هزاران فسیل کمیاب چند ده میلیون ساله در استرالیا کشف شد
دانشمندان در منطقه‌ای که به قلب مرده‌ی استرالیا معروف است، فسیل‌های حفظ شده‌ی هزاران گیاه، عنکبوت و حشره را پیدا کردند که قدمت آن‌ها به دوران میوسن می‌رسد و از گذشته‌ی کاملا متفاوت این قاره حکایت دارد.
مجموعه‌ای از فسیل‌های استثنایی از جمله فسیل‌های عنکبوت‌های دریچه‌ساز، زنجره‌واران غول‌پیکر، ماهی‌های ریز و همچنین یک پر از یک پرنده‌ی باستانی، تصویری منحصربه‌فرد از زمانی را نشان می‌دهد که جنگل‌های بارانی، قاره‌ای را که اکنون در بیشتر مناطق عمدتا خشک است، دربر گرفته بودند.
دیرینه‌شناسان این گنجینه‌ی فسیلی را که با نام «لاگارشتته» (Lagerstätte) به معنای انبار در زبان آلمانی شناخته می‌شود، در منطقه‌ای از نیو ساوت ولز کشف کردند که به‌دلیل خشکی بسیار «جان والتر گرگوری» (John Walter Gregory) زمین‌شناسی بریتانیایی، بیش از ۱۰۰ سال پیش آن را قلب مرده‌ی استرالیا نامید.
منطقه‌ی Lagerstätte که در زمینی خصوصی قرار گرفته از زمان کشف، مخفی نگه داشته شد تا از آن در برابر حفاران غیرمجاز محافظت شود. اما دانشمندان فرصت یافتند تا یقایای گیاهان و حیواناتی را که بین ۱۶ تا ۱۱ میلیون سال پیش در آنجا زندگی می‌کردند، شناسایی کنند.
آن‌ها در یک مطالعه‌ی تازه که جمعه ۷ ژانویه (۱۷ دی) در نشریه‌ی «ساینس ادونسز» (Science Advances) منتشر شد، اعلام کردند که این بقایای کشف شده متعلق به دوران میوسن (۲۳ تا ۵٫۳ میلیون سال پیش) در پرونده‌ی فسیلی استرالیا منحصربه‌فرد است.
بیشتر یافته‌های متعلق به دوران میوسن قبلی که دانشمندان دیگر در استرالیا کشف کرده‌اند، استخوان‌ها و دندان‌های حیوانات بزرگ‌تر هستند که معمولا در مناطق خشک استرالیا سالم باقی می‌مانند. با این وجود، انبار جدید کشف شده، فسیل‌هایی از موجودات کوچک و ظریف مانند عنکبوت‌ها، حشرات و همچنین گیاهان جنگل‌های بارانی میوسن را به‌خوبی در خود جای داده است.
فسیل‌های استثنایی یک عنکبوت و یک پر در استرالیا
Credit: Michael Frese
با بررسی این فسیل‌های به‌خوبی حفظ شده توسط میکروسکوپ‌های الکترونی روبشی (SEM) نویسندگان این مطالعه توانستند جزئیات آن‌ها را تا اندازه‌ی سلول‌ها و ساختارهای درونی به تصویر بکشند. برخی از این تصاویر حتی آخرین وعده‌های غذایی حیوانات، مانند ماهی، لارو و بال سنجاقک نیمه‌هضم‌شده را هم که داخل شکم ماهی‌ها باقی مانده‌اند، نشان می‌دهند. از دیگر نمونه‌های فسیل شده، می‌توان به یک صدف آب شیرین اشاره کرد که به باله‌ی یک ماهی چسبیده بود و دانه‌های گرده که روی بدن حشرات دیده می‌شوند.
«متیو مک‌کوری» (Matthew McCurry) سرپرست این مطالعه و مسؤول بخش دیرینه‌شناسی موزه‌ی استرالیا گفت: «این منطقه بینش بی‌مانندی درباره‌ی گذشته‌ی این زیست‌بوم‌ها به ما می‌دهد. ما اکنون می‌دانیم که این اکوسیستم‌ها چقدر متنوع بودند، کدام گونه‌ها در آن‌ها زندگی می‌کردند و این گونه‌ها چگونه با هم تعامل داشتند.»
دیرینه‌شناسان از این منطقه که اکنون «دشت مک‌گرتس» (McGraths Flat) نامیده می‌شوند، برای نخستین بار در سال ۲۰۱۷ و پس از گزارش یک کشاورز از یافتن برگ‌های فسیل شده در یکی از مزارع خود، بازدید کردند.
به گفته‌ی مک‌کوری پس از بازدید و تحقیقات دانشمندان مشخص شد که این مکان طیف گسترده‌تری از فسیل‌ها از جمله بقایای حشرات، عنکبوت‌ها و ماهی‌ها را در خود جای داده است. این لایه‌ی سنگی فسیلی بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ مترمربع وسعت دارد و دیرینه‌شناسان تاکنون تنها کمی بیش از ۵۰ متر مربع از آن را کاوش کرده‌اند.
ماتریسی از سنگ غنی از آهن به نام گوتیت، فسیل‌ها را در بالای لایه‌ای از ماسه‌سنگ احاطه کرده است. بقایای گیاهان و حیوانات در یک استخر ساکن که احتمالا پس از تخلیه‌ی آب از صخره‌های بازالت مجاور به داخل استخر، در آهن و دیگر مواد معدنی محصور شده است و در استرالیا به‌عنوان «بیلابنگ» (Billabong) یا «دریاچه‌ی گاوچران» شناخته می‌شود، باقی مانده‌اند.
هاگ‌های باستانی در منطقه‌ی مک‌گرتس استرالیا
Credit: Michael Frese
اکنون میلیون‌ها سال بعد، پژوهشگران شروع به گردآوری فسیل‌ها برای ساختن تصویری از یک جنگل بارانی منقرض شده‌ی استرالیا کرده‌اند. نویسندگان این مطالعه، برگ‌هایی از گیاهان گلدار، گرده‌ها، هاگ‌های قارچ، بیش از دوازده نمونه ماهی، تنوع گسترده‌ای از حشرات و عنکبوتیان فسیل شده و یک پر از پرنده‌ای که به اندازه‌ی یک گنجشک امروزی بود را پیدا کردند. تجزیه‌وتحلیل برگ‌های حفظ شده نشان می‌دهد که دمای متوسط در آن زمان حدود ۱۷ درجه‌ی سانتی‌گراد بوده است.
مک‌کوری اما فسیل‌های عنکبوت را جذاب‌ترین کشف می‌داند. او گفت که تاکنون تنها چهار عنکبوت فسیلی در استرالیا شناخته شده بود اما اکنون پژوهشگران ۱۳ فسیل عنکبوت را در مک‌گرتس پیدا کرده‌اند.
بافت‌های نرم حفظ شده در پر و چشم و پوست ماهی‌ها، هم جزئیات هیجان‌انگیز دیگری را در خود جای داده‌اند؛ ساختارهای سلولی ذخیره‌کننده‌ی رنگدانه به نام ملانوزوم. اگرچه خود رنگ حفظ نشده است اما دانشمندان می‌توانند شکل، اندازه و الگوهای روی هم قرار گرفتن ملانوزوم‌های فسیلی را با حیوانات امروزی مقایسه کنند و به رنگ آن‌ها دست پیدا کنند.
به گفته‌ی «مایکل فرس» (Michael Frese) استادیار علوم دانشگاه کانبرا استرالیا و نویسنده‌ی همکار این پژوهش، با انجام این کار دیرینه‌شناسان اغلب می‌توانند رنگ‌ها و الگوهای گونه‌های منقرض شده را بازسازی کنند.
مک‌کوری هم خاطرنشان کرد که در حالی که چیزهای زیادی در دشت مک‌گرتس کشف شده اما این در واقع تنها آغاز کار روی این سایت فسیلی است. او گفت: «ما اکنون درباره‌ی قدمت ذخایر و اینکه فسیل‌ها تا چه حد به‌خوبی حفظ شده‌اند، اطلاع داریم اما برای توصیف و نام‌گذاری همه‌ی گونه‌هایی که در حال یافتن آن‌ها هستیم، سال‌های زیادی در پیش داریم. من فکر می‌کنم که پهنه‌ی مک‌گرتس در ساخت تصویری دقیق‌تر درباره‌ی اینکه استرالیا چگونه در طول زمان تغییر کرده است، اهمیت زیادی خواهد داشت.»
عکس کاور: طرحی گرافیکی از منطقه‌ی مک‌گرتس در میلیون‌ها سال پیش
Credit: Alex Boermsa
منبع: Live Science
