شامپوی بدون سولفات چیست و برای چه کسانی مناسب است؟
بسیاری از محصولات خانگی مانند خمیردندان‌ها و شامپوها حاوی سولفات هستند. سولفات‌ها دسته‌ای از مواد شیمیایی هستند که تولیدکنندگان از آن‌ها به‌عنوان مواد پاک‌کننده یا کف‌کننده استفاده میکنند. وقتی محصولی مانند شامپو را با آب مخلوط می‌کنید، سولفات‌ها باعث تولید کف می‌شوند. با این حال، بعضی از مردم به‌دلیل نگرانی در مورد مضرات سولفات، خرید شامپوی بدون سولفات را ترجیح می‌دهند.
وقتی به‌درستی و در مقادیر معمول از محصولات حاوی سولفات استفاده کنید، این مواد بی‌خطر تلقی می‌شوند. اما ممکن است بعضی از افراد نسبت به محصولات خاصی حساسیت بیشتری داشته باشند یا در مواردی لازم باشد از مصرف محصولات حاوی سولفات اجتناب کنند. مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ به بررسی کاربردها و فواید شامپوهای بدون سولفات اختصاص دارد. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
سولفات چیست؟
سولفات‌ها نمک‌هایی هستند که از واکنش اسید سولفوریک با سایر مواد شیمیایی به وجود می‌آیند. آن‌ها سورفکتانت هستند، به این معنی که خواصی شبیه‌ی شوینده‌ها دارند و به‌عنوان عوامل کف‌کننده و پاک‌کننده عمل میکنند. سورفکتانت‌ها کشش سطحی مایعی را که در آن قرار دارند کاهش می‌دهند که این امر باعث می‌شود مایع راحت‌تر با آب مخلوط شود و کف کند.
چرا در فرمولاسیون شامپوها از سولفات استفاده می‌شود؟
همان‌طور که گفتیم، سولفات‌ها به کف کردن شامپو کمک میکنند. عمل کف کردن به این معنی است که شما می‌توانید شامپو را در ناحیه‌ی بیشتری از سر خود پخش کنید. خوب کف کردن همچنین به مواد فعال موجود در شامپو کمک می‌کند که به عمق موها نفوذ کنند و آلودگی‌ها و چربی‌های اضافی را از بین ببرند. از سوی دیگر، باعث می‌شود که برای شست‌وشوی موهای خود به مقدار کمتری شامپو نیاز داشته باشید.
رایج‌ترین سولفات‌های موجود در شامپوها شامل سدیم لوریل سولفات (sodium lauryl sulfate)، سدیم لورت سولفات (sodium laureth sulfate) و آمونیوم لورت سولفات (ammonium laureth sulfate) است.
آیا سولفات خطرناک است؟
پوست سر شما روغن‌های طبیعی به نام سبوم ترشح می‌کند که برای سلامت موها حیاتی هستند و از کراتین موها و فولیکول‌های آن‌ها در برابر آسیب محافظت میکنند. سبوم یک لایه‌ی ضدآب روی سطح تارهای مو تشکیل می‌دهد تا از آسیب به کراتین جلوگیری کند.
شامپوهای حاوی سولفات به از بین بردن سلول‌های مرده، چربی آزاد و هرگونه آلودگی دیگری که روی موها وجود دارند کمک میکنند. اما نقطه ضعف آن‌ها این است که احتمال دارد در تمیز کردن موها بیش از حد مؤثر باشند. درنتیجه، روغن‌های ضروری مو را از بین ببرند، به پروتئین مو آسیب بزنند و با کاهش شدید رطوبت باعث شکنندگی مو و خشک شدن پوست سر شوند.
صرف‌نظر از این موضوع، به نظر می‌رسد که استفاده‌ی صحیح از سولفات‌ها خطر کمی برای سلامتی افراد داشته باشد. در یک مطالعه، محققان به بررسی سمیت احتمالی سدیم لوریل سولفات پرداختند و خاطر نشان کردند که بسیاری از دیدگاه‌های منفی مردم در مورد سولفات‌ها به نحوه‌ی تفسیر آن‌ها از بررسی‌های علمی مربوط می‌شود.
یکی از رایج‌ترین افسانه‌ها در مورد سولفات‌ها این است که آن‌ها باعث سرطان می‌شوند. اما مدرک علمی برای تأیید این ادعا یا مضر بودن سولفات‌ها برای سلامتی وجود ندارد.
سدیم لوریل سولفات ممکن است با خطرات جزئی مانند سوزش چشم، تحریک پوست و سمیت عمومی (در صورت نوشیدن محصول) همراه باشد. با این حال، اکثر افراد در هنگام استفاده از سولفات‌ها عوارض جانبی کمی را تجربه میکنند یا دچار هیچ عارضه‌ای نمی‌شوند.
چه کسانی باید از محصولات حاوی سولفات دوری کنند؟
در بیشتر موارد، اثرات سولفات‌ها خفیف است و بسیاری از افراد از اثربخشی شامپوهای حاوی آن‌ها سود می‌برند. کسانی که موهای چرب یا شوره‌ی سر دارند ممکن است متوجه شوند که شامپوهای حاوی سولفات تنها محصولاتی هستند که می‌توانند به‌طور مؤثر موهایشان را تمیز کنند. با این حال، بعضی از افراد باید از این مواد شیمیایی اجتناب کنند و به سراغ محصولات بدون سولفات بروند. این افراد عبارت‌اند از:
۱. کسانی که پوست حساسی دارند یا به بیماری‌های پوستی مبتلا هستند
فردی که پوست سر یا موهای حساسی دارد ممکن است خشکی شدید ناشی از سولفات را تجربه کند. افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی مانند اگزما، روزاسه یا پسوریازیس هم ممکن است پس از استفاده از محصولات حاوی سولفات دچار خارش، قرمزی و ترک‌خوردگی پوست سر شوند. این افراد باید از شامپوی بدون سولفات استفاده کنند.
۲. افرادی که موهای خشک و وز دارند
کسانی که به‌طور طبیعی موهای خشک، مجعد یا وز دارند بهتر است از محصولات حاوی سولفات دوری کنند. سولفات‌ها می‌توانند به‌دلیل افزایش اصطکاک ناشی از حذف روغن‌های طبیعی و رطوبت باعث افزایش خشکی و وز موها شوند.
۳. افرادی که از مواد شیمیایی برای تغییر موهای خود استفاده میکنند
استفاده از شامپو بدون سولفات به کسانی که موهای خود را رنگ میکنند یا به‌طور مرتب آن‌ها را صاف یا فر میکنند، توصیه می‌شود. چرا که این فرآیندهای شیمیایی آسیب‌پذیری موها را افزایش می‌دهند و یافتن راه‌هایی برای جلوگیری از خشکی بیشتر موها به حفظ سلامت آن‌ها کمک می‌کند. به‌علاوه وقتی موهایتان را رنگ می‌کنید، شامپوی حاوی سولفات ممکن است سریع‌تر رنگ را از روی موها پاک کند.
مزایای شامپوی بدون سولفات چیست؟
شامپوهای بدون سولفات به حفظ رطوبت طبیعی موها و نرمی و درخشندگی آن‌ها کمک میکنند، کمتر از سایر شامپوها پوست سر را تحریک میکنند و اگر به‌طور تصادفی وارد چشم شوند، باعث سوزش آن نمی‌شوند. افرادی که پوست و موی حساسی دارند و عوارض جانبی ناشی از شامپوهای حاوی سولفات را تجربه میکنند، باید محصولات بدون سولفات را امتحان کنند تا ببینند که آیا علائم آن‌ها بهبود می‌یابد یا خیر.
در حالی که در بازار انواع شامپوهای بدون سولفات وجود دارد، باید بدانید که بسیاری از آن‌ها هنوز حاوی ترکیبات شیمیایی مشابه سولفات هستند. بعضی از تولیدکنندگان از الفین سولفونات (olefin sulfonate) که نزدیک به خانواده‌ی سولفات‌ها است استفاده میکنند، اما روی محصولات خود برچسب بدون سولفات می‌زنند. استفاده از این شامپوها می‌تواند به اندازه‌ی شامپوهای حاوی سولفات برای موها مضر باشد. از این‌رو، افراد دارای پوست و موی حساس باید به‌دنبال محصولات گیاهی‌ای بگردند که واقعاً بدون سولفات باشند تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود.
شامپوهای بدون سولفات ممکن است در ابتدا متفاوت از سایر محصولات به نظر برسند. برای مثال، ایجاد کف توسط یک شامپو بدون سولفات مدت زمان بیشتری طول می‌کشد و احتمالاً مجبور می‌شوید که از مقدار بیشتری از شامپو برای تمیز کردن موهای خود استفاده کنید. همچنین ممکن است به آب بیشتری برای شست‌وشوی آن از روی موها نیاز داشته باشید. با این حال، شامپوهای بدون سولفات می‌توانند به اندازه‌ی محصولاتی که حاوی سولفات هستند، موها را تمیز کنند.
چگونه از شامپو بدون سولفات استفاده کنیم؟
ابتدا موها و پوست سر خود را کاملاً با آب خیس کنید. شامپو را روی پوست سر خود بریزید و دوباره کمی آب به آن اضافه کنید تا به‌راحتی پخش شود و کمی کف کند. پوست سر خود را ماساژ دهید و در انتها شامپو را با آب خنک بشویید. اگر احساس کردید موهایتان بیش از حد چرب است، می‌توانید این کار را برای بار دوم تکرار کنید.
به‌طور کلی اگر موهای خیلی چربی ندارید، لازم نیست هر روز آن‌ها را با شامپو بشویید. با این حال، برخلاف شامپوهای حاوی سولفات که موها را خشک و شکننده میکنند، می‌توانید هر روز از شامپو بدون سولفات به همراه‌ی نرم‌کننده استفاده کنید.
کلام پایانی
در بیشتر موارد، وجود سولفات در شامپو برای سلامتی بی‌خطر است. سولفات‌ها به شامپو کمک میکنند که آلودگی‌ها و چربی‌های مو را از بین ببرد. با این حال ممکن است برای همه مناسب نباشند، به‌خصوص اگر موهای خود را هر روز با شامپو بشویید. همچنین می‌توانند به انواع خاصی از مو آسیب برسانند و حتی پوست بعضی از افراد را تحریک کنند.
در کسانی که مو و پوست حساسی دارند، استفاده از شامپوهای حاوی سولفات می‌تواند با عوارض جانبی خفیفی مثل خشکی و شکنندگی موها یا خشکی و قرمزی پوست سر همراه باشد. هرکسی که این علائم را تجربه می‌کند بهتر است تأثیر شامپو بدون سولفات را در برطرف شدن آن‌ها بررسی کند. اگر علت اصلی بروز این علائم را نمی‌دانید، با متخصص پوست مشورت کنید.
منابع: medicalnewstoday, stylecraze
