چرا پارک‌های ملی کشور اسپانیا در جذب گردشگر موفق هستند؟
طبیعت کشور اسپانیا به معنای واقعی کلمه منحصر به فرد است. این کشور بیش‌ترین ذخیره‌گاه‌های بیوسفر یونسکو در جهان را دارد. شما می‌توانید تمامی مظاهر طبیعی از دریاچه گرفته تا کوهستان، آتشفشان، تالاب، جنگل، دره و هر آن چه را که از مناظر طبیعی تصور می‌کنید، در این کشور سراغ بگیرید. پارک ملی اسپانیا نشان دهنده تنوع زیستی خارق‌العاده در این کشور هستند و به نوعی ویترین بی‌نظیری از یک کشور با اقلیمی متفاوت می‌باشند. در اسپانیا کوهستان‌هایی را می‌بینید که قله‌های آن‌ها پوشیده از برف هستند و در مقابل کوهستان‌های آتشفشانی هم هستند که در نواحی صحرایی و بیابانی واقع شده‌اند.
در سال ۲۰۱۴ میلادی یک نظرسنجی انجام شد که در آن ۸۲ هزار نفر شرکت کردند و به ۷ جاذبه طبیعی خارق‌العاده این سرزمین به نسبت پهناور با وسعت تقریبی ۵۰۵.۹۹۰ کیلومترمربع رای دادند.
۷ جاذبه طبیعی خارق‌العاده اسپانیا به این شرح می‌باشند: ۱) گاستلوگاتسه (Gaztelugatxe) یک جزیره صخره‌ای کوچک اما بسیار زیبا ۲) پارک ملی سومیدو (Somiedo National Park) منطقهای کوهستانی است که از آن با عنوان بهشت حیات وحش یاد می‌شود ۳) پارک ملی کابو دِ رویدرا (Cabo de Gata_Nijar Natural Park) یک محیط و منظر خاص آتشفشانی در جنوب آندالوسیا (Andalucía) ۴) لاس‌مدولاس (Las Medulas) یک معدن طلای قدیمی ۵) دریاچه‌های پارک ملی رویی‌دِرا (Lagunas de Ruidera Natural Park) ۶) فواِنته دِ (Fuente De) یک گلوگاه یا دره تنگ طبیعی در بخشی خاص از کوهستان‌های منحصر به فرد قاره اروپا ۷) ساحل آث کاتِدرائیس (As Catedrais Beach) یک ساحل خیره‌کننده و منحصر به فرد در شمال اسپانیا
چشم‌اندازی خارق‌العاده از کوهستان‌های پارک ملی سومیه‌دو (Somiedo National Park)
معرفی ۷ جاذبه خارق‌العاده کشور اسپانیا باعث می‌شود که به اهمیت مناظر طبیعی و بالاخص پارک‌های ملی در این کشور پی ببریم. پارک‌های ملی مناطقی هستند که حفاظت از آن‌ها اساسا به منظور حفظ اکوسیستم و در عین حال انجام فعالیت‌های تفرجی است.
این مناطق طبیعی زمینی یا دریایی به چند دلیل عمده حفاظت می‌شوند:
۱) حفاظت از تمامیت و یکپارچگی یک یا چند اکوسیستم برای نسل‌های کنونی و آینده ۲) ممانعت از بهرهبرداری بیرویه یا هر گونه اشغال فضایی که با اهداف از پیش طراحی شده، سنخیت نداشته باشد ۳) مجموعه‌هایی از این دست اساسا فرصت‌های معنوی، علمی، آموزشی و تفرجی را مهیا می‌سازند که می‌بایست با اهداف زیست محیطی و فرهنگی نیز همخوانی و سنخیت داشته باشند.
نمایی از صخره‌های سنگی پارک ملی کابو دِ گاتانیخار (Cabo de Gata_Nijar Natural Park)
در این جا شاید لازم است که یک تعریف مختصر از پارک ملی ارائه شود: «پارک‌های ملی، نمونه‌های برجسته‌ای از سیماهای زمین‌شناسی، بوم‌شناسی، جغرافیایی و چشم‌اندازها هستند که به لحاظ ملی حائز اهمیت می‌باشند. هدف از ثبت چنین عرصه‌هایی نیز حفظ و نگهداری، حراست و حفاظت دائمی، انجام تحقیقات علمی و البته بهره‌وری پایدار از نعمات خدادادی این عرصه‌های طبیعی به صورت اصولی می‌باشد.»
پارک‌هایی برای مردم
چند پارک ملی در اسپانیا نسبت به سایرین اولویت داشته و بیش‌تر هم در صدر توجهات هستند. از آن جایی که در این پارک‌ها هدف حفاظت نه‌تنها پاسداشت منابع طبیعی بلکه در عین حال جلب رضایت مردم است، بنابراین در این مقاله نیز به دلایل اهمیت برخی از این پارک‌ها اشاره خواهیم کرد.
کشور اسپانیا ۱۵ پارک ملی بزرگ دارد که کل مساحت آن‌ها رقمی در حدود ۳۸۴.۵۰۳ هکتار می‌باشد. از آن جایی که کل مساحت کشور اسپانیا نیز ۵۰۵.۹۹۰ کیلومترمربع (۵۰.۵۹۹.۰۰۰ هکتار) است بنابراین میتوان گفت که پارک‌های ملی در اسپانیا حدود ۰.۷۵ درصد از کل مساحت این کشور را به خود اختصاص داده‌اند. (نکته: این درصد صرفا مختص پارک‌های ملی است در حالی که مناطق حفاظت شده دیگری نیز در این کشور وجود دارند).
پارک ملی تیمان فایا (Timanfaya National Park) یکی از پارک‌های ملی بی‌نظیر اسپانیا با منظره‌ای خارق‌العاده از یک بستر زمینی آتشفشانی است.
از مجموع ۱۵ پارک ملی کشور اسپانیا، ۱۰ پارک در شبه‌جزیره ایبری (Iberian Peninsula) و ۵ پارک هم در جزایر قناری (Islas Canarias) و جزایر موسوم به باله‌آریک (Balearic Islas) واقع شده‌اند. ۱۲ پارک نیز در ۱۷ جامعه خودمختار این کشور قرار دارند که طبیعتا باعث می‌شود تا قوانین و ضوابط خاص و البته بعضا متفاوتی در آن‌ها حاکم باشد.
در سال ۲۰۰۹ میلادی آماری از تعداد بازدیدکنندگان پارک‌های ملی اسپانیا ارائه شد که حیرت همگان را برانگیخت: در آن سال حدود ۱۰ میلیون گردشگر وارد پارک‌های ملی این کشور شده بود و این رقم نشان داد که تا چه اندازه طبیعت اسپانیا توجه گردشگران را از سراسر جهان به خود معطوف کرده است.
پارک ملی دونیانا (Parque Nacional de Doñana)، پارک ملی قله‌های اروپا (Parque National de Picos de Europea) و پارک ملی سیررا نِوادا (Parque National de Sierra Nevada) جزو بزرگترین پارک‌های ملی این کشور هستند که از میان آن‌ها مساحت پارک ملی سیررا نِوادا از سایرین بیش‌تر است.
پارک ملی دونیانا (Parque Nacional de Doñana)، تنها یک پارک ملی یا یک منطقه حفاظت شده نیست بلکه در عین حال یک رامسر سایت، یک ذخیرهگاه بیوسفر، یک میراث جهانی یونسکو و یک منطقه حفاظت شده خاص تحت پوشش اتحادیه اروپا نیز می‌باشد.
سایت‌های خبری مختلف در مورد هر کدام از این پارک‌ها نقطه نظرات متفاوتی دارند بنابراین نمی‌توان با قطعیت گفت که کدام پارک بیش از سایرین مورد توجه گردشگران است. از سوی دیگر آمارهای مربوط به بازدیدکنندگان نیز متغیر است و بسته به شرایط سال‌های مختلف، ارقام گوناگونی به ثبت رسیده است.
در این مقاله چند مورد از این پارک‌ها را به صورت دلخواه به شما معرفی خواهیم کرد.
پارک ملی دونیانا (Parque Nacional de Doñana)
دونیانا یک ذخیرهگاه طبیعی در جامعه خودمختار آندلس (Andalucía) در جنوب اسپانیا است که از تالاب‌ها، نهرهای کمعمق، تپههای شنی ثابت و متحرک، پوشش جنگلی خاص مدیترانهای و دِلتا تشکیل شده است.
این پارک شباهت‌هایی هم به پارک ملی منطقهای کاماراژ (Camarague) واقع در دلتای رودخانه کاماراژ کشور فرانسه دارد و به همین دلیل در اکثر منابع از این دو پارک تحت عنوان دوقلوهای اروپایی یاد شده است.
پارک ملی دونیانا یکی از مناطق حفاظتشده بینالمللی است که به راستی یک الگو می‌باشد چرا که دامنه تعارضات انسانی در این پارک چه در گذشته و چه در زمان حال کم نیست اما در مقابل راهکارهای مدیریتی نوآورانهای در این منطقه اعمال شده که آن را به الگویی مناسب بدل ساخته است.
مدیران پارک دونیانا تمام تلاش خود را کرده‌اند تا با استفاده از ارزش‌های بینالمللی این مجموعه، جایگاه آن را در صنعت اکوتوریسم ارتقاء بخشند.
تجارب جهانی موید آن است که جذب سرمایه ناشی از حضور گردشگران، میتواند تا حد زیادی در آگاه‌سازی و ضمنا رفع تعارضات انسانی موثر باشد (پارک ملی دونیانا)
پارک ملی دونیانا یکی از شناختهشدهترین پارک‌های ملی اروپا است که سالانه صدها هزار گردشگر از آن بازدید می‌کنند. این پارک پذیرای ۸ گونه ماهی، ۱۰ گونه دوزیست، ۱۹ گونه خزنده، ۳۰ گونه پستاندار و ۳۶۰ گونه پرنده می‌باشد.
پارک ۵۴ هزار هکتاری دونیانا از نظر حفاظتی در سطح مطلوبی قرار دارد اما تهدیدات و تعارضات انسان‌محور گوناگونی نیز در آن به چشم میخورد. توسعه کشاورزی، چرای بیرویه دام، تعارضات ناشی از فعالیت‌های انسانی، شکار و بهرهبرداری غیرقانونی از گونههای نادر گیاهی و جانوری را میتوان از جمله مهم‌ترین مشکلات در این پارک حفاظت شده عنوان کرد.
پارک ملی سیررا نوادا (Parque National de Sierra Nevada)
پارک ملی سیررا نوادا در جنوب اسپانیا واقع شده است. این پارک که بزرگترین و وسیع‌ترین پارک ملی کشور اسپانیاست، از جنوب گرانادا (Granada) شروع می‌شود و تا دره‌های زیبای آلپوخارراس (Alpujarras) ادامه پیدا می‌کند.
ذخیرهگاه بیوسفر منطقهای تحت مدیریت برنامه انسان و کره مسکون (Man and Biosphere Reserve) است. این برنامه در سال ۱۹۷۱ توسط یونسکو و به منظور ایجاد نزدیکی میان طرح‌های مدیریتی، حفاظتی و آموزشی و تحقیقی پایهگذاری شد. (پارک ملی دونیانا)
در این پارک ملی بیش از ۲۰ قله با ارتفاع بیش از ۳ هزار متر وجود دارد. اسب‌سواری و کوهنوردی از جمله شایع‌ترین فعالیت‌های گردشگری است که توجه طیف وسیعی از گردشگران را هم به خود جلب کرده است.
این پارک به دلیل موقعیت کوهستانی که دارد، در زمستان‌ها بسیار مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد. بسیاری از اسکی‌بازان از سراسر دنیا هر ساله برای ورزش‌های زمستانی به این پارک می‌آیند. یک دلیل توجه اسکی‌بازان به سیررا نوادا این است که این منطقه یکی از جنوبی‌ترین بخش‌های قاره اروپاست که کوه‌های مملو از برف آن را آفتابی دلنواز تکمیل می‌کند.
در پارک ملی سیررا نوادا (Parque National de Sierra Nevada) بیش از ۲۰ قله با ارتفاع بالای ۳۰۰۰ متر وجود دارد.
این منطقه در ژانویه سال ۱۹۹۹ میلادی، عنوان پارک ملی را به خود اختصاص داد و مساحت آن بالغ بر ۸۵ هزار هکتار است. رودخانه‌هایی که در بخش شمالی این پارک واقع شده‌اند، از حوضه آبگیر موسوم به گوادالاکیویر (Guadalaquivir) سرچشمه می‌گیرند و بسیاری از گردشگران هم برای قایق‌سواری تفریحی از این پارک بازدید می‌کنند.
رودخانه‌ها در نهایت آب خود را به حوضه مدیترانه می‌ریزند و از نظر وضعیت اقلیمی نیز شرایط متفاوتی را ایجاد می‌کنند که برای گردشگران بسیار مطلوبیت دارد.
پارک ملی مجمع‌الجزایر گابره‌را(Parque National de Gabrera Archipiélago)
پارک ملی گابره‌را از جمله پارک‌هایی است که تعداد کم‌تری گردشگر به آن وارد می‌شوند اما با این وجود یکی از زیباترین پارک‌های کشور اسپانیاست. گردشگران تنها اجازه دارند که وارد یکی از این مجمع‌الجزایر به نام گابره‌را شوند و علت هم حفظ تنوع‌زیستی خارق‌العاده در این جزایر عنوان شده است.
پارک ملی سیررا نوادا یک زیستگاه ایزوله واقع در بخش جنوبی قاره اروپاست.
گردشگران یک روز کامل را در جزیره می‌گذارند و از سواحل آفتابی و زیبای آن برای پیاده‌روی استفاده می‌کنند. مسیرهای پیاده‌روی در این پارک کاملا مشخص و مجزا است و گردشگران اجازه ندارند که از تریلرهای مخصوص پیاده‌روی خارج شوند. یکی از ورزش‌های محبوب گردشگران در این پارک، کایاک‌سواری می‌باشد.
جزایر بالئاریک (Balearic Islas) که این پارک ملی در آن واقع شده است، مجمع‌الجزایری در غرب دریای مدیترانه هستند که به ساحل شرقی شبه‌جزیره ایبری نزدیک می‌باشند. این جزایر یکی از ۱۷ بخش خودمختار کشور اسپانیا و یکی از ۵۰ استان ثبت شده در این کشور هستند.
مسیرهای گردشگری در پارک ملی مجمع‌الجزایر گابره‌را(Parque National de Gabrera Archipielago) مشخص است و گردشگران اجازه ندارند که از مسیرهای تعیین شده خارج شوند.
جزیره‌های مایورکا(Mallorca)، منورکا (Menorca) و ایبیزا(Ibiza) نیز از جمله جزایر مشهور این خطه هستند که اغلب مورد توجه گردشگران از سراسر دنیا قرار می‌گیرند.
پارک ملی تیمان‌فایا (Parque Nacional de Timanfaya)
پارک ملی تیمان‌فایا یک پارک ملی است که در جزیره لانزاروته (Lanzarote Isla) یعنی بخشی از جزایر قناری (Islas Canarias) واقع شده است. موقعیت جغرافیایی این پارک جنوب غربی اسپانیاست و مساحت آن در حدود ۵ هزار هکتار می‌باشد.
پارک ملی مجمع‌الجزایر گابره‌را(Parque National de Gabrera Archipiélago) نزدیک به ۱۰ هزار هکتار وسعت دارد و زمین‌شناسان معتقدند که قدمت این منطقه منحصر به فرد به ۱۲ هزار سال پیش بازمی‌گردد.
این منطقه در اصل یک منطقه پوشیده از کوه‌های آتشفشانی است. زمین‌شناسان بر این باور هستند که آخرین فوران آتشفشانی این منطقه مربوط به حدفاصل سال‌های ۱۷۳۰ تا ۱۷۳۶ می‌باشد. البته نباید فراموش کرد که فعالیت‌های آتشفشانی این کوه‌ها خاموش نشده است و گواه آن افزایش درجه حرارت سطحی است که در برخی از مناطق به ۱۰۰ الی ۶۰۰ درجه سلسیوس می‌رسد.
پارک ملی تیمان‌فایا (Timanfaya National Park) از سال ۱۹۹۳ به عنوان یک ذخیرهگاه زیستکره شناخته شده است.
لازم به ذکر است که دسترسی انسانی به این پارک نیز به شدت محدود و تحت کنترل است چرا که مقامات مسوول تمام تلاش خود را به کار بستهاند که آسیب‌های انسانی ناشی از فعالیت‌های گردشگری را در این پارک ملی به حداقل میزان ممکن برسانند. در این پارک ملی تنها یک الی دو مسیر پیاده‌روی جهت استفاده گردشگران وجود دارد و گذر از این معابر و عبور به حریم‌های حفاظتی منجر به جریمه گردشگر خاطی خواهد شد.
جمع‌بندی
همان‌طور که در این مقاله اشاره شد، بسیاری از پارک‌های ملی در کشور اسپانیا تحت مدیریت جدی و برنامه‌ریزی شده قرار دارند. مدیران پارک‌های ملی اسپانیا در خلال سال‌های اخیر تمام تلاش خود را به کار بستهاند تا با استفاده از ارزش‌های بینالمللی این پارک‌ها، جایگاه آن‌ها را در صنعت اکوتوریسم (گردشگری) ارتقاء بخشند. تجارب کشور اسپانیا موید آن است که جذب سرمایه ناشی از حضور گردشگران، میتواند تا حد زیادی در آگاه‌سازی و ضمنا رفع تعارضات انسانی موثر واقع شود.
منبع: theguardian, andalucia
