پرفروش‌های بازار کتاب تهران؛ رقابتی زنانه برای صدرنشینی
اگر این روزها از مخاطبین کتاب در شهر تهران سوال پرسیده شود که چه کتابی را بیشتر می‌خوانید احتمالا پاسخ آنها چیزی شبیه این است: «ترجمه‌ی رمان‌هایی با پس‌زمینه‌ای عاشقانه، که ترجیحا از ذهن یک خانم نویسنده ترواش کرده باشد.»
پاسخ به این پرسش را با نگاهی به کتاب‌های پرفروش این هفته می‌توان متوجه شد. این هفته نیز مطابق انتظار، صدر جدول فروش کتاب تقریبا بی‌تغییر ماند و رمان‌های «جوجو مویز» همچنان رکورددار فروش این روزهای بازار کتاب تهران باقی ماندند. بعد از آثار مویز، خوانندگان به ترجمه‌ی رمان جدید خانم «آنا گاوالدا» روی خوش نشان دادند. «گاوالدا» نیز مانند «مویز» جزو نویسندگان پرفروش در ایران محسوب می‌شود. اولین مجموعه داستان از این نویسنده با عنوان «دوست داشتم کسی جایی منتظرم باشد» توسط نشر «قطره» منتشر شد که علی‌رغم ترجمه ضعیف، بسیار مورد توجه مخاطبین واقع شد. از آن تاریخ به بعد، این اتفاق، برای بقیه کتاب‌های گاوالدا هم رخ داد. تاکنون چندین رمان از او به فارسی ترجمه شده و ناشران مختلف با ترجمه‌های متفاوت به چاپ آثارش پرداخته‌اند.
بر اساس گزارش ایبنا، فهرست کتاب‌های پرفروش هفته‌ی اخیر بازار کتاب به قرار زیر است:
۱- «من پیش از تو؛ پس از تو و یک بعلاوه یک» اثر «جوجو مویز»
دیگر باید از موج «مویز‌خوانی» حرف به میان آورد. در طول هفته‌ی اخیر، تقریبا کتاب‌فروشی‌ای در سطح شهر پیدا نمی‌شد که در صورت موجودی، چند جلد از آثار این نویسندهی پرفروش را نفروخته باشد. با نگاهی به پرفروش‌ها در گذشته‌ی بازار کتاب ایران، می‌توان متوجه شد که در اینجا مثل بیشتر نقاط جهان، حتی در برخی موارد هم‌زمان با بسیاری از کشورها، هر از چند گاهی«موج» استقبال از آثار یک نویسنده شکل می‌گیرد. در واقع این پروسه با استقبال از یک اثر شروع شده، با بر سر زبان افتادن نام نویسندهی اثر، ادامه پیدا می‌کند و این یعنی تضمین فروش آثار بعدی او. جالب اینجاست که در سال‌های اخیر بیشتر این نویسنده‌ها غیرایرانی هستند و همین نکته نشان می‌دهد مخاطب فعلی کتاب، با وجود تالیفات نویسندگان ایرانی، بیشتر میل به خواندن ترجمه دارد. «جوجومویز» بیشتر با ترجمه رمان «من پیش از تو» به خوانندگان ایرانی معرفی شد. این رمان روایت عاشقانه‌ای بود که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد و بلافاصله در سطح جهان به فروش خوبی دست پیدا کرد. داستان در مورد زندگی «لوییزا»، پرستاری است که به واسطه‌ی شغلش با بیمارش«ویل» آشنا شده و درگیر رابطه‌ای احساسی اما تراژیک با وی می‌شود. هالیوود نیز که هیچ‌گاه از خیر اقتباس از رمان‌های پرفروش نمی‌گذرد، بلافاصله امتیاز اقتباس این رمان را از «مویز» خرید تا در سال ۲۰۱۶ فیلمی به همین نام روی پرده‌ها اکران شود. همین استقبال گسترده باعث شد نویسنده، فکر نوشتن دنباله‌ای بر این رمان را در سر بپروراند. «پس از تو» در واقع دنباله‌ای بر «پیش از تو» است که باز هم روایتی از زندگی لوییزا است.
رمان «یک به علاوه یک» باوجود اینکه قبل از «پس از تو» نوشته شده بود، ترجمه‌اش بعد از این کتاب راهی بازار کتاب ایران شد. این رمان نیز به سبک رمان‌های قبل مویز، رمانی در ژانر ملودرام است که حول محور شخصیت یک زن شکل گرفته است. در واقع مویز با این سبک از نوشتن، به خوبی توانسته است نظر مخاطبان ایرانی را هم به خود جلب کند و با این‌وجود بعید نیست روند فروش این سه اثر تا هفته‌های آتی نیز ادامه پیدا کند.
۲- «بیلی» اثر «آنا گاوالدا»
«بیلی» جدیدترین رمان «آنا گاوالدا» است که به فروش بالایی در کشور خود این نویسنده یعنی فرانسه دست پیدا کرده و به زبان‌های زیادی نیز ترجمه شده‌است. این رمان تمام ویژگی‌های رمان‌های قبلی گاوالدا را داراست. گاوالدا، این‌بار نیز سراغ آدم‌های معمولی رفته است. او با انتخاب شخصیت‌هایی با ظاهر، شغل و رفتار بسیار معمولی، به عنوان شخصیت‌های اصلی رمانش، طیف مخاطبین داستان‌های خود را گسترش داده است. در واقع به این دلیل است که رمان‌های او می‌توانند با بسیاری از افراد با ملیت‌های مختلف ارتباط برقرار کنند و جزو آثار پرفروش در بسیاری از کشورها باشند.
رمان «بیلی» روایتگر «فرنک» و «بیلی» است که درون دره‌ای گیر افتاده‌اند. این حادثه به‌نوعی نقطه شروعیست برای آشنایی بیشتر مخاطب با آنها، گذشته و جهان‌بینی‌شان. دره‌ای که آنها درآن گیر افتاده‌اند کارکردی استعاری در داستان دارد. «دره»، استعاره‌ای از آرزوهای آن‌هاست. آرزوهایی که آنها را احاطه کرده است. از طرفی گاوالدا در «بیلی» تاحدی به نقد جامعه حاضر فرانسه نیز پرداخته و این نکته را از داستان‌هایی که بیلی درباره‌ی زندگی‌شان تعریف می‌کند، متوجه می شویم.
«بیلی» در رمان، از گذشته روایت می‌کند. این روایت نوستالژیک در واقع مخاطب را به نوعی درگیر یک «خاطره‌بازی» کرده و از این راه ناخودآگاه او را به مقایسه روزگار قدیم و جدید وامی‌دارد. در‌واقع صحبت شخصیت‌ها از گذشته‌شان یکی از تمهیداتی است که گاوالدا در دیگر رمان‌ها و داستان‌های کوتاه خود نیز به کار برده است. از همین رو نقدی که بسیاری از منتقدان به آثار گاوالدا دارند نیز حائز همین نکته بوده است. آنها معتقدند که گاوالدا همیشه مخاطب داستان‌هایش را درگیر یک نوستالژی مشترک کرده و از این رو رمان به سمت نوعی احساساتی‌گری (سانتی‌مانتالیزم) بیش‌از حد، پیش خواهد رفت و این نکته از ارزش ادبی آثارش خواهد کاست. از طرفی برخی دیگر از منتقدان، این احساساتی‌گری را ناشی از «روایت زنانه»ی گاوالدا می‌دانند و آن را یک نقطه‌ی قوت در آثار او محسوب می‌کنند. لازم به توضیح است، از این نویسندهی چهل و پنج ساله، قبلا رمان‌های «دوستش داشتم» و «گریز دلپذیر» ترجمه شده، به تازگی نیز دو کتاب «با هم بودن همه چیز است» و «بیلی» از او منتشر شده است.
رمان «بیلی» را «شهرزاد ضیایی» ترجمه کرده است و انتشارات «شمشاد» آن را منتشر کرده است.
۳- «خیانت» اثر « پائولو کوئلیو»
اگر «گاوالدا» را نویسندهی پرفروش این چند سال اخیر به حساب بیاوریم،کوئلیو را باید یکی از پرمخاطب‌ترین نویسنده‌های دو دهه‌ی اخیر ایران محسوب کنیم. اولین اثر از این نویسندهی برزیلی در سال ۱۳۷۴ در ایران به چاپ رسید و در سال ۱۳۷۶ مشهورترین اثر او یعنی «کیمیاگر» پرفروش‌ترین کتاب ایران شد. از آن روز تا کنون تقریبا بیشتر کتاب‌های وی جزو پرفروش‌های کتاب ایران و بیشتر کشورها بوده‌اند. رمان جدید این نویسنده با نام«خیانت» به تازگی ترجمه شده است. این نویسنده به طور متوسط هر دو سال یک بار یک کتاب به چاپ می‌رساند و همین تولید انبوه، از کیفیت آثارش کم کرده است. این کتاب نیز مثل بیشتر کارهای این نویسنده، بیش از آن که از ارزش ادبی برخوردار باشد، راهکارهایی را شامل می‌شود تا با استفاده از آنها خواننده با پندهایی حکیمانه آشنا شود!
«خیانت» در مورد «لیندا»، روزنامه‌نگاریست که با دو فرزند پسر خود زندگی می‌کند. شوهر وی آدم متمولی بوده و محل زندگی آنها ژنو است. لیندا در سن سی و یک سالگی دچار سردی و بی‌حوصلگی مداوم شده و روز به روز افسرده‌تر می‌شود. رمان در واقع حدیث نفس لینداست.
داستان رمان به نفسه ضعیف نیست اما پرداخت این خط داستانی در رمان بسیار ضعیف انجام شده است. در واقع کوئلیو بعد از معرفی شخصیت اصلی در رمان و معرفی موقعیت او، بدون اینکه سعی در پرداخت شخصیت یا قصه‌اش را داشته باشد، با طرح سوالات مختلف از زبان شخصیت اصلی رمان، سعی در القای مفاهیم مورد نظر خود را دارد. در واقع مشکل بیشتر منتقدان ادبی با آثار کوئلیو نیز همین است. بسیاری معتقدند کوئلیو به جای فضاسازی کارآمد، شخصیت‌پردازی بهتر و کار بر روی ساختمان رمانش، بیشتر در پی ایجاد محتوای اندرزگونه با تکیه بر مفاهیم از پیش تعیین شده است. با وجود تمام این مسائل باید بپذیریم کوئلیو توانسته است، نویسنده ای بسیار تاثیرگذار در سطح جهان باشد. در واقع هنوز هم بسیاری از آدم‌ها، تشنه‌ی قصه‌ها و نصایحی هستند که این نویسنده در خلال داستان‌هایش برای خوانندگان پروپا قرص خود تعریف می‌کند. این مسئله را از تیراژ بالای رمان‌های او نیز به‌راحتی می‌توان فهمید. لازم به توضیح است که رمان «خیانت» را «اعظم خرام» ترجمه کرده و نشر«پارسه» آن را منتشر کرده است.
پیشنهاد هفته
«حکومت نظامی» اثر «خوسه دونوسو»
بیشتر مخاطبان ایرانی ادبیات آمریکای لاتین را به واسطه‌ی نام «عبدالله کوثری» می‌شناسند. این مترجم و ادیب برجسته، تاکنون از بسیاری از نویسندگان برجسته‌ی آمریکای لاتین ترجمه‌هایی درخشان را روانه بازار کرده است. شمار آن ها کم نیستند: از «کارلوس فوئنتس» گرفته تا «ماشادو دآسیس» و «ماریو بارگاس یوسا» و حالا «خوسه دونوسو». این نویسندهی شیلیایی از مهمترین نویسنده‌های معاصر آمریکای لاتین محسوب می‌شود. کتاب‌های «باغ همسایه» و «حکومت نظامی»، دو رمان از این نویسنده هستند که هردو به فاصله یک سال منتشر شده و جزو رمان‌های پرفروش بازرا نشر قرار گرفته‌اند. سال گذشته رمان «باغ همسایه» توسط «نشر آگه» منتشر شد و مورد استقبال گسترده مخاطبین قرار گرفت و امسال «نشر نی» با انتشار «حکومت نظامی» ، دومین رمان این نویسنده را با ترجمه‌ی «عبدالله کوثری» روانه بازار کرده است.
این رمان در مورد یک خواننده‌ی مشهور شیلیایی «مانونگو ورا» است که قبل از کودتا ترک وطن کرده و حالا به وطن بازگشته است. او که در پاریس تبدیل به چهره‌ای مشهور شده و به نوعی صدای ملتش، خطاب گرفته‌است، حالا دیگر به ارزش‌های گذشته‌ی خود بی‌اعتقاد شده است. او تصمیم می‌گیرد به کشور خودش بازگردد و به شیلی برمی‌گردد. در واقع رمان به طرز استادانه‌ای فضای سال‌های بعد از مرگ دیکتاتور شیلی، پینوشه را به تصویر می‌کشد. «دونوسو»، در این رمان نیز مثل «باغ همسایه» به طرزی استادانه فضای جامعه شیلی را بعد از پینوشه به تصویرمی‌کشد. او در مصاحبه‌ای در پاسخ به این سوال که بزرگ‌ترین تفاوت این دو شیلی (قبل و بعد کودتا) چیست؟ این‌گونه پاسخ می دهد: «مصرف‌گرایی و عدم احترام به هر چیزی که ادبی باشد. مردم شیلی اصلا به ادبیات علاقه‌ای ندارند.»در واقع «حکومت نظامی» را می‌توان بهترین اثری دانست که وضعیت بعد از کودتا را در شیلی نشان می‌دهد. بی دلیل نیست که منتقدان دونوسو را «هنری جیمز» آمریکای لاتین می‌دانند و او را در زمره جریان‌سازترین نویسندگان جهان به‌حساب می‌آورند.
بسیار مفید وجامع ومختصر…باسپاس فراوان از شما
معرفی کتابها بسیار عالی بود. مخصوصا پیشنهاد هفته!