کلاس‌های درس در آینده چه شکلی خواهند بود؟
با از راه رسیدن پاندمی کرونا، دانش‌آموزان و معلمان سراسر جهان خودشان را در وضعیت تقلا برای تطبیق‌پذیری با تجارب تحصیل آنلاین یافته‌اند. از پدیده زوم‌بامبینگ (پریدن ناگهانی به درون یکی از جلسات خصوصی آنلاین در نرم‌افزار زوم) گرفته تا یادآوری صرف به دانش‌آموزان که در کلاس درس شلوار بپوشند، گذار از کلاس درس به فضای دیجیتال چالش‌های خودش را به همراه داشته است. اما موضوع فقط درباره وفق یافتن با شرایط عجیبی نیست که خودمان را در آن یافته‌ایم. اکنون مدتی طولانی‌ست که کلاس‌های درس با اختلالی مواجه شده‌اند که وجودش ضروری بوده است. کووید-۱۹ یافتن راهکارهای تازه را تسریع کرده و بسیاری به این فکر افتاده‌اند که اکنون بهترین زمان برای بازنگری و تفکر دوباره روی تجربه حاصل از کلاس‌های درس و مدارس آینده است.
در این مقاله صحبت‌های مایک بلکمن، مدیر سازمان «رویدادهای سامانه‌های یکپارچه»، را می‌خوانیم که ایده‌هایی جالب راجع به تغییرات مورد نیاز در کلاس‌های درس دارد.
درحالی که کووید-۱۹ دانش‌آموزان را از حضور یافتن در کلاس‌های درس بازداشته، تکنولوژی، مثل دیگر ابعاد زندگی، وارد میدان شده تا راهکاری تازه پیش پایمان بگذارد. به همین ترتیب، پاندمی نقش نوعی شتاب‌دهنده را برای ترندهای فعلی ایفا کرده و حالا اجبار به استفاده از راهکارهایی به وجود آمده که برخی مدارس، کالج‌ها و دانشگاه‌ها شاید در گذشته نسبت به استفاده از آن‌ها مردد بودند.
از پروفسورهای هولوگرامی گرفته تا اردوهای مجازی در جنگل‌های آمازون، بیایید به مرور ویژگی‌هایی بپردازیم که احتمالا سر از مدارس آینده درآورند.
دانش‌آموزان در صندلی معلم
وقتی به گذشته و زمانی که در مدرسه حضور می‌یافتید فکر می‌کنید، ایده درس خواندن از خانه شبیه به بهانه خوبی برای چندین ساعت نشستن پای بازی‌های ویدیویی، تماشای تلویزیون، خیره شدن از پنجره به بیرون و خلاصه هرکاری به جز یادگیری دروس به نظر می‌رسد. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که دانش‌آموزان با آن مواجه شده‌اند، یافتن انگیزه برای نشستن و درس خواندن در محیطی بیرون از کلاس درس است.
مشکل کلاس‌های مجازی و حتی کلاس‌های درس سنتی این است که چه شش دانش‌آموز داشته باشیم و چه ۳۰۰ دانش‌آموز، در نهایت قرار نیست همه افراد به صورت مداوم در بحث‌ها دخیل باشند. این در حالی‌ست که پژوهش‌ها نشان می‌دهد در صورتی که به دانش‌آموزان اجازه دهیم خودشان موضوع درس را انتخاب کنند، می‌توانیم انگیزه و اراده فردی را بیش از پیش در آن‌ها پرورش دهیم.
«درحالی که پاندمی کووید-۱۹ عمدتا مدت زمانی که دانش‌آموزان با معلمان‌شان سپری می‌کنند را کاهش داده، حالا جنبشی راه افتاده برای سوق دادن دانش‌آموزان به کشف چیزهایی که خودشان دوست دارند؛ برخلاف رویکرد سنتی که خیلی ساده به آن‌ها می‌گفت باید به سراغ چه بروند.»
البته پژوهش‌های دیگر این هشدار را می‌دهند که برای انگیزه یافتن، این انتخاب‌ها باید مرتبط با علایق و اهداف دانش‌آموز باشند، بیش از حد پیچیده جلوه نکنند و هم‌راستا با ارزش‌های فرهنگی او باقی بمانند. آنچه اکنون شاهدش هستیم، تغییر مسیر به سمت فردگرایی و آموزش مبتنی بر دانش‌آموز است. نمونه چنین رویکردی را قبلا در اپلیکیشن‌های آموزشی مانند دولینگو، Edmentum و Wizenoze نیز دیده‌ایم.
کار همین‌جا تمام نمی‌شود. تکنولوژی‌های جدید مانند چت‌بات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی از همین حالا نقش دستیار و معلم را برای دانش‌آموزان ایفا کرده و به آن‌ها اجازه می‌دهند که بی‌درنگ، فیدبکی برای فعالیت‌هایشان داشته باشند.
شرکت‌های نیوزلندی Vector و Soul Machines این ایده را در سال ۲۰۱۸ میلادی اندکی به جلو راندند و از Will، نخستین معلم آواتار مبتنی بر هوش مصنوعی رونمایی کردند که برنامه‌ریزی شده تا راجع به انرژی‌های پایدار، با کودکان دبستانی، مکالماتی تعاملی برقرار کند.
به عنوان یک رابط کاربری انسان به هوش‌مصنوعی، هرچه رباتی مانند Will بیشتر با مردم ارتباط برقرار کند، بیشتر به آن‌ها پاسخ دهد و رفتارهایش را به نمایش بگذارد، در نهایت بیشتر احساسی مثل واقعی بودن خواهد داشت. بخش جالب ماجرا این است که تکنولوژی یادگیری تطبیق‌پذیر می‌تواند به این بات‌ها کمک کند که تجربه‌ای شخصی‌سازی شده برای هرکدام از افرادی که با آن‌ها تعامل دارند پدید آورند. در واقع Soul Machine باور دارد که رباتی مانند Will می‌تواند یک روز مشکل اختلاف آموزشی را در کشورهای در حال توسعه برطرف کند.
تکنولوژی، یادگیری از راه دور را دسترس‌پذیرتر می‌کند
تصور کنید در یک کلاس دانشگاهی آنلاین نشسته‌اید و درست در لحظه‌ای که استاد می‌گوید: «از این بخش در امتحان سؤال خواهیم داشت»، اپلیکیشن کنفرانس ویدیویی‌تان فریز یا اینترنت قطع می‌شود. مشخصا نت‌برداری و دنبال کردن مسائل مطرح شده در کلاس‌های آنلاین برای همه دشوار خواهد بود، اما مشکل فقط راجع به استادِ فریز شده روی نمایشگر نیست.
اگرچه سوییچ سریع به سمت یادگیری آنلاین توانست برای برخی جایگزینی مناسب باشد، اما مشکلاتی از نظر دسترسی‌پذیری را نیز با خود به همراه آورد. دانش‌آموزانی که مشکل شنوایی دارند یا افرادی که دسترسی چندانی به وای‌فای، یک کامپیوتر یا حتی یک اتاق بی‌سر و صدا ندارند به ناگاه از بقیه عقب می‌مانند.
در جریان کنفرانس آموزش عالی در رویداد ISE 2020، الیستیر مک‌ناوت، متخصص حوزه دسترسی‌پذیری راجع به اهمیت ساخت ابزارهای آموزشی چند رسانه‌ای برای تمام دانش‌آموزان و بسته به شرایط جغرافیایی و همین‌طور قانون‌گذاری‌های دسترسی وب در هر کشور صحبت کرد.
معنای این موضوع برای یادگیری آنلاین این است که اطمینان حاصل کنیم محتویات ویدیویی زیرنویس بی‌درنگ، ترانسکریپت دقیق و وضوح تصویر بالا دارند و در دسترس همه قرار می‌گیرند. اگرچه برخی پلتفرم‌ها مانند زوم و یوتوب گزینه‌هایی برای زیرنویس هم‌زمان اضافه کرده‌اند، اما این ابزار بیشتر وقت‌ها یا جملات را اشتباه می‌نویسد یا اصلا متوجه‌شان نمی‌شود. وقتی هم که نوبت به کلاس‌هایی می‌رسد که استاد یا معلم لهجه خاصی دارد، شرایط از این هم پیچیده‌تر می‌شود.
خوشبختانه اکنون تکنولوژی جدیدی داریم که می‌تواند به کمک بشتابد. برگزارکنندگان رویداد ISE امسال از سیستم ضبطی برای کلاس‌های درس رونمایی کردند که ویدیوهایی با کیفیت تولید کرده و می‌توان آن‌ها را به اشتراک گذاشت، بازبینی کرد یا حتی با دیگر محتویات آموزشی در هم آمیخت. شرکت Epiphan هم از LiveScrypt رونمایی کرد که یک ابزار صحبت به متن مبتنی بر هوش مصنوعی است که دقت بسیار بالاتری نسبت به ابزارهای مشابه دارد.
دسترس‌پذیری کامل مشکلی بزرگ برای حدود ۸۲۶ میلیون دانش‌آموز در سراسر جهان است که در خانه به کامپیوتر دسترسی ندارند و در آینده نزدیک، مشکلی بزرگ باقی خواهد ماند. این یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های آموزش آنلاین است که استارتاپ‌ها، آموزگاران و جوامع باید در صدد برطرف کردنش برآیند.
دیگر خبری از تخته گچی و ساعت‌ها سخنرانی نیست
به گفته بلکمن، ترند اصلی سال‌های اخیر، فاصله گرفتن از رویکرد قدیمی کلاس‌های درس است؛ اینکه معلم منبع تمام دانش در کلاس به حساب می‌آید. «این روش حالا قرار است جایش را به استایل‌های یادگیری پیچیده‌تر بدهد. به این ترتیب، از رویکرد «یک چیز برای همه» هم فاصله می‌گیریم و برای مثال گروه‌هایی کوچک را خواهیم داشت که هرکدام وظایف متفاوتی بسته به توانایی‌ها و علایق خود دارد.»
در واقع پژوهشی که از سوی دانشگاه هاروارد انجام شده نشان می‌دهد دانش‌آموزان در جریان یادگیری فعالانه، چیزهای بیشتری نسبت به رویکردهای قدیمی‌تر می‌آموزند. از سوی دیگر، محققان و والدین حالا خواستار تمرکز بیشتر بر توسعه مهارت‌های عمومی مانند کار تیمی، برقراری ارتباط و هوش عاطفی، در کنار مهارت‌های فنی هستند. برای مثال در بریتانیا، ۸۸ درصد از جوانان، ۹۴ درصد از کارفرمایان و ۹۷ درصد از معلمان، مهارت‌های زندگی را به اندازه تحصیلات آکادمیک یا حتی بیشتر از آن‌ها مهم تلقی می‌کنند.
به جای کلاس‌هایی طولانی که تماما از سخنوری معلم یا استاد تشکیل شده‌اند، مدارس آینده بیشتر با محوریت فعالیت‌های گروهی و پروژه‌ای خواهند بود که به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد موضوعی که دوست دارند را انتخاب کرده و وارد گروهی شوند که اعضای آن با یکدیگر همکاری می‌کنند. دیوایس‌های مبتنی بر اینترنت اشیا یا نمایشگرهای لمسی و تعاملی هم کار گروهی را آسان می‌کنند. چون تمام اعضا می‌توانند به‌راحتی روی دیوایس‌هایشان دست به خلاقیت زده و محصول را با سایرین به اشتراک بگذارند.
در حالی که فاصله‌گذاری اجتماعی کماکان در اقصی نقاط جهان یک ضرورت به حساب می‌آید، راهکارهای مبتنی بر واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و واقعیت ترکیبی در حال پا گرفتن هستند. تصور کنید که با این تکنولوژی‌ها به یک اردو به امپراتوری روم می‌روید یا در جنگل‌های آمازون، با دانش‌آموزانی از سراسر جهان راجع به طبیعت صحبت می‌کنید.
برخی از پژوهش‌ها همین حالا نشان داده‌اند که استفاده از واقعیت افزوده در کلاس درس می‌تواند منجر به فعالیت گسترده‌تر دانش‌آموز، عملکرد بهتر در یادگیری و انگیزه هرچه بیشتر او شود.
یکی از بهترین تأمین‌کنندگان محتویات واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، Google for Education است، اما کمپانی‌های معدودی از پتانسیل‌های این تکنولوژی استفاده کرده و دست به کارهای خلاقانه می‌زنند.
معلمان هم از تکنولوژی سهمی دارند
این فقط دانش‌آموزان نیستند که از تکنولوژی‌های پیشرفته در کلاس‌های درس و مدارس آینده نفع می‌برند. پروفسورهای آینده به جای اینکه سوار هواپیما شده و به محل سخنرانی بروند، می‌توانند خیلی ساده روی صندلی همیشگی خود نشسته و تصویر خود را در قالب هولوگرام به تمام نقاط جهان مخابره کنند (حتی شاید چند نقطه از جهان به صورت هم‌زمان).
اگر چنین چیزی برایتان بیش از حد علمی-تخیلی به نظر می‌رسد باید گفت که کالج تجارت ایمپریال از سال ۲۰۱۸ شروع به پخش سخنرانی‌های استادان خود به صورت هولوگرامی کرده است.
دام پیتس، متخصص تکنولوژی‌های آموزشی در دانشگاه لندن عقیده دارد که: «گذشته از برتری واضح تکنولوژی‌های هولوگرافیک، مزیت اصلی آن‌ها این است که نزدیک‌ترین تجربه به حضور فیزیکی سخنران در محل را برای بینندگان به ارمغان می‌آورند. در نمونه‌های وورک‌شاپ من، صفحه‌ای که تصویر هولوگرافیک روی آن به نمایش در‌می‌آمد به ظاهر نامرئی بود و تصویر سخنران هم در ابعاد دنیای واقعی و سه‌بعدی بود. با صدایی که سازگاری کامل با تصویر باکیفیت هولوگرام‌ها داشت. این سطحی تازه از روان بودن را به تجربه یادگیری می‌آورد و برای دانشجویانی که فیزیکی در اتاق حضور دارند، تمرکز بیشتر بر سوژه‌ی مورد بحث را به ارمغان خواهد آورد.»
همان‌طور که پیتس توضیح می‌دهد، استفاده از تکنولوژی هولوگرافیک تجربه‌ای به مراتب بهتر از استریم‌های آموزشی در اپلیکیشن زوم خواهد بود: «سخنرانی از طریق یک پلتفرم کنفرانس تحت وب مانند زوم به‌عنوان جایگزینی برای سخنرانی‌های فیزیکی، یک گام بلند به سمت پایین است و صرفا اتاق، جایش را به آن پلتفرم داده. اگر روند آموزش به صورت زنده و آنلاین انجام شود، لازم است ملاحظاتی راجع به درگیر نگه داشتن دانشجویان نیز در نظر گرفته شود. تحمل سخنرانی یک ساعته روی نمایشگر، حتی از محیط فیزیکی هم دشوارتر است.»
با این همه، استادانی که می‌خواهند یک روز تبدیل به هولوگرام شوند باید حواس‌شان به حداقل یک چالش باشد: «وقتی در نقش سخنران قرار می‌گیرید، مخاطبان به جای اینکه در اتاق مقابل شما باشند، روی یک نمایشگر هستند و بنابراین تعامل با آن‌ها دشوارتر خواهد بود.»
به بیان دیگر، یافتن زاویه‌های درست برای اینکه در کلاس چرت بزنید و استاد متوجه نشود، حتی از قبل هم آسان‌تر خواهد بود.
کلاس‌های درس به‌روزرسانی می‌شوند
برای جای گرفتن در این واقعیت تازه، دانش‌آموزان و معلمان به چیزهایی بیشتر از یک کلاس درس استاندارد و مجموعه‌ای از نیمکت‌ها که با چیدمانی مشخص ردیف شده‌اند نیاز خواهند داشت.
«یک ترند بزرگ دیگر، توانایی محیط‌های آموزشی در تغییر ساختار است. برخی از مؤسسات پیشرفته آموزشی، فضاهایی بزرگ و چند کاربردی برای روند یادگیری دارند که می‌توانند به صورت هم‌زمان با چندین کلاس و سخنرانی مختلف تطابق یابند. این کار نیازمند اینست که تجهیزات ویدیویی و به‌خصوص صوتی در کلاس، با مجموعه‌ای از ساختارهای مختلف سازگار باشند. در دوران کووید-۱۹، فاصله‌گذاری اجتماعی باید به ایجاد ساختارهای انعطاف‌پذیر در کلاس‌های درس منجر شود.»
اگر برایتان جای سؤال است که محیط آموزشی چقدر در روند آموزش تغییر ایجاد می‌کند، باید گفت که تحقیق‌ها نشان می‌دهد طراحی کلاس درس، پیشرفت آکادمیک در یک سال درسی را تا ۲۵ درصد تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در رویداد ISE 2020، پیت ون در زاندن، تحلیلگر دانشگاه تکنولوژی دلفت به صحبت راجع به محیط‌های آموزشی و ابزارهای تعاملی پرداخت که بسته به فعالیت داخل کلاس، امکان تغییر محیط را فراهم می‌آورند و منجر به بهبود دسترسی‌پذیری، خط دید و ظرفیت نشستن می‌شود.
گذشته از تمام این‌ها، محیط‌های انعطاف‌پذیر باید به ابزارهای درست دسترسی داشته باشند تا کیفیت صدا، برای همه مناسب باشد. همین امسال، سه شرکت Humantechnik و Williams AV و Opus Technologies از آمپلی‌فایرها و سیستم‌های مشابهی رونمایی کردند که به دانشجویانی که مشکل شنوایی دارد کمک می‌کنند تا نویز پس‌زمینه از بین برود و صدای سخنران را بهتر بشنوند.
در نهایت باید گفت که دقیقا نمی‌دانیم مدارس آینده چه شکلی خواهند بود، اما رویدادهایی مانند ISE تصویری واضح‌تر از آن‌ها برایمان ترسیم می‌کنند.
منبع: TheNextWeb
