برای نخستین بار یک کوتوله‌ی قهوه‌ای توسط رادیوتلسکوپ کشف شد
دانشمندان یک کوتوله‌ی قهوه‌ای یا به عبارتی یک ابَر سیاره‌ی سرد و ضعیف را با استفاده از تلسکوپ رادیویی کشف کرده‌اند که پیش از این با روش‌های معمول طیف‌سنجی فروسرخ شناسایی نشده بود.
رصدهای آرایه‌ی فرکانس پایین یا رادیو تلسکوپ «لوفار» (LOFAR)، یک کوتوله‌ی قهوه‌ای را نشان داد که پژوهشگران نام آن را BDR J1750 + 3809 و لقب آن را «الگست» (Elegast) گذاشتند. کوتوله‌های قهوه‌ای به اندازه‌ای کوچک هستند که یک ستاره‌ی کامل محسوب نمی‌شوند و از سویی به اندازه‌ای بزرگ هستند که نمی‌توان آن‌ها را یک سیاره دانست، به همین دلیل گاهی آن‌ها را ستاره‌های شکست خورده می‌نامند.
به طور کلی، کوتوله‌های قهوه‌ای با بررسی آسمان در طیف فروسرخ کشف می‌شوند. اگرچه طبق بیانیه‌ی دانشگاه هاوایی، Elegast نخستین جرم زیر ستاره‌ای است که با استفاده از یک تلسکوپ رادیویی شناسایی شده و نتایج این پژوهش در تاریخ ۹ نوامبر (۱۹ ابان) در نشریه‌ی Astrophysical Journal Letters منتشر شده است. پیش از این ستاره‌شناسان موفق شده بودند با استفاده از تلسکوپ رادیویی نخستین سیاره‌ی فراخورشیدی را کشف کنند.
«مایکل لیو» (Michael Liu) یکی از نویسندگان این پژوهش از مؤسسه‌ی نجوم دانشگاه هاوایی در این‌باره گفت: «این پژوهش یک روش کاملا تازه را برای یافتن سردترین اجرام شناور در مجاورت خورشید باز می‌کند که احتمال کشف آن‌ها با روش‌های استفاده شده در ۲۵ سال گذشته بسیار ضعیف است.»
از آنجا که کوتوله‌های قهوه‌ای برای تبدیل شدن به ستاره بسیار کوچک هستند، واکنش‌های همجوشی هسته‌ای را که باعث سوخت ستاره‌های درخشان می‌شوند، مانند خورشید ما، تجربه نمی‌کنند. بنابراین، آن‌ها کوچکتر، کم‌نور و سردتر از ستاره‌های معمولی هستند و پیدا کردن آن‌ها با استفاده از روش‌های معمول، مانند رصدهای فروسرخ، دشوارتر است. با این وجود، کوتوله‌های قهوه‌ای می‌توانند در طول موج‌های رادیویی نور منتشر کنند.
پژوهشگران ابتدا Elegast را با استفاده از رادیو تلسکوپ LOFAR مستقر در هلند کشف کردند. رصدهای آن‌ها بعدا با استفاده از رصدخانه‌ی بین‌المللی جمنای (International Gemini Observatory) در هاوایی و شیلی و تلسکوپ فروسرخ ناسا که توسط دانشگاه هاوایی اداره می شود، تأیید شد.
«هریش ودانتام» (Harish Vedantham) نویسنده‌ی اصلی این پژوهش و ستاره‌شناس مؤسسه‌ی نجوم رادیویی هلند (ASTRON) هم خاطرنشان کرد: «ما از خود پرسیدیم، چرا تلسکوپ رادیویی را به سمت کوتوله‌های قهوه‌ای فهرست شده هدایت می‌کنیم؟ بیایید یک تصویر بزرگ از آسمان بسازیم و این اجرام را به‌طور مستقیم توسط رادیوتلسکوپ کشف کنیم.»
بر پایه‌ی بیانیه‌ی منتشر شده، استفاده از ابزار LOFAR برای شناسایی Elegast یک روش ابتکاری است که می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا دیگر اجرام آسمانی مانند سیارات فراخورشیدی گازی غول‌پیکر را که برای کشف توسط کاوش‌های فروسرخ بسیار سرد یا کم‌نور هستند، کشف کنند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از کوتوله‌ی قهوه‌ای BDR J1750+3809 با نام مستعار «الگست» (Elegast)
Credit: ASTRON/Danielle Futselaar
منبع: Space
