اختلال افسردگی دو قطبی چیست و چگونه درمان می‌شود؟
برای برخی از افراد، اختلال دو قطبی می‌تواند باعث بروز دوره‌های افسردگی شود. اما شما می‌توانید افسردگی مربوط به اختلال دو قطبی را با استفاده از درمان دارویی، روان‌درمانی و سایر شیوه‌های درمانی کنترل کنید.
اختلال دو قطبی یک اختلال مربوط به سلامت روان است که شامل بروز تغییراتی در خلق‌و‌خو، سطح انرژی و سطح فعالیت فرد است. بسته به نوع اختلال دوقطبی، ممکن است فرد دوره‌هایی از افسردگی را تجربه کند که باعث ایجاد اخلال در انجام کارهای روزمره او می‌شوند.
علائم این نوع افسردگی شبیه سایر اختلالات خلقی مربوط به افسردگی، مثل اختلال افسردگی اساسی است. با این حال، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است دوره‌هایی از مانیا یا هایپومانیا (خلق بالا و شیدایی) را هم تجربه کنند.
اختلال دو قطبی یک بیماری مادام‌العمر است، اما افراد می‌توانند علائم افسردگی و شیدایی را کنترل کنند و با درمان مناسب از بروز عوارض ناخوشایند جلوگیری کنند.
در این مقاله از دیجی‌کالا مگ علائم و روش‌های درمانی افسردگی دو قطبی بررسی شده است. برای آشنایی بیشتر با این اختلال با ما همراه باشید.
درمان اختلال دو قطبی
اختلال دو قطبی یک بیماری مادام‌العمر است. هدف از انواع درمان‌ها هم ایجاد ثبات در خلق و خوی فرد و کمک به وی در مدیریت علائم این بیماری است. گاهی تغییرات خلقی فرد می‌تواند شدید باشد.
متخصصان سلامت روان برای کاهش تأثیر این علائم در زندگی روزمره‌ی فرد و حفظ سلامت روانی او، شیوه‌ی درمان را با شرایط فرد تطبیق می‌دهند. درمان اختلال دوقطبی معمولا شامل ترکیبی از درمان دارویی و روان‌درمانی است.
درمان دارویی
انواع مختلفی از داروها برای درمان علائم افراد مبتلا به اختلال دو قطبی وجود دارد. انتخاب داروی مصرفی به نوع و شدت علائم فرد بستگی خواهد داشت.
برخی از متداول‌ترین انواع داروها که برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می‌شوند به شرح زیر هستند؛
- تثبیت‌کننده‌های خلقی، مانند لیتیوم
- داروهای ضد روان‌پریشی، مانند اولانزاپین
- داروهای ضد افسردگی، مانند فلوکستین
این داروها می‌توانند عوارضی داشته باشند که برخی از آن‌ها جدی هستند. به‌عنوان مثال، استفاده‌ی طولانی مدت از داروهای ضد روان‌پریشی می‌تواند باعث افزایش وزن، تغییر در سطح کلسترول و مشکلات قلبی شود.
روان‌درمانی
متخصصان سلامت روان اغلب روان‌درمانی را در کنار درمان دارویی برای درمان اختلال دو قطبی توصیه می‌کنند. روان‌درمانی به گفتار درمانی نیز معروف است.
روان‌درمانی علاوه بر درمان علائم این اختلال مزایای دیگری هم به همراه دارد، از جمله ارائه حمایت و آموزش‌های لازم در مورد زندگی با اختلال دوقطبی.
انواع شیوه‌های روان‌درمانی شامل درمان‌های زیر است؛
- درمان شناختی رفتاری
- خانواده درمانی
- درمان بین فردی
- آموزش روانی
سایر شیوه‌های درمانی
ترکیب درمان دارویی و روان‌درمانی برای بسیاری از افراد مؤثر است. اما اگر فردی متوجه شد که داروهای وی تأثیر مطلوبی ندارند، متخصص بهداشت روان ممکن است گزینه‌های دیگری را پیشنهاد کند.
به‌عنوان مثال، در روش الکتروشوک درمانی (ECT) از پالس‌های الکتریکی برای ایجاد حالت تشنج استفاده می‌شود، که از طریق مسیرهای عصبی که هنوز مشخص نیست بر روی علائم تأثیرات مثبت می‌گذارد. روش الکتروشوک درمانی می‌تواند برای افراد مبتلا به اختلال دو قطبی شدید که در برابر درمان مقاوم هستند، مؤثر باشد.
انستیتوی ملی بهداشت روان آمریکا (NIMH) می‌گوید که روش‌های نوین الکتروشوک درمانی امید زیادی را برای درمان طیف گسترده‌ای از اختلالات و بیماری‌های روانی ایجاد کرده است. با این حال، روش‌های الکتروشوک درمانی ممکن است عوارض جانبی زیر را هم ایجاد کنند؛
- سردرد
- دل درد
- دردهای عضلانی
- مشکلات مربوط به حافظه
در حال حاضر تحقیقات در زمینه توسعه رویکردهای درمانی جدید در رابطه با تحریک مغز، اصلاح سبک زندگی و داروهای جدید به‌عنوان درمان اختلال دوقطبی در حال انجام است.
اختلال دو قطبی همچنین می‌تواند به مرور منجر به یکسری عوارض مرتبط با سلامت جسمی مانند بیماری‌های قلبی عروقی شود. متخصصان بهداشت و درمان بهترین اقدامات را برای پیشگیری یا درمان این عوارض به صورت موردی تعیین می‌کنند.
علائم اختلال دو قطبی
فرد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است اشتهای خود را در دوره افسردگی از دست بدهد.
علائم اختلال دو قطبی بسته به نوع آن متفاوت است. در واقع بسته به نوع اختلال افراد ممکن است فرکانس و شدت متفاوتی از دوره‌های شیدایی و افسردگی را تجربه کنند.
اختلال دو قطبی نوع ۱ با دوره‌های شیدایی مشخص می‌شود که حداقل ۷ روز طول می‌کشد یا حتی برای مدت کمتر در صورتی که علائم آن‌قدر شدید باشد که فرد نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. افراد همچنین ممکن است دوره‌های افسردگی را تجربه کنند که به طور معمول ۲ هفته طول می‌کشد، هرچند ممکن است افرادی که دچار دو قطبی نوع ۱ هستند هرگز یک دوره‌ی افسردگی اساسی را تجربه نکنند.
افراد مبتلا به اختلال دو قطبی نوع ۲ معمولا دوره‌های هایپومانیکی را تجربه می‌کنند که یک دوره‌ی افسردگی اساسی قبل یا بعد از آن رخ می‌دهد.
علائم دوره‌های افسردگی
- احساس ناخوشی
- احساس درماندگی و بی ارزشی
- تحریک‌پذیری
- کمبود انرژی
- مشکل در تمرکز
- بی‌علاقه بودن به امور روزمره
- هذیان گفتن
- بی اشتهایی
- مشکل در خوابیدن
- افکار خودکشی
علائم دوره‌های شیدایی
- احساس شیدایی یا خوشحالی بسیار زیاد
- بیش فعالی
- صحبت کردن خیلی سریع، با تغییر سریع موضوع صحبت
- افکار سریع
- احساس خود مهم پنداری
- انجام رفتارهای تکانه‌ای و پرخطر
- تحریک‌پذیری
- هذیان
- مشکل در خوابیدن
تعداد دفعات رخ دادن این حالات افسردگی و شیدایی متفاوت است. ممکن است یک نفر دوره‌های سریع را تجربه کند، یا شخصی دیگر دوره‌های طولانی افسردگی و شیدایی را تجربه کند.
افراد همچنین ممکن است در طی یک دوره شیدایی علائم افسردگی را نیز تجربه کنند، که ممکن است متخصصان سلامت روان آن را علائم مختلط بنامند.
در دراز مدت، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی می‌توانند مشکلات جسمی جدی زیر را تجربه کنند؛
- چاقی
- دیابت
- اختلالات متابولیکی
- اختلالات قلبی عروقی
- اختلال عملکرد جنسی
- سکته
این عوارض می‌توانند شدید شوند. در حقیقت، متخصصان تخمین می‌زنند که متوسط امید به زندگی در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی حدود ۱۲-۱۳ سال کمتر از افراد غیر مبتلا است.
با این حال، درمان مؤثر خطر ابتلای فرد به بیماری‌های جسمی مربوط به اختلال دو قطبی را کاهش می‌دهد.
تشخیص اختلال دو قطبی
در ابتدا پزشک عمومی ممکن است شما را به یک روان‌پزشک یا یک روان‌درمانگر ارجاع بدهد، سپس در این مرحله روان‌پزشک می‌تواند شما را از نظر ابتلای به اختلال دو قطبی ارزیابی کند.
متخصص بهداشت روان سؤالاتی درباره‌ی علائم شما و همچنین سؤالات گسترده‌تری درباره‌ی وقایع مربوط به زندگی و اوضاع عمومی شما خواهد پرسید.
آن‌ها ممکن درباره‌ی سابقه خانوادگی ابتلای به این بیماری از شما سؤالاتی بپرسند و تأکید کنند که آیا سایر اعضای خانواده سابقه‌ی بیماری‌های روانی داشته‌اند یا خیر.
به واسطه‌ی چند دلیل تشخیص اختلال دو قطبی می‌تواند امری چالش‌برانگیز باشد. علائم آن با علائم دیگر اختلالات روحی مانند افسردگی یا روان پریشی همپوشانی دارد. به‌علاوه، درباره‌ی برخی از افراد ممکن است اختلال دو قطبی با یک دوره‌ی افسردگی اساسی، بدون علائم شیدایی یا هیپومانیک شروع شود و این مسأله تشخیص را برای پزشک دشوار کند.
علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است مشکلات روانی دیگری مانند اختلالات اضطرابی هم داشته باشند، که همچنین می‌تواند تشخیص را برای پزشک پیچیده‌تر کند.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
مسائل بهداشت روانی به طور متفاوتی بر روی افراد مختلف تأثیر می‌گذارد. اگر فردی مشکوک به اختلال دو قطبی درباره‌ی خودش یا یکی از عزیزانش باشد، می‌تواند برای کسب اطلاعات بیشتر با یک متخصص سلامت روان مثل یک روان‌پزشک یا روان‌درمانگر صحبت کند.
در صورت تجربه‌ی هر گونه علائم پایدار مربوط به خلق و خو یا اضطراب، یا سایر علائم بیماری‌های مربوط به سلامت روان، مراجعه به پزشک ضروری است.
اختلالات سلامت روان کمتر از اختلالات و بیماری‌های جسمی قابل مشاهده است، اما مراقبت از سلامت روان نیز به همان اندازه مهم است.
اگر درمان فعلی‌اتان برای اختلال دو قطبی باعث بروز عوارض جانبی شده است با پزشک صحبت کنید. پزشکان اکیدا توصیه می‌کنند که افراد باید از قطع ناگهانی دارو خودداری کنند، زیرا این امر می‌تواند علائم را بدتر کرده و باعث از بین رفتن اثرات دارو شود.
همیشه قبل از ایجاد هرگونه تغییر در داروهای خود با پزشک مشورت کنید.
علل بروز اختلال دو قطبی
در حال حاضر مشخص نیست که چه عواملی باعث بروز اختلال دو قطبی می‌شود. علت بروز این اختلال احتمالا ترکیبی از عوامل زیست شناختی و محیطی است که منجر به ایجاد اختلال دو قطبی می‌شود.
عوامل خطرساز درباره‌ی اختلال دو قطبی
- سابقه‌ی خانوادگی بیماری‌های روانی
- ژنتیک
- ساختار و عملکرد مغز
نکته‌ی پایانی
اختلال دو قطبی می‌تواند باعث بروز دوره‌های افسردگی شود.
با کمک یک متخصص بهداشت روان، شما می‌توانید علائم افسردگی دو قطبی را مدیریت کنید تا خلق و خوی خود را تثبیت کرده و از عوارض جسمانی آن بیماری روانی جلوگیری کنید.
منبع: Medical News Today
