روایت سرنوشت پیکان در ایران و خاطرات ایران ناسیونال!

کتاب پیکان سرنوشت ما که براساس نوشته‌ها و خاطرات «احمد خیامی»، از بنیانگذاران شرکت کارخانجات «ایران‌ ناسیونال» و «فروشگاه‌های زنجیره‌ای کوروش»، نوشته شده است، از جهات بسیاری خواندنی و باارزش است. اول این‌که بسیاری از روایت‌های این کتاب، به طور کلی، دربردارندۀ درس‌های آموزنده برای علاقه‌مندان به کارآفرینی بومی است. دوم این‌که روایت‌کننده برخی اصول مهم اخلاق تجاری و رفتار صنعتی و همچنین چگونگی رعایت آن‌ها را توضیح داده است.

همچنین روایت‌کننده موارد تجربی زیادی را در خصوص توسعۀ صنعت سنگین خودرو‌سازی و نظام فروش در فروشگاه‌های زنجیره‌ای کوروش، رابطه با شاه، سازماندهی و مدیریت در راه توسعۀ شرکت و از همه مهم‌تر مشکلات روابط خانوادگی و تأثیر آن را در شرکت ایران‌ناسیونال تشریح کرده است که همگی برای آزمون نظریات مختلف به کار جامعه‌شناسان و اقتصاددانان خواهد آمد. به‌علاوه، از لابه‌لای این روایت‌ها، سیاستگذاران اقتصادی بهتر می‌توانند مشکلات یک کارفرمای صنعتی را بفهمند.

از آن‌جایی که هنوز در میان برخی نخبگان جامعه به‌ویژه نخبگان اقتصادی اهمیت ثبت و انتشار همگانی تجربه‌های مهم زندگی اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار نیست، انتشار هرچه بیشتر خاطرات صنعتگران و کارآفرینان، به توسعۀ این روند کمک خواهد کرد. یکی از دلایلی که نخبگان اقتصادی کمتر تمایلی به ثبت روایت زندگی و تجربیاتشان دارند از این مسئلۀ اخلاقی ناشی می‌شود که انتشار هر خاطره‌ای نوعی خودستایی و قهرمان‌سازی محسوب می‌شود.در این کتاب نیز «احمد خیامی» در بسیاری از موارد تأکید می‌کند که قصدش از روایت زندگی‌اش خودستایی و قهرمان‌سازی نیست.

این میزان تمایل به ثبت روایت زندگی در میان کارآفرینان عصر پهلوی بعد از ترک ایران بیشتر از سایرین بوده است. اما تعداد صنعتگرانی که زندگی خود را روایت می‌کنند به نسبت روشنفکران، سیاست‌مداران و حتی علما و روحانیون انگشت‌شمار است.

احمد خیامی و برادرش، محمود، این کارخانه را تأسیس کردند. کارخانجات صنعتی ایران‌ ناسیونال در سال ۱۳۴۱ شمسی با سرمایۀ یکصد میلیون ریال با نام شرکت سهامی عام کارخانجات ایران‌ ناسیونال به ثبت رسید و در تاریخ پانزدهم مهرماه ۱۳۴۴ بهره‌برداری از آن آغاز شد.

اولین محصولات شرکت، اتوبوس و مینی‌بوس با امتیاز دایملر بنز آلمان بود. سرمایۀ شرکت نیز چندین بار افزایش یافت. در تاریخ بیست‌وسوم اردیبهشت ۱۳۴۶ سالن تولید پیکان، با امتیاز گروه روتس انگلستان که بعداً به کرایسلر بریتانیا تغییر نام داد و بعد از آن نیز با امتیاز شرکت تالبوت، ساخته شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. سپس در زمینۀ توسعۀ تولید انواع خودرو از نوع اتوبوس و مینی‌بوس سالن‌های ساخت اتوبوس و مینی‌بوس با امتیاز دایملر بنز آلمان گشایش یافت. در مجموع، از سال ۱۳۴۸، شروع تولید خودروی سواری پیکان، تا سال ۱۳۵۷ نزدیک به ۴۰۰ هزار دستگاه انواع خودرو پیکان تولید شد.

کتاب پیکان سرنوشت ما را نشر نی منتشر کرده است . می‌توانید برای مطالعه روایت جذاب خاندان خیامی و سرنوشت پیکان به لینک زیر مراجعه کنید.