همه چیز درباره‌ی لذت ASMR یا واکنش ارادی اوج‌گیری حسی
به احساس سوزن سوزن شدن و سرخوشیِ افراد در اثر تماشای برخی تصاویر یا شنیدن بعضی از صداها، «واکنش ارادی اوج‌گیری حسی» یا ASMR می‌گویند. احساس سوزن سوزن شدن معمولا از ناحیه‌ی سر، شانه یا ستون فقرات شروع می‌شود و در تمام بدن پخش می‌شود و در نهایت، فرد را به یک حالت آرامشِ شادی‌آور می‌رساند. عوامل تحریک‌کننده‌ی لذت ASMR در هر فرد متفاوت بوده و منحصر به او است؛ اما معمولا فعالیت‌های کند، تکراری یا عادی مثل شانه زدنِ موها، تا کردن حوله‌ها، صدای پچ پچ یا ضربه زدن با انگشت به سطح، باعث ایجاد این احساس خوش‌آیند می‌شود.
ریشه‌ی نام ASMR بسیار عجیب است. این اسم در یک گروه فیسبوکی ابداع شد! خانم حنیفر آلن، که با لذت ASMR درگیر بود، در سال ۲۰۱۰ با هدف پیدا کردن افرادی شبیه به خودش، یک گروه فیسبوکی راه‌اندازی کرد و عبارت Autonomous sensory meridian response یا ASMR را در همان گروه ابداع کرد. در این مطلب از دیجی‌کالا مگ همه چیز را در مورد این حس به شما می‌گوییم.
لذت ASMR چه حسی دارد؟
افراد مختلف، لذت ASMR را به شکل احساس خوب و سوزن سوزن شدن توضیح می‌کنند. احساسی که از پوست سر شروع شده و در بدن پخش می‌شود. این احساس آرامش در پاسخ به بعضی از صداها یا تصاویر، که به عنوان محرک‌های ASMR شناخته می‌شوند، آغاز می‌شود. به محض اینکه شخص شروع به شنیدن صدا یا دیدن تصویر کند، این احساسِ مور مور شدن از قسمت سر و شانه‌های او شروع می‌شود و به آرامی به سمت ستون فقرات رفته، به بازوها و پاها می‌رسد و تمام بدن را در بر می‌گیرد.
احساس لذت ASMR احساسی مملو از آرامش و سرخوشی است و با تحریک شدن فرق دارد. از آنجایی که عوامل محرک برای افرادی که ASMR را تجربه نمی‌کنند، بسیار خاص است و فردِ درگیر با ASMR را دمدمی مزاج می‌پندارند، این اشتباه پیش آمده است که لذت ASMR همان تحریک جنسی است. جالب است که بدانید تنها در ۵٪ از افرادی که لذت ASMR را تجربه کرده‌اند، این لذت برای آن‌ها تحریک جنسی را نیز همراه داشته است.
عملکرد ASMR به چه شکل است؟
این لذت معمولا وقتی شروع می‌شود که فرد از طریق یک فیلم، عامل صوتی یا تصویری را که منشا ایجاد لذت برای او است، دریافت می‌کند. سپس در حین دیدن یا شنیدن، در سر خود احساس مور مور می‌کند؛ این احساس ممکن است در تمام بدن پخش شده و حتی تشدید شود. تصاویر و صداهایی که باعث ایجاد این لذت می‌شوند، با توجه به شخص، متفاوت هستند؛ اما معمولا در دو دسته‌ی «توجه شخصی» و «کارهای تکراری» قرار می‌گیرند.
عوامل محرکی که در دسته‌ی توجه شخصی جای می‌گیرند شامل شنیدن زمزمه‌ی شخصی در میکروفون تا شنیدن صدای شانه زدن موها، متغیر است.
عوامل محرک مربوط به دسته‌ی کارهای تکراری می‌تواند شامل ضربه زدن با انگشت روی سطح، خرد کردن کاغذ، هم زدن غذا و یا حتی تا کردن حوله‌ها باشد.
متداول‌ترین عوامل محرک ASMR زمزمه، توجه شخصی، صداهای واضح و حرکات آهسته یا تکراری است. تقریبا سه چهارم از افرادی که با ASMR درگیر هستند به صدای زمزمه حساس هستند.
وجه اشتراک اصوات ASMR، طبیعتِ صمیمی و آرام آن‌ها است. صداهای ایجاد شده از نقاشی کشیدن یا رنگ کردن از محرک‌های رایج هستند،در حالی که درباره‌ی صدای هواپیما یا جاروبرقی ماجرا به این شکل نیست. مدت زمان فیلم‌های ASMR می‌تواند بین ۱۵ دقیقه تا ۳ ساعت باشد؛ آن‌ها به قدری طولانی ساخته می‌شوند تا شنونده بتواند با شنیدن آن‌ها آرام شده و یا حتی به خواب برود.
نمونه‌هایی از فیلم‌های ASMR
فیلم‌های ASMR معمولا بر روی یک صدا متمرکز می‌شوند اما در بیشترِ اوقات در یک فیلم طولانی مدت، روی چند صدا کار می‌کنند. اگر بخواهیم برای فیلم‌هایی که بر روی یک صدا تمرکز می‌کنند مثال بزنیم می‌توانیم به صدای مسواک زدن، شانه زدن به مو، لاک زدن به ناخن و پختوپز اشاره کرد.
اگر به نام فیلم توجهی نکنید، نحوه‌ی فیلم‌برداری می‌تواند به شما بگوید که در حال تماشای یک فیلمِ ASMR هستید. در این فیلم‌ها میکروفون به منبع صدا بسیار نزدیک است و کیفیت صدا به شدت بالا است. همچنین عوامل تولید صدا بسیار به دوربین نزدیک هستند تا بیننده بتواند روی آن تمرکز کرده و آرام شود. مثلا در یک فیلم ASMR پختوپز، دوربین و میکروفون را در کنار غذا قرار می‌دهند تا بیننده هم‌زمان صدا و تصویر را به بهترین شکل دریافت کند. اگر در حال تهیه‌ی خمیر هستند، بیننده بتواند با وضوح صدای الک کردن آرد را بشنود و بافت خمیر را نیز مشاهده کند.
دلیل علمیِ ASMR چیست؟
به دلیل جدید بودنِ این موضوع و رایج شدنِ اصطلاح آن از سال ۲۰۱۰، متاسفانه هنوز مستندات علمی زیادی در این باره در دست نیست و محققان به تازگی شروع به انجام تحقیقات کرده‌اند. به همین دلیل بیشترین اطلاعاتی که در دست داریم از تجربیاتِ افرادِ درگیر با لذت ASMR است. با این حال، تحقیقات فعلی بیان‌گر این موضوع است که ایجاد این لذت با نوع رابطه‌ی بین سلول‌های عصبی مغز هر فرد ارتباط مستقیم دارد.
یکی از اولین بررسی‌های انجام شده بر روی ASMR، که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، به همپوشانی ASMR و یک بیماری مغزی به نام حس‌آمیزی یا Synesthesia اشاره داشته است. حس‌آمیزی بیماری‌ای است که در آن چندین حس به صورت هم‌زمان و به صورت غیر عادی تحریک می‌شود. به عنوان مثال یک فردِ مبتلا به حس‌آمیزی ممکن است بگوید صداها رنگ یا حتی طعم و مزه دارند. به صورت کلی فقط ۲ تا ۴ درصد از افرادِ جامعه دچار بیماری حس‌آمیزی هستند اما ۶٪ از افراد درگیر با ASMR به بیماری حس‌آمیزی هم دچار هستند.
در مطالعه‌ی بعدی، محققان بر روی گروهِ مورد آزمایش، اسکن MRI انجام دادند تا ببیند که این مخلوط کردنِ تجربیات حسی از مغز نشأت می‌گیرد یا خیر. در زمان مقایسه متوجه شدند که اتصال در مناطق خاصی از مغز افراد درگیر با ASMR افزایش یافته و در بعضی قسمت‌های دیگر کاهش پیدا کرده است. این کاهش اتصال‌ها بیشتر در بین لوب‌های پیشانی و مناطق حسی در مغز پیش آمده بود. این کاهش اتصال‌ها ممکن بود دلیل ایجاد ارتباط‌های حسی-عاطفی در یک فرد در مواجهه با یک صدا یا تصویر خاص باشد.
افراد درگیر با ASMR در بعضی ویژگی‌های شخصیتی، مثل استقبال از تجربه کردن، امتیاز بالایی می‌گیرند. این موضوع با تجربه با حساسیت بالاتر و تجربه‌های مختلفِ حسی کاملا ارتباط دارد.
لذت ASMR چطور می‌تواند به خواب کمک کند؟
بعضی از افراد از لذت ASMR برای استراحت و بعضی دیگر برای بهتر خوابیدن کمک می‌گیرند. بررسی‌های بسیار زیادی نشان داده‌اند که تماشای یک ویدیوی ASMR به فرد مبتلا کمک می‌کند که آرام شود، استرس را برطرف کرده و خوابیدن را نیز برای او آسان کند. تاثیرات مثبت ASMR ممکن است به چند دلیل به خوابیدن کمک کند که در ادامه آن‌ها را توضیح می دهیم.
تسکین درد
بیش از نیمی از افرادِ مبتلا به بی‌خوابی با دردی مزمن درگیر هستند. حتی یک درد موقت نیز خوابیدن را مختل کرده و آن را به چالش می‌کشد. مطالعات نشان می‌دهد وقتی فردِ درگیر با ASMR فیلم مخصوصی را تماشا می‌کند، مدلی از تسکین درد را تجربه می‌کند که برای چندین ساعت ادامه دارد.
بهبود خلق‌وخو
افرادِ درگیر با ASMR پس از تماشای فیلم، احساس بهتری نسبت به زندگی دارند. مانند اتفاقی که در تسکین درد پیش آمد، در اینجا هم این بهبود خلق‌وخو، حتی بدون احساس سوزن سوزن شدن، تا چندین ساعت پس از تماشای فیلم ادامه دارد. این بهبود خلق در افرادی که به افسردگی متوسط یا شدید مبتلا هستند، کاملا مشهود است.
افراد درگیر با ASMR در خصوصیت روان رنجوری امتیاز بالایی می‌گیرند و در نتیجه، می‌توانند بیشتر به افسردگی و عدم ثبات عاطفی دچار شوند. با تمام این تعاریف، تغییر و بهبود خلق‌وخو، پس از تماشای ویدیو در افراد درگیر با ASMR رخ می‌دهد. جالب است بدانید که افراد عادی پس از دیدن این ویدیوها هیچ احساس لذتی نداشته و تغییری در خلق‌وخوی ایشان ایجاد نمی‌شود.
کاهش استرس
وجود اختلال در خواب یکی از نشانه‌های شایع افسردگی است، اما باید بدانید که تحمل استرس در روز نیز می‌تواند روند خواب را مختل کند. در زمان دریافت و تحمل استرس، ضربان قلب شما بالا می‌رود و در نتیجه، رسیدن به احساس آرامش و خوابیدن را برای شما دشوار می‌کند.
یک فیلم ASMR می‌تواند ضربان قلب افراد مبتلا را به میزان قابل توجهی کاهش دهد؛ این کاهش ضربان می‌تواند آرامش طبیعی را که قبل از خواب نیاز داریم بازسازی کرده و سطح استرس فرد را نیز کاهش دهد.
آیا شما هم با لذت ASMR درگیر هستید؟
اکثر افراد بیان می‌کنند که لذت ASMR را در کودکی و تا قبل از ۱۰ سالگی تجربه کرده‌اند، اگرچه شروع آن در بزرگسالی امکان‌پذیر می‌شود. اگر هنوز مطمئن نیستید که با ASMR درگیر هستید یا خیر، واژه‌ی ASMR را در اینترنت جستجو کنید و یک یا چند ویدیو را که فکر می‌کنید برای شما جالب است ببینید.
سعی کنید این ویدیو را در مکانی آرام، مثل اتاق خواب، ببینید و به صدای آن گوش کنید. اگر نشانه‌های لذت ASMR را داشتید، شما هم با آن درگیر هستید. ویدیوهای ASMR هنوز ترند نشده‌اند اما تعداد زیادی از آن‌ها ساخته شده و با یک جستجوی ساده می‌توانید به ویدیوی مناسب دسترسی پیدا کنید.
منبع: Sleep.org
