همه‌ی آنچه که در مورد توکن Soulbound باید بدانید

محسن سلیمی

۶ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۹:۳۰ ۶ شهریور ۱۴۰۱ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۵ دقیقه

توکن های Soulbound یا به اختصار SBT، توکن‌هایی غیرقابل انتقال، قابل مشاهده برای عموم و متصل به آدرس Soul هستند (منظور همان اکانت‌ها و کیف پول‌های بلاکچینی است که قابلیت هولد توکن‌های Soulbound را دارند). در واقع، هویت اجتماعی از طریق این توکن‌ها ایجاد می‌شود و می‌توان خدمات و سرویس‌هایی را که در حال حاضر در اکوسیستم وب ۳ و امور مالی غیر متمرکز (DeFi) وجود ندارد، از قبیل وام دهی بدون وثیقه یا قراردادهای ساده برای اموری مثل اجاره آپارتمان را فعال کرد. آدرس‌های دیجیتالی که توکن‌های SBT یا Soulbound را جابه‌جا می‌کنند، «Soul» نامیده می‌شوند.

مقدمه

توکن‌‌های Soulbound مفهومی هستند که در می ۲۰۲۲ توسط هم بنیان‌گذار اتریوم Vitalik Buterin و Puja Ohlhaver و E.Glen Weyl اقتصاددان برای نخستین بار ارائه شد. وایت پیپر Soulbound با عنوان «جامعه غیرمتمرکز: یافتن روح Web3»، بنیان یک جامعه کاملا غیرمتمرکز (DeSoc) را بنا نهاده که توسط کاربرانش اداره می‌شود و بیان می‌کند که چگونه توکن‌های SBT می‌توانند به عنوان اعتبارنامه‌ای که ما هر روز از آن استفاده می‌کنیم مورد استفاده قرار بگیرند.

توکن SBT

توکن‌‌های (SBT) Soulbound توکن‌های غیرقابل انتقال هستند که هویت یک فرد را با استفاده از فناوری بلاکچین نشان می‌دهند که شامل اطلاعات پزشکی، سوابق کاری و هر اطلاعات دیگری که یک شخص یا نهاد را تشکیل می‌دهد، می‌شوند. کیف پول‌هایی که این رکوردها را نگهداری می‌کنند، سول «Soul» یا روح نام دارند.

افراد می‌توانند چندین Soul (کیف پول) داشته باشند که بیانگر بخش‌های مختلف زندگی آن‌ها باشد. به عنوان مثال فردی سوابق کاری خود را در کیف پول مدارک ذخیره می‌کند و اطلاعات پزشکی خود را در کیف پول دیگری. کیف پول‌های Soul و توکن‌های Soulbound به افراد این امکان را می‌دهند که بر اساس اقدامات و تجربیات گذشته خود، شهرت قابل تأیید و دیجیتالی Web3 ایجاد کنند.

از طرفی دیگر، Soulها می‌توانند نشان دهنده یک نهاد باشند که SBT‌ها را تخصیص می‌دهد، به عنوان مثال شرکت‌ها می‌توانند به عنوان Soul عمل کنند و برای هر کارمند خود توکن SBT صادر کنند. یک باشگاه ورزشی می‌تواند SBT را برای تأیید عضویت اعضای خود صادر کند.

تصور کنید این ایده بر روی توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) پیاده سازی شود. امروزه بیشتر NFT‌ها گواهی مالکیت هنرهای دیجیتال یا کلکسیونی هستند مانند Bored Ape Yacht Club. مردم NFT‌ها را به عنوان نمادی از موقعیت و ثروت خریداری و معامله می‌کنند یا به نمایش می‌گذارند.

هدف توکن Soulbound تبدیل مفهوم NFT به چیزی فراتر از پول است، توکنی که هم منحصر به فرد باشد، هم غیر قابل انتقال. در حالی که NFT‌ها نشان‌دهنده دارایی‌ها و اموال هستند، SBT نشان دهنده شهرت و اعتبار یک شخص یا نهاد است. برخلاف NFT، توکن‌های Soulbound دارای ارزش پولی صفر هستند و پس از انتشار در کیف پول فردی، نمی‌توانند معامله شوند.

موارد استفاده توکن از (SBT) Soulbound

توکن‌های Soulbound (SBT) موارد استفاده گسترده‌ای دارند، در ادامه به برخی از این موارد که احتمالا در زندگی روزمره با آن سر و کار خواهید داشت، اشاره می‌کنیم.

سوابق تحصیلی – زمانی که افراد از دانشگاه‌ها فارغ التحصیل می‌شوند، مدرکی که نشان بدهد آن‌ها دوره را گذرانده‌اند دریافت می‌کنند. دانشگاه‌ها می‌توانند از توکن Soulbound برای صادر کردن مدارک و سوابق تحصیلی دانشجویان اقدام کنند. همچنین می‌توان از توکن Soulbound برای تأیید عضویت دانشجو در دانشگاه (کارت دانشجویی) استفاده کرد.

رزومه دیجیتال– کاربر می‌تواند SBT خودش را بسازد و آن را بر اساس نیازهای مرتبط با پلتفرم‌های مختلف وب ۳، مدیریت کند. SBTها حتی می‌توانند پس از اضافه شدن به آدرس Soul کاربر، مجموعه مهارت‌ها و توانایی‌های کاربر را نشان دهند. بنابراین، ظهور SBTها در آینده به عنوان پورتفولیو یا رزومه دیجیتال کاربران وب۳ دور از انتظار نیست.

سوابق سلامت – استفاده از SBT برای افرادی که به پزشکان مختلف مراجعه می‌کنند، می‌تواند مفید باشد و سوابق پزشکی آن‌ها را به راحتی در اختیار هر پزشکی قرار دهد. SBT می‌تواند جایگزین فرآیندهای زمان بر از جمله پر کردن مدارک، تأیید سابقه پزشکی و رفت و آمد شود.

توکن‌های (SBT) Soulbound در وب ۳ چگونه عمل می‌کنند؟

اعتماد یکی از چالش‌های اصلی اثر گذار در صنعت وب۳ (Web3) است. چگونه می‌توان به اطلاعات فردی در سیستمی اعتماد کرد که غیرقابل اعتماد طراحی شده است، وام دادن را به عنوان مثال در نظر بگیرید؛ مشابه بانکداری سنتی SBTها می‌توانند سابقه استقراض کاربران DeFi و همچنین سایر معیارهایی را که ریسک کاربر را تعیین می‌کنند، ردیابی کنند.

استفاده از SBT یا Soulbound Tokens در سازمان‌های غیرمتمرکز (DAO) موجب جلوگیری از حملات Sybil می‌شود. در این نوع حمله، فرد مهاجم نیازمند ۵۱% آرا برای تصویب پیشنهاد مخرب است. این حملات برای DAOها بسیار خطرناک هستند زیرا امکان دسترسی مستقیم برای مهاجم فراهم می‌شود.

DAOها با محاسبه شکل‌گیری SBT در یک Soul می‌توانند تفاوت بین آدرسهای Soul واقعی و ربات‌های احتمالی را تشخیص دهند و قدرت رای آدرس‌هایی را که به نظر مهاجم یا Sybil هستند، نادیده بگیرند. به این ترتیب، ریسک‌های احتمالی DAOها کاهش پیدا می‌کند.

نمونه‌هایی از کاربرد توکن‌های SBT در واقعیت

از آگوست ۲۰۲۲، SBTها فقط بر روی کاغذ وجود دارند. گلن ویل، یکی از نویسندگانی که در مقاله اولیه SBT مشارکت داشت، معتقد است تا پایان سال ۲۰۲۲ استفاده از SBTها افزایش خواهد یافت.

بایننس توکن BAB را بر بستر شبکه BNB Chain عرضه کرده است. این توکن که به اسم توکن متصل به حساب بایننس (Binance Account Bound یا BAB) خوانده می‌شود به تایید وضعیت کاربر احراز هویت شده و دارنده کیف پول در بایننس می‌پردازد و برای استفاده توسط پروتکل‌های شخص ثالث در دسترس خواهد بود. مالکیت توکن BAB برای مشتریان بایننس اختیاری است و کاربران می‌توانند بین دو گزینه استفاده از این توکن Soulbound یا ابزارهای سنتی، احراز هویت خود را انجام دهند.

توکن BAB اولین توکن Soulbound به شمار نمی‌آید، اما اولین توکن Soulbound است که بر بستر BNB Chain عرضه خواهد شد. شبکه فالا (Phala Network) در ماه ژوئن اعلام کرد توکن‌های Soulbound مختلفی عرضه کرده که مرتبط با آواتارهای داخل بازی هستند. ایدکسو (Idexo) نیز اخیرا پشتیبانی از توکن‌های Soulbound در SDK وب۳ خود را اعلام کرده است. از این طریق به توسعه‌دهندگان امکان داده می‌شود تا فقط با یک خط کد، توکن‌های مدنظر خود را به پروژه اضافه کنند. علاوه بر اکوسیستم بایننس، پروتکل‌های شخص ثالث می‌توانند از توکن‌های BAB برای ایردراپ کردن NFT‌ها، جلوگیری از فعالیت ربات‌ها، و تسهیل رأی‌دهی حاکمیت DAO و… استفاده کنند.

جمع بندی

به عنوان عضو جدید خانواده گسترده Web3، توکن‌های SoulBound از همین حالا توجه افراد بسیاری را به خود جلب کرده‌اند و به نظر می‌رسد برای حل بسیاری از مشکلات که گریبان گیر دنیای بلاکچین شده‌اند، راهکاری مناسب باشند؛ توکن‌هایی غیر قابل انتقال با ماهیت غیر‌مالی که برای حل مشکلات مرتبط با اعتماد توسط یکی از شناخته شده‌ترین چهره‌های دنیای بلاکچین طراحی شده‌اند. با این حساب باید دید که آیا Soulbound (SBT) در آینده می‌تواند به عنوان یک کارت شناسایی در Web3 به ایفای نقش بپردازد یا خیر.