انیمه‌ «مدفن کرم‌های شب‌تاب»؛ داستان شوم و تلخ جنگ (چی ببینیم؟)

جنگ برای هیچ‌کس پدیده‌ی غریبی نیست. پدیده‌ای که ره‌آوردش در هر دوره‌ای از تاریخ چیزی جز خون، مرگ و ویرانی نبوده‌ است. در طول تاریخ جنگ‌های بسیاری در گوشه و کنار این کره‌ی خاکی اتفاق افتاده است که به طرق مختلف پایش به ادبیات و سینما باز، و الهام‌بخش آثار تحسین‌شده و ماندگاری در این حوزه شده است. یکی از زیباترین و البته تلخ‌ترین و غم‌انگیزترین نمونه‌های ماندگار دنیای سینما، انیمه‌ی «مدفن کرم‌های شب‌تاب» (Grave of the Fireflies) است که به خوبی گوشه‌ای از دنیای تاریک و سیاه درگیر جنگ را نشان می‌دهد.

• سریال «پیشنهاد»؛ برای عاشقان «پدرخوانده» و استودیوهای هالیوود (چی ببینیم؟)

«پیانیست» (The Pianist)، «فهرست شیندلر» (Schindler’s List)، «۱۹۱۷»، «دانکرک» (Dunkirk) و ده‌ها و شاید صدها اثر ماندگار سینمایی می‌توان نام برد که به موضوع جنگ، پیامدهای ناشی از آن، نبردهای تاریخی و حتی زندگی آغشته به ترس مردمی که ناخواسته درگیر آن شده‌اند پرداخته‌اند. اما روایت سیاه و تاثیرگذار این انیمه‌ از جنگ شاید سرآمد باشد. تاثیرگذار از این جهت که در قالب انیمیشن و با زبان کودکانه داستان خود را بازگو می‌کند. داستان «مدفن کرم‌های شب‌تاب» اقتباسی از کتابی به همین نام نوشته‌ی آکیوکی نوساکا است که تجربه‌ی شخصی و واقعی از جنگ جهانی دوم و سرگذشت پرالتهاب خود و خواهرش را در آن روایت می‌کند. اینکه بدانیم داستان از یک واقعه‌ی حقیقی به تصویر درآمده است، بی‌تردید تاثیر دوچندانی خواهد داشت.

این انیمه که یکی دیگر از آثار درخور تحسین استودیو جیبلی به کارگردانی ایسائو تاکاهاتا است، داستان یک خواهر و برادر ژاپنی را که به سبب جنگ جهانی دوم خانه و خانواده‌ی خود را از دست داده و برادر بزرگ‌تر به سختی مسئولیت مراقبت از خواهر کوچکش را در شرایطی غیرقابل توصیف بر عهده دارد روایت می‌کند. رابطه‌ی زیبای این برادر و خواهر، تلاش‌های برادر بزرگ‌تر برای شاد و سرگرم نگه داشتن خواهرش آن هم در شرایط اسفناک جنگ، سختی‌هایی که این دو نفر برای زنده ماندن و تهیه‌ی غذا تحمل می‌کنند، همه و همه فیلم را به اثری نفس‌گیر و در عین حال دیدنی تبدیل می‌کند که شاید نمونه‌ی آن هرگز ساخته نشود.

این انیمه‌ در کنار نشان دادن تصاویر واقعی از جنگ و ویرانی‌های آن، به موضوع‌های انسانی عمیقی تلنگر می‌زند. به خوبی نشان می‌دهد که انسان‌ها در شرایط سخت چگونه ذات خود را آشکار می‌کنند و مخاطب را مجبور می‌کند از خود بپرسد آیا در وضعیتی مشابه رفتار مشابهی از او سر می‌زند یا خیر. فیلم به خوبی نشان می‌دهد که جنگ به معنای واقعی سیاه است و هیچ نور روشنی از دل آن بیرون نخواهد آمد. یا نشان می‌دهد که برای بقا و لحظه‌ای آسایش چه مشقت‌ها که نباید کشید.

• فیلم «دوگانه»؛ یک کمدی سیاه درباره‌ی ملاقات با همزاد (چی ببینیم؟)

از همان ثانیه‌های اول و تصویر پسرکی نزار که به ستونی تکیه داده است تا آخرین لحظات فیلم که باز هم به همان‌جا بازمی‌گردد، بغض و اشک لحظه‌ای مخاطب را رها نخواهد کرد. یکی از دلایل تاثیرگذاری سکانس‌های این فیلم موسیقی متن آن است که در بین تصاویر زیبایش جریان دارد. این موسیقی ساخته‌ی میچیو مامیا، آهنگ‌ساز ژاپنی است که از ابتدا تا انتهای فیلم بیننده را با فراز و نشیب داستان همراه، و در آخر با موسیقی سوزناک «مرگ ستسوکو» و «ملودی پایان» آرامشی محزون به او تقدیم می‌کند.

این انیمه‌ توانسته است با داستان دل‌فریب و انیمیشن زیبای خود نظر منتقدان و مخاطبان را به یک اندازه جلب کند و برنده‌ی جوایز معتبری از جمله جایزه‌ی ویژه‌ی روبان آبی از منتقدان ژاپن و جایزه‌ی هیات ژوری و حقوق کودک از جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم کودک شیکاگو شود.

انیمه‌ی مدفن کرم‌های شب‌تاب برای چه کسانی جالب خواهد بود؟

این انیمه‌ به عنوان یکی دیگر از آثار موفق استودیو جیبلی برای هر طرفدار انیمه‌‌ای جذاب است. حتی اگر فضا و نوع تصویرسازی انیمه را دوست ندارید، به عنوان طرفدار انیمیشن به شما پیشنهاد می‌کنم این فیلم را برای یک بار ببینید. گذشته از آن، اگر به موضوع جنگ و آثار تراژیک علاقه‌مند هستید، تماشای این انیمه برایتان لذت‌بخش خواهد بود. داستان تاثیرگذار و زیبای یک خواهر و برادر و تلاش‌ برای گذر از شرایط سخت، کارگردانی درخشان، تصاویر چشم‌نواز همیشگی آثار استودیو جیبلی و موسیقی دلنشین پکیج کاملی از این فیلم ارائه می‌کند که به عنوان یک پیشنهاد هرگز قادر به رد کردنش نخواهید بود.