پانتنول چیست؛ فواید و عوارض پرو ویتامین B5 برای پوست و مو
پانتنول (Panthenol) یک ماده‌ی شیمیایی است که در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست و مو مثل ریمل‌ها، کرم‌ها و سرم‌های پوستی یافت می‌شود. با این حال، اغلب در مقایسه با ترکیبات معروفی مانند هیالورونیک اسید یا آلوئه‌ورا کمتر مورد توجه قرار میگیرد. اما پانتنول چیست و چرا باید از محصولات حاوی آن استفاده کنیم؟
اگر به‌دنبال پوست سالم یا موی نرم و ابریشمی هستید، آشنایی با پانتنول خالی از لطف نخواهد بود. در این مقاله از دیجی‌کالا مگ در مورد خواص بی‌نظیر این ماده و تاثیرات مثبت آن اطلاعات کسب می‌کنید. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
پانتنول چیست؟
کاربردهای پانتنول
چه محصولاتی حاوی پانتنول هستند؟
عوارض پانتنول چیست؟
چگونه از پانتنول استفاده کنیم؟
چگونه محصولات بدون پانتنول را پیدا کنیم؟
پانتنول چیست؟
پانتنول یکی از مشتقات الکلی ویتامین B5 یا پانتوتنیک اسید است. این ماده یک ترکیب پایدار، محلول در آب و سبک محسوب می‌شود که به‌راحتی در پوست نفوذ میکند. پانتنول در دمای اتاق معمولا به‌شکل یک روغن شفاف یا یک پودر سفید رنگ دیده می‌شود.
پانتنول از نظر ساختاری شباهت زیادی به ویتامین B5 دارد؛ با این تفاوت که شامل یک گروه هیدروکسیل است که آن را به یک الکل تبدیل میکند. از آنجا که این ماده پس از جذب شدن در پوست به ویتامین B5 تبدیل می‌شود، متخصصان به آن «پرو ویتامین B5» هم می‌گویند.
650,000 تومان
کاربردهای پانتنول
تولیدکنندگان از پانتنول به‌دلیل ایمنی بالا و مزایای گسترده در بسیاری از محصولات آرایشی، بهداشتی و دارویی استفاده می‌کنند. از فواید این ماده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. افزایش رطوبت پوست
اختلال در سد محافظ پوست باعث از دست رفتن رطوبت می‌شود و در بروز مشکلاتی مانند خشکی پوست، درماتیت آتوپیک، افزایش حساسیت پوست، درماتیت تماسی، پسوریازیس و درماتیت سبورئیک نقش دارد.
پانتنول یک نوع هومکتانت (جاذب رطوبت) است که به‌طور مداوم آب را جذب و حفظ میکند و باعث می‌شود پوست از درون آبرسانی شود و ظاهر شاداب و درخشانی داشته باشد.
این ماده همچنین با ایجاد یک سد محافظ روی پوست از تبخیر طبیعی آب جلوگیری میکند و خطر خشکی و کم‌آبی پوست را کاهش می‌دهد. حفظ رطوبت یکی از مهم‌ترین عوامل برای سالم و جوان نگه داشتن پوست است و پانتنول می‌تواند به شما در رسیدن به این هدف کمک کند.
2. تسریع روند ترمیم زخم
استفاده‌ی منظم از پانتنول می‌تواند بافت پوست را تقویت کند و ظاهر آن را بهبود ببخشد. بعضی از افراد ممکن است پس از جراحی‌های پزشکی و زیبایی از این ماده برای ترمیم زخم استفاده کنند. پانتنول با افزایش سرعت نوسازی سلولی و تکثیر فیبروبلاست‌ها به درمان زخم‌های سطحی و عمیق کمک میکند. این ماده همچنین برای سوختگی پوست یا آفتاب‌سوختگی مفید است.
در یک مطالعه مشاهده شد که پانتنول برای زخم‌های پس از جراحی و آسیب‌های پوستی گزینه‌ی مناسبی محسوب می‌شود. این ماده به‌ویژه اگر بلافاصله پس از آسیب استفاده شود، تاثیر زیادی روی بهبودی پوست دارد.
3. تقویت عملکرد سد محافظ پوست
پانتنول به ترمیم سد محافظ پوست کمک میکند، باعث آبرسانی لایه‌های بیرونی پوست می‌شود و جلوی تبخیر رطوبت را میگیرد. یک مطالعه نشان داد که پانتنول الاستیسیته و رطوبت پوست را بهبود می‌بخشد. همچنین باعث می‌شود ترکیبات فعال موجود در محصولات موضعی راحت‌تر جذب شوند.
4. کاهش التهاب
خاصیت مرطوبکنندگی پانتنول، آن را به یک ماده‌ی ضدالتهاب موثر تبدیل کرده است. حفظ رطوبت از حساس شدن پوست و تحریک‌پذیری آن جلوگیری میکند. بنابراین پانتنول در افراد مبتلا به اگزما، درماتیت تماسی، پسوریازیس و… به بهبود زبری، خشکی، خارش، قرمزی و پوسته‌پوسته شدن پوست کمک میکند.
محصولات حاوی پانتنول می‌توانند برای محافظت از پوست شیرخواران و تسکین التهابات پوستی ناشی از پوشک مفید باشند. این ماده همچنین یکی از ترکیبات مهم کرم‌های مخصوص نوک سینه است که برای درمان آسیب و درد ناشی از شیردهی استفاده می‌شوند.
5. بهبود سلامت مو
پانتنول در طیف وسیعی از محصولات مراقبت از مو وجود دارد و بعضی شواهد نشان می‌دهد که ممکن است برای جلوگیری از ریزش مو مفید باشد. از سایر فواید احتمالی پانتنول می‌توان به محافظت از مو در برابر آسیب‌های محیطی و حرارتی اشاره کرد. این ماده با حفظ رطوبت، از خشک و شکننده شدن مو جلوگیری میکند و آن را سالم‌تر، نرم‌تر و درخشان‌تر میکند.
چه محصولاتی حاوی پانتنول هستند؟
تا این بخش از مقاله به این سوال که پانتنول چیست و چه فوایدی دارد، پاسخ دادیم. اکنون می‌خواهیم محصولات حاوی آن را معرفی کنیم. پانتنول در بسیاری از محصولات بهداشتی و آرایشی یافت می‌شود، از جمله:
- محصولات مراقبت از مو: اگر به‌دنبال یک محصول مرطوب‌کننده و مغذی برای موهای خود هستید، می‌توانید از شامپوها و نرم‌کننده‌ها حاوی پانتنول استفاده کنید. این ماده همچنین در ژل‌های حالت‌دهنده، موس‌های مو، اسپری‌های مو و محصولات بازکننده‌ی گره‌ی مو یافت می‌شود.
- محصولات مراقبت از پوست: بسیاری از محصولات پوستی حاوی پانتنول هستند. این محصولات شامل مرطوب‌کننده‌های صورت، ماسک‌های صورت، سرم‌های پوستی، پاک‌کننده‌های صورت، تونرها، کرم‌های دور چشم، ضدآفتاب‌ها، پاک‌کننده‌های آرایش، کرم‌های اصلاح و… می‌شوند.
- محصولات مراقبت از ناخن: ناخن‌های شما مثل مو از پروتئین کراتین ساخته شده‌اند. به همین دلیل، پانتنول می‌تواند به تقویت ناخن‌های دست و پا کمک کند و استحکام آن‌ها را افزایش دهد.
- لوازم آرایش: پانتنول در بسیاری از محصولات آرایشی روزمره هم وجود دارد. این ماده در فرمولاسیون ریمل، کرم‌پودر، مداد ابرو، خط چشم، رژ لب، هایلایتر و همچنین پودر یا اسپری فیکس‌کننده‌ی آرایش به‌کار می‌رود.
- محصولات مخصوص نوزادان: از آنجا که پانتنول برای پوست بی‌ضرر است، در بعضی از محصولات مراقبتی نوزادان هم استفاده می‌شود. این محصولات شامل شامپو، لوسیون، صابون و ضدآفتاب مخصوص نوزادان هستند. با این حال، بهتر است همیشه پوست نوزاد را تحت نظر داشته باشید تا مطمئن شوید که محصولات حاوی پانتنول باعث ایجاد حساسیت یا تحریک آن نمی‌شوند.
عوارض پانتنول چیست؟
پانتنول هم به‌شکل محصول موضعی و هم به‌صورت مکمل خوراکی قابل استفاده است. این ماده برای بیشتر افراد قابل تحمل است و در آن‌ها عوارض جانبی ایجاد نمی‌کند. چرا که برای سلول‌ها سمی نیست، روی سیستم ایمنی تاثیر منفی ندارد، احتمال ابتلا به سرطان را افزایش نمی‌دهد و تغییرات ژنتیکی ایجاد نمی‌کند.
با این حال، در موارد نادر احتمال بروز واکنش آلرژیک وجود دارد. اگر نگران این موضوع هستید، تست پچ (Patch test) انجام دهید و مقدار کمی از محصول حاوی پانتنول را روی بخش کوچکی از پوست خود امتحان کنید.
چگونه از پانتنول استفاده کنیم؟
پانتنول با بیشتر ترکیبات مراقبتی سازگار است و روی پوست تمیز بیشترین تاثیر را دارد. توصیه می‌شود ابتدا صورت خود را بشویید؛ سپس از تونر برای پاکسازی بقایای آلودگی‌ها و چربی‌های اضافی استفاده کنید و در نهایت، کرم یا لوسیون حاوی پانتنول را روی پوست بمالید.
از آنجا که پانتنول در طیف گسترده‌ای از محصولات یافت می‌شود، میزان استفاده از آن به نوع محصول انتخابی شما بستگی دارد. بنابراین با توجه به روتین مراقبتی پوست و موی خود می‌توانید بهترین روش استفاده از آن را تعیین کنید.
چگونه محصولات بدون پانتنول را پیدا کنیم؟
اگر نمی‌خواهید از پانتنول استفاده کنید، باید برچسب محصولات را با دقت بخوانید. همچنین لازم است با نام‌های دیگر این ماده آشنا باشید. چون بعضی از تولیدکنندگان ممکن است به آن با اسامی جایگزین مثل پنتوتنول، D-پانتنول الکل، DL-پانتنول، پرو ویتامین B5، دکسپانتنول، بوتانامید یا آنالوگ الکلی پانتوتنیک اسید اشاره کنند.
جایگزین‌های پانتنول
کسانی که به‌دنبال جایگزین‌هایی مناسب برای پانتنول هستند، می‌توانند از مواد زیر استفاده کنند که خواص مرطوبکنندگی مشابهی دارند:
- آلانتوئین
- اوره
- N-استیل گلوکزامین
همچنین افرادی که به‌دنبال خواص تسکین‌دهنده هستند، می‌توانند به‌سراغ محصولات حاوی کالاندولا و آلوئه‌ورا بروند.
این مطلب صرفا جنبه‌ی آموزش و اطلاع‌رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه‌های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه‌ی رفع مسؤولیت دیجی‌کالا مگ را بخوانید.
منابع: webmd, medicalnewstoday, skinkraft
سوالات متداول
پانتنول چیست؟
پانتنول از مشتقات ویتامین B5 است و خاصیت مرطوبکنندگی دارد. این ماده برای تولید محصولات آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد.
پانتنول چه فوایدی برای پوست دارد؟
این ماده به حفظ رطوبت، کاهش التهاب، ترمیم زخم و بهبود خشکی و تحریکات پوستی کمک میکند.
آیا پانتنول عوارض جانبی دارد؟
این ماده برای اکثر افراد بیخطر است. اما در موارد نادر ممکن است به واکنش آلرژیک منجر شود.
