint Eastwood
• بازیگران: Ken Watanabe, Kazunari Ninomiya, Tsuyoshi Ihara
• تاریخ اکران: ۲۰۰۶
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰

روایت داستانی پیچیده درباره نیروهای ژاپنی حاضر در جنگ جهانی دوم کار هر کسی نیست و برای ساخت چنین فیلمی که البته سویه‌های مخاطب‌پسند هم دارد، نیاز به حضور کارگردانی ورزیده احساس می‌شود؛ کارگردانی همچون کلینت ایستوود.

ایستوود در فیلم سینمایی «پرچم‌های پدران ما» چشم‌اندازی آمریکایی از نبرد ایوو جیما ارایه داد. اما در فیلم سینمایی «نامه‌هایی از ایوو جیما» متقابلا داستان را از دید نیروهای ژاپنی در جنگ جهانی دوم روایت کرد. ایستوود تماشاگران را در شرایطی سخت و پیچیده قرار می‌دهد، توجه آن‌ها را به جزئیات جلب می‌کند و در ساخت فیلم از زبان ژاپنی به‌عنوان زبان اصلی اثر استفاده می‌کند. نتیجه تلاش‌های ایستوود ساخت فیلمی مستند-مانند و در عین حال یادآور آثار فیلم‌سازان بزرگ سینمای ژاپن همچون کوروساوا و ایمامورا است.

فیلم برای نمایش تفاوت‌های کلیدی میان نیروهای آمریکایی و ژاپنی روی دو شخصیت متمرکز می‌شود؛ ژنرال کوری‌بایاشی و سایگو که شخصیت‌پردازی آن‌ها بر محوریت ویژگی‌هایی چون غرور و وفاداری استوار است. نامه‌هایی از ایوو جیما سرشار از استعاره‌ها و تشبیهات شاعرانه است. فیلم همدلی مخاطب را نسبت به نیروهای ژاپنی‌ برمی‌انگیزد و نشان می‌دهد آن‌ها چگونه هر لحظه آماده مرگ بودند اما جرقه‌های امید هم هرگز در افق نگاهشان خاموش نمی‌شد.

۳- دانکرک (Dunkirk‎)

• کارگردان: Christopher Nolan
• بازیگران: Fionn Whitehead, Tom Glynn-Carney, Jack Lowden
• تاریخ اکران: ۲۰۱۷
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۲ از ۱۰۰

نولان یکی دیگر از مؤلفان مطرح سال‌های اخیر سینمای آمریکا است که در فیلم سینمایی «دانکرک» با نگاهی واقع‌گرایانه و پرتنش و تعلیق به جنگ جهانی دوم می‌پردازد.

داستان دانکرک بر ماجرای تخلیه‌ی منطقه‌ای به همین نام طی جنگ جهانی دوم متمرکز است. نمایش عملیات تخلیه این منطقه در فیلم با بررسی سه جبهه‌ی هوایی،‌ دریایی و زمینی در میدان نبرد جلو می‌رود. فیلم دیالوگ‌های اندکی دارد و بیشتر بر تصاویر و موسیقی متکی است.

عملیات تخلیه دانکرک در جنگ جهانی دوم با عنوان معجزه دانکرک شناخته می‌شود و به عملیاتی اشاره دارد که طی آن نیروهای به‌دام افتاده متفقین از جمله نیروهای اعزامی بریتانیا برای دفاع از فرانسه،‌ نیروهای بلژیکی و بخش‌هایی از ارتش فرانسه از سواحل و بندر دانکرک تخلیه شدند تا از آسیب گسترده و بزرگ به جبهه متفقین جلوگیری شود. این عملیات با دشواری‌های خاصی همراه بود و گرچه نوعی عقب‌نشینی از میدان نبرد به حساب می‌آمد اما حفظ این نیروها ارزش بسیاری داشت.

همین ماجرا برای نولان دست‌مایه‌ای شده تا اثری در تمجید از رشادت‌هایی بسازد که در میدان نبرد دانکرک رخ داد. این فیلم بر خود نبرد و وقایع آن متمرکز است و گرایشش نسبت به جنگ با تحسین رزمندگان متفقین همراه است.

دانکرک برای دریافت ۸ جایزه اسکار هم نامزد شد که در نهایت جوایز مربوط به حوزه‌ی صدا و تدوین را دریافت کرد.

۲- خط باریک سرخ (The Thin Red Line)

• کارگردان: Terrence Malick
• بازیگران: Sean Penn, Adrien Brody, Jim Caviezel
• تاریخ اکران: ۱۹۹۸
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۰ از ۱۰۰

فیلم سینمایی «خط باریک سرخ» اقتباسی از کتابی خودزندگینامه‌ای به همین نام نوشته جیمز جونز به کارگردانی ترنس مالیک، داستان درگیری ارتش آمریکا در جزیره گوادالکانال واقع در اقیانوس آرام را روایت می‌کند. فیلم درگیری در این منطقه را از چندین زاویه و دیدگاه متفاوت به تصویر می‌کشد.

خط باریک سرخ در همان سالی که فیلم سینمایی نجات سرباز رایان اکران شد به نمایش درآمد و به دلیل توجه بیشتر به سوی اثر سینمایی استیون اسپیلبرگ شاید کمتر مورد عنایت مخاطبان قرار گرفته باشد گرچه اثر مالیک هم تعدادی از همان عناصر قابل توجه فیلم اسپیلبرگ را به همراه داشت؛ از جمله بازیگران بزرگ، صحنه‌های جنگی ماهرانه و کارگردانی سطح بالا. توجه بیشتر به اثر اسپیلبرگ از اینجا ناشی شد که فیلم او جنبه‌های تجاری گسترده‌تری داشت اما اثر مالیک درون‌گرایانه‌تر و دارای جنبه‌های هنری پررنگ‌تری بود؛ به هر حال چندان هم دور از انتظار نبود که فیلمی از مالیک بیشتر واجد چنین جنبه‌هایی باشد.

خط باریک سرخ نسبت به سایر فیلم‌هایی که درباره جنگ ساخته می‌شوند جنبه‌های ذهنی عمیق‌تری دارد. دوربین در این اثر نگاهی تحلیلی دارد و همچون بسیاری از آثار مالیک سؤالاتی در ارتباط با مرگ و معنای زندگی را مطرح می‌کند. از نظر فلسفی هم فیلم واجد نکاتی درباره زیبایی‌های طبیعت، مسامحه‌کاری‌های انسان و روحیه‌ی بقاطلبانه او است. مالیک با بهره‌گیری از مجموعه‌ای ستاره مطرح همچون شان پن، وودی هرلسون، جرج کلونی و نیک نولتی یکی از آثار ماندگار ژانر جنگی را کارگردانی کرده است.

۱- ۱۹۱۷

• کارگردان: Sam Mendes
• بازیگران: George MacKay, Dean-Charles Chapman, Mark Strong
• تاریخ اکران: ۲۰۱۹
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۹ از ۱۰۰

فیلم سینمایی «۱۹۱۷» جدیدترین اثر این فهرست است اما از همین حالا هم می‌توان حدس زد که با گذر زمان این ساخته سم مندس در میان آثار کلاسیک سینمای جنگی هالیوود قرار خواهد گرفت.

این اثر حماسی درباره جنگ جهانی اول داستان دو سرباز جوان را پیگیری می‌کند که موظف شده‌اند پیامی حیاتی را از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر در میدان نبرد منتقل کنند تا جلوی حمله‌ای قریب‌الوقوع گرفته شود.

در این فیلم سینمایی هم یک مأموریت ساده ماجرایی هیجان‌انگیز را رقم می‌زند. از نکات جالب توجه فیلم ۱۹۱۷ شیوه فیلم‌برداری آن است. مندس در همکاری با راجر دیکینز فیلم‌بردار برجسته بریتانیایی این اثر سینمایی را به شیوه‌ای خاص جلوی دوربین برد تا فیلم همچون یک نمای طولانی به نظر رسیده و در یک سکانس پلان روی پرده برود.

• ۳۰ فیلم‌بردار برتر تاریخ سینما که باید بشناسید

این خاصیت فرمی اثر هم‌گام با فضای پرتنش قصه و تجربه پرشدتی که مخاطب با تماشای آن از سر می‌گذراند باعث شده ۱۹۱۷ یکی از فیلم‌های جنگی قدرتمند و جالب توجه طی سال‌های اخیر باشد.