۱۷۴ مریخ‌لرزه در ده ماه؛ انتشار اولین یافته‌های مریخ‌نشین اینسایت
چندی پیش ناسا یافته‌های سطح‌نشین اینسایت در ده ماه اول فعالیتش را منتشر کرد. داده‌هایی که نشان می‌دهند مریخ‌لرزه در سیاره سرخ اتفاقی عادی است.
سطح‌نشین اینسایت با هدف بررسی نواحی درونی سیاره مریخ به این سیاره اعزام شده است. هدف اصلی این ماموریت که ناسا آن را طراحی و اجرا کرده است بررسی فعالیت‌های لرزه‌ای مریخ، جریان گرما در نواحی داخلی این سیاره و بررسی دقیق مدار مریخ به دور خورشید برای کسب اطلاعات درباره نواحی درونی سیاره سرخ است.
نتایج پژوهش‌ها روی داده‌های سطح‌نشین اینسایت ۲۴ فوریه در پنج مقاله جداگانه در ژورنال‌های Nature Geoscience و Nature Communications منتشر شد.
ثبت تعداد زیادی مریخ‌لرزه ضعیف
اینسایت با کمک یک لرزه‌نگار در ماه‌های اخیر با دقت زیادی مریخ‌لرزه‌ها را ثبت کرد. این ابزار که SEIS نام دارد در ده ماه اول فعالیتش موفق به ثبت ۱۷۴ رویداد لرزه‌ای شد. بیشتر این مریخ‌لرزه‌ها شدت بسیار کمی دارند، اما ۲۴ عدد از آن‌ها عمیق‌تر بودند و شدتی بین ۳ تا ۴ ریشتر داشتند. شدتی که البته کماکان ضعیف و تقریبا برای انسان نامحسوس است.
اما جالب این جاست که این ۲۴ مریخ‌لرزه از عمق بسیار زیادی سرچشمه گرفته‌اند. عمق این مریخ‌لرزه‌ها چیزی بین ۳۰ تا ۵۰ کیلومتر بوده است. از سوی دیگر مدت زمان این مریخ‌لرزه‌ها نیز بسیار بیشتر از آن چیزی بود که روی زمین شاهد آن هستیم و مدت زمان فعالیت هر کدام از آن‌ها چیزی در حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بوده است. در مقایسه یکی از طولانی‌ترین زمین‌لرزه‌های ثبت‌شده زلزله ویرانگر سال ۲۰۰۴ در اندونزی بود که بین هشت تا ده دقیقه فعالیت کرد.
مدت زمان طولانی این مریخ‌لرزه‌ها نشان می‌دهد که امواج لرزه‌ای مریخ نسبت به زمین بسیار آسان‌تر از عمق سیاره عبور می‌کنند. این مسئله نشان می‌دهد که گوشته بالایی مریخ نسبت به زمین سخت‌تر است. اطلاعات دیگری که با همین روش جمع‌آوری شده‌اند بیان‌گر این است که احتمالا پوسته مریخ مقداری رطوبت دارد.
اما نکته جالب این جاست که اینسایت زلزله‌هایی با شدت بیش از چهار ریشتر را ثبت نکرده است. در حالی که چنین زلزله‌هایی می‌تواند اطلاعات بیشتری را از نواحی درونی سیاره مریخ در اختیار دانشمندان قرار دهد. اگر مریخ‌لرزه‌هایی با این ابعاد در مسیر اینسایت قرار نگیرند پژوهشگران باید از روش‌های جدید و مبتکرانه‌ای برای بررسی بیشتر نواحی درونی مریخ استفاده کنند.
ردیابی سرچشمه‌ها
از میان ۲۴ زلزله عمیقی که اینسایت ثبت کرده تنها سه مریخ‌لرزه آن قدر واضح بوده‌اند که بتوان سرچشمه آن‌ها را ردیابی کرد. از این میان دو عدد از آن‌ها مربوط به منطقه‌ای به نام Cerberus Fossae بوده‌اند. مریخ‌لرزه دیگر نیز در نزدیکی همین منطقه رخ داده است.
تصویر مدارگرد MRO از منطقه Cerberus Fossae.
Credits: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona
نکته هیجان‌انگیز این جاست که پژوهش‌ها نشان می‌دهند که Cerberus Fossae منطقه‌ای از مریخ است که در گذشته‌های نزدیک فعالیت‌های زمین‌شناختی و آتشفشانی در آن رخ می‌داده است. داده‌های مدارگردهای مریخ نشان می‌دهند که نشانه‌هایی از چنین فعالیت‌هایی در این منطقه در ده میلیون سال گذشته وجود دارد. به این ترتیب ممکن است که مقداری ماگما در اعماق این منطقه وجود داشته باشد که کماکان در حال سرد شدن است. سرد شدن، و در پی آن منقبض شدن ماگما، در نهایت باعث شکاف برداشتن پوسته و مریخ‌لرزه می‌شود.
البته وجود ماگما در مریخ هنوز یک فرضیه است و فعلا اطلاعات قطعی و مورد نیاز برای تایید این فرضیه وجود ندارد.
مریخ‌نشین اینسایت که در سال ۲۰۱۸ بر سطح مریخ فرود آمد در ادامه ماموریتش تلاش خواهد کرد تا هسته مریخ را بررسی کند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از سطح‌نشین اینسایت و لایه‌های درونی سیاره مریخ.
Credits: IPGP/Nicolas Sarter
منبع: Sky & Telescope
