دل درد کودکان را چگونه ریشه‌یابی و درمان کنیم؟

دل درد کودکان نه برای آن‌ها و نه برای والدین اصلا جالب نیست. وقتی فرزندتان با این درد دست و پنجه نرم می‌کند، دچار استیصال و ناامیدی می‌شوید. دستگاه گوارش کودکان را نمی‌توان با چند داروی آنتی اسید ساده درمان کرد. البته، این بدان معنا نیست که نمی‌توانید برای به دست آوردن آرامش کودک خود کاری کنید. در این مقاله، شایع‌ترین دلایل ناراحتی معده و راه‌های درمان دل درد کودکان را می‌خوانید.

نشانه‌های ناراحتی معده در کودکان

با اینکه نوزادان و کودکان نمی‌توانند راجع به درد خود صحبت کنند، راه‌های مؤثر و شگفت‌انگیزی برای نشان دادن درد خود دارند. والدین هوشیار می‌توانند نشانه‌های دل درد فرزندشان را از این راه‌ها به خوبی تشخیص دهند. برای تشخیص این مشکل، باید به علائم و نشانه‌هایی توجه کنید که عبارت‌اند از:

• بیش از حد معمول گریه کردن؛
• تف یا استفراغ کردن؛
• امتناع از غذا خوردن؛
• تجربه‌ی اختلالات خواب جدید یا غیرعادی؛
• اسهال یا یبوست داشتن؛
• چهره‌ی اخمو و ناراحت داشتن؛
• زبان بدن پرتنش داشتن مانند سفت شدن ماهیچه‌ها یا ناتوانی در ثابت ماندن در یک وضعیت.

مایع شوینده و ضدعفونی کننده شیشه شیر مانا مدل درب ساده حجم 200 میلی لیتر

75,000

تومان

سبد اسباب بازی نینا بی بی مدل دختر توت فرنگی

265,000

243,800

تومان

خرید وسایل نوزاد و کودک

مشاهده همه

علل دل درد کودکان چیست؟

درست مانند بزرگ‌سالان، برخی از مسائل باعث دل درد کودکان می‌شوند. هر چند تشخیص قطعی این مسئله با پزشک متخصص اطفال است، برخی از علل شایع‌ترین دلایلی هستند که باعث دل درد کودکان می‌شوند.

۱. گاز معده

مقصر احتمالی دل درد در کودکان معمولا یک مسئله‌ی بسیار ساده به نام گاز معده است. دستگاه گوارش کاملا جدید کودک هنوز آب‌بندی نشده و عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد گاز معده‌ی او شوند. خوشبختانه، اگر چه ممکن است گاز معده‌ی کودک او را دچار بی‌خوابی‌های شبانه کند اما معمولا مضر نیست.

۲. یبوست

در اوایل زندگی کودک شما، این‌طور به نظر می‌رسد که او یک کارخانه‌ی تولید مدفوع است. گاهی اوقات، نوزاد تا ۱۲ مرتبه در روز مدفوع می‌کند. این اتفاق معمولا پس از چند هفته‌ی اول کمتر رخ می‌دهد. پس از آن، دوباره دفع مدفوع افزایش می‌یابد.

والدین و پرستاران نوزاد معمولا با برنامه‌ی مدفوع کردن کودک خود آشنا هستند. بنابراین، می‌توانند حساب کنند که او به اندازه‌ی معمول دفع مدفوع داشته یا خیر. اگر این اتفاق به اندازه‌ی عادی رخ نداده، احتمالا دل درد کودک از یبوست است.

۳. مواد تشکیل‌دهنده‌ی شیر خشک

همیشه این امکان وجود دارد که مواد تشکیل‌دهنده‌ی شیر خشک نوزاد با دستگاه گوارش او سازگار نباشند. برخی از نوزادان نیز هنگام انتقال از شیر مادر به شیر خشک دچار ناراحتی معده می‌شوند.

۴. آلرژی یا حساسیت

درصد کمی از کودکان زیر ۵ سال آلرژی غذایی دارند. اگر به نظر می‌رسد که فرزندتان بعد از صرف غذا بیش از حد بهانه‌گیر شده، احتمالا مشکل از رژیم غذایی اوست. سایر نشانه‌های آلرژی غذایی عبارت‌اند از:

• استفراغ کردن؛
• کهیر زدن؛
• ورم کردن لب‌ها یا صورت؛
• مشکلات تنفسی؛
• ضایعات پوستی.

حتی اگر کودک شما آلرژی غذایی نداشته باشد، ممکن است نسبت به غذاهای خاصی که باعث دل درد او می‌شوند حساسیت داشته باشد.

۵. رفلاکس معده

همه نوزادان گاهی بالا می‌آورند اما در نوزادان مبتلا به بیماری رفلاکس معده به مری، بالا آوردن ممکن است با درست غذا نخوردن، احساس خفگی و دل درد همراه باشد. این مشکلات به این دلیل اتفاق میفتند که اسید اضافی در معده به مری می‌رود. در نتیجه، نوزاد شما دچار دل درد و سوزش سر دل می‌شود.

خواندنی‌ها

شیردوش برقی یا دستی؟ مقایسه‌ای جامع برای مادران تازه‌کار

۶. شیر مادر

هیچ کسی نمی‌تواند منکر این موضوع شود که شیر مادر بهترین غذا برای نوزاد است. بااین‌حال، اگر نوزاد به چیزی در رژیم غذایی شما حساس باشد، ممکن است دچار دل درد شود. غذاهای تند، لبنیات و کافئین از جمله مواردی هستند که ممکن است معده‌ی نوزاد را ناراحت کنند.

۷. داروها

دهان دروازه‌ی ورود به دستگاه گوارش است. بنابراین، هر چیزی از جمله داروهایی که فرزند شما به صورت خوراکی مصرف می‌کند، ممکن است در نهایت، شکم او را از حالت طبیعی خارج کند. به عنوان مثال، برخی از مکمل‌های ویتامین دی خوراکی حاوی مواد افزودنی هستند که می‌توانند معده‌ی نوزاد را آزار دهند. برای به حداقل رساندن احتمال ابتلای کودک به دل درد، به دنبال قطره‌های ویتامین بدون مواد افزودنی یا مواد غیرضروری باشید.

روش‌هایی برای درمان دل درد کودکان

ناراحتی معده کودکان اغلب با استرس و نگرانی والدین همراه می‌شود. خبر خوب این است که برای درمان دل درد کودکان راه‌های بسیاری وجود دارد. شما هم اگر جزو آن دسته از والدین همیشه نگران هستید می‌توانید این راه‌ها را امتحان کنید.

۱. ماساژ دادن را امتحان کنید

سیستم گوارشی نوزاد شما هنوز بسیار نابالغ است اما شما می‌توانید به حرکت کردن چیزها در آن کمک کنید. ماساژ دادن راهی استثنایی و طبیعی برای درمان دل درد کودکان است. با فشاری متوسط حدود ۱۵ دقیقه صورت، شکم و اندام‌های نوزاد را ماساژ دهید. متخصصان اطفال ماساژ نوزاد را منع نکرده‌اند.

۲. حرکت دوچرخه را انجام دهید

یکی دیگر از تکنیک‌های درمان دل درد کودکان، نرمش دادن پاهای آن‌ها است. می‌توانید برای کمک به دفع گاز معده، پاهای نوزاد را خم کنید و زانوهای او را به سمت شکمش ببرید. حرکت ساده‌ی دوچرخه باعث می‌شود که گاز محبوس شده در روده‌ی نوزاد راه خود را پیدا کند و دل درد او تسکین یابد.

۳. شیر خشک با فرمول مناسب را پیدا کنید

اگر فرزند شما با شیر خشک تغذیه می‌شود و به طور منظم علائم ناراحتی معده را در او می‌بینید، ممکن است مشکل از شیر خشک او باشد. بهتر است برای او شیر خشکی را پیدا کنید که هضم آسانی دارد. برای نوزادانی که دچار گاز معده می‌شوند، مدفوع سفت یا خمیری دارند یا شیر خشک باعث ناراحتی گوارشی آن‌ها می‌شود، شیر خشکی بهتر است که پروتئین‌های آن قبلا تا حدی تجزیه شده‌اند. به این ترتیب، هضم شیر خشک برای نوزاد ساده‌تر خواهد بود.

شیر خشک با این ویژگی‌ها اغلب به عنوان شیر خشک ملایم شناخته می‌شود و نسبت به شیر خشک‌های معمولی لاکتوز کمتری دارد. برای برخی از نوزادان، شیر خشک حاوی پروبیوتیک نیز مفید است چون برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که پروبیوتیک‌ها می‌توانند به هضم غذاها کمک کنند. برای نوزادان بدغذا معمولا این مدل شیر خشک ایمن‌تر است. فراموش نکنید که برای تعویض شیر خشک نوزاد باید با پزشک اطفال خود مشورت کنید.

۴. به نحوه‌ی شیر خوردن نوزاد دقت کنید

چه نوزاد را با شیشه شیر تغذیه می‌کنید و چه او شیر مادر می‌خورد، باید از درست غذا خوردن او مطمئن شوید. هنگام شیر خوردن او دقت کنید که سر شیشه شیر یا پستان مادر به خوبی در دهان او قرار گرفته باشد و هوای اضافی وارد دهان او نمی‌شود. اگر روش درست شیر دادن به نوزاد را نمی‌دانید، بهتر است که از یک متخصص شیردهی نوزاد کمک بخواهید.

۵. شیردهی نوزاد را کنترل کنید

بیش از حد شیر دادن به نوزاد می‌تواند باعث جمع شدن گاز در معده و دل درد او شود. این کار باعث می‌شود که کودک غذای بیش از اندازه بخورد یا هوای زیادی را ببلعد. در هر دو حالت نیز دل درد کمترین اتفاقی است که رخ می‌دهد.

هنگام شیر دادن به نوزاد، مطمئن شوید که یک سینه کاملا از شیر تخلیه شده است. سپس، به او از سینه‌ی دیگر شیر بدهید. برای یاد گرفتن روش صحیح این کار می‌توانید از یک متخصص شیردهی کمک بگیرید.

خواندنی‌ها

اضافه وزن کودکان چقدر مهم است و برای کنترل آن چه باید کرد؟

۶. به نوزاد بیش از حد شیر ندهید

نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، پس از سیر شدن دهان خود را باز می‌کنند اما تشخیص سیر شدن نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند کار ساده‌ای نیست. معده‌ی کودک به اندازه‌ی مشت او است. بنابراین، هر بار باید به او مقدار کمی شیر بدهید. بهتر است به جای اینکه نوزاد هر چهار ساعت یک‌بار با مقدار زیادی شیر تغذیه شود، هر دو ساعت یک‌بار مقدار کمی شیر بخورد. اگر موقع شیر خوردن نوزاد آب از دهان او خارج می‌شود، باید شیر دادن به او را متوقف کنید و بقیه‌ی شیر را در نوبت بعدی به او بدهید.

۷. سعی کنید موقع شیر خوردن حواس نوزاد پرت نشود

تمرکز نوزاد در طول شیردهی می‌تواند به پیشگیری از دل درد او کمک کند. از وقفه‌ها، صداهای ناگهانی، تاباندن نورهای بیش از حد روشن و سایر عوامل حواس‌پرتی نوزاد اجتناب کنید و موقع غذا خوردن او فضا را آرام، بی سر و صدا و ساکت کنید. اگر نوزاد بی‌اشتها نباشد به احتمال زیاد هنگام غذا خوردن آرام خواهد بود. کارشناسان توصیه می‌کنند که به جای زمان‌بندی تغذیه‌ی نوزاد، به نشانه‌های گرسنگی او توجه کنید.

۸. نوزاد را وادار به آروغ زدن در موقعیت‌های مختلف کنید

اگر یک حالت آروغ زدن نمی‌تواند دل درد کودک شما را درمان کند، روش دیگری را امتحان کنید. خواباندن نوزاد روی شکم روی پاهای خود و ضربه زدن به پشت او، نگه داشتن کودک با دستی روی سینه‌اش درست زیر گردن و خم کردن او به جلو در حالت نشسته و بغل کردن نوزاد و قرار دادن سر او روی شانه‌ها راه‌هایی برای تحریک نوزاد به آروغ زدن هستند.

۹. شیر دادن نوزاد را در فواصل زمانی انجام دهید

استراحت مکرر و آروغ زدن نوزاد در زمان شیر خوردن به هضم غذا کمک می‌کند. حداقل هر سه تا پنج دقیق بعد از هر ۵۶ تا ۸۵ گرم  شیر خوردن با شیشه شیر باعث کند شدن جریان آب دهان کودک و کاهش میزان هوایی که وارد دهان او می‌شود خواهد شد. هنگام شیر دادن نوزاد از طریق سینه‌ی مادر نیز بهتر است موقع تعویض سینه او را به آروغ زدن وادار کنید.

۱۰. از حمام آب گرم یا حوله‌ی گرم استفاده کنید

کمی گرما می‌تواند ناراحتی معده‌ی نوزاد را کاهش دهد. یک حوله‌ی گرم یا حمام آب گرم گاهی اوقات به نوزاد کمک می‌کند تا آرام شود و روده‌هایش حرکت کنند. فقط باید مطمئن شوید که حوله یا آب خیلی گرم نیست. همچنین، برای درمان دل درد کودکان می‌توانید پوشک یا کمربند او را پس از حمام کمی شب ببندید تا راحت باشد.

۱۱. کودک را به حالت عمودی دربیاورید

اجازه بدهید تا گرانش کار خود را برای تغذیه‌ی نوزاد در زاویه‌ی مناسب انجام دهد. به نوزاد در حالت دراز کشیده شیر ندهید. موقع شیر دادن او را به حالت نیم‌خیز یا عمودی دربیاورید. بلافاصله پس از غذا خوردن هم او را روی زمین نخوابانید. برای اطمینان از هضم صحیح غذا، بهتر است نوزاد به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در حالت عمودی و نشسته باشد.

۱۲. به رژیم غذایی خود توجه کنید

اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، مادر باید به رژیم غذایی خود توجه داشته باشد. لبنیات عاملی رایج برای ناراحتی معده‌ی نوزادان است. میوه‌ها، سبزیجات سبز به ویژه کلم بروکلی و کلم بروکسل و سیر نیز ممکن است سبب دل درد نوزاد شوند. برای درمان دل درد کودکان شیرخوار بهتر است که هر بار یک غذای مشکوک را از رژیم غذایی خود حذف کنید. هر بار به مدت یک هفته این کار را انجام دهید تا متوجه‌ی تفاوت در درمان او شوید.

۱۳. شیشه شیر مناسب را انتخاب کنید

کارشناسان توصیه می‌کنند که از شیشه شیر مناسب استفاده کنید. این شیشه شیر باید طوری طراحی شده باشد که میزان هوای دریافتی کودک از طریق دهان را محدود کند. باید موقع شیر خوردن نوزاد با این شیشه شیر، سر آن را حرکت دهید تا جریان شیر آهسته‌تر شود. اگر جریان حرکت شیر بسیار سریع باشد، نوزاد هوای اضافی را می‌بلعد و این هوا وارد معده‌ی او می‌شود.

۱۴. برای مدتی نوزاد را روی شکم بخوابانید

خواباندن نوزاد روی شکم باعث می‌شود که عضلات سر و گردن او تقویت شوند. علاوه‌براین، مهارت‌های حرکتی او تقویت می‌شوند. این کار به معده فشار وارد می‌کند و گاهی اوقات در درمان دل درد کودکان مؤثر است. البته، باید توجه داشته باشید که هرگز نباید نوزاد را برای مدت طولانی روی شکم خواباند. این کار خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش می‌دهد.

۱۵. تغذیه‌ی کودک را با مواد غذایی مختلف انجام دهید

شروع تغذیه‌ی کودک با مواد غذایی جامد ممکن است باعث ایجاد شوک در او شود. بعضی از کودکان پس از تغذیه با مواد غذایی جامد دچار یبوست می‌شوند. اگر چنین اتفاقی رخ داد، به جای غلات برنج و موز از بلغور جو دوسر استفاده کنید.

۱۶. پروبیوتیک‌ها را به رژیم غذایی کودک اضافه کنید

باکتری‌های روده‌ی نوزادان هنوز کاملا رشد نکرده‌اند. همین اتفاق می‌تواند ناراحتی معده‌ی آن‌ها را افزایش دهد. برخی از انواع شیر خشک حاوی پروبیوتیک هستند. پروبیوتیک‌ها به صورت قطره یا پودر خوراکی نیز به فروش می‌رسند. البته، پیش از امتحان کردن این مکمل‌ها بهتر است که با پزشک اطفال خود مشورت کنید.

۱۷. بهترین زمان برای مراجعه به پزشک را بدانید

گاهی اوقات، ناراحتی معده‌ی نوزاد که با گریه‌ی بیش از حد او مشخص می‌شود، دلیل مهمی ندارد. برخی از این ناراحتی‌ها به دلیل مشکلاتی مانند یبوست رخ می‌دهند و خود به خود برطرف می‌شوند. اگر راه‌حل‌های ساده‌ای که توضیح دادیم کارساز نبودند یا هنوز دل درد کودک درمان نشده، باید او را نزد پزشک متخصص اطفال ببرید.

برخی از نشانه‌هایی که همراه با دل درد دیده می‌شوند و به درمان پزشکی نیاز دارند عبارت‌اند از:

• احساس درد نوزاد در حین یا بعد از شیر خوردن؛
• امتناع مداوم از شیر خوردن؛
• استفراغ خونی یا مایع سبز یا زرد؛
• رشد ضعیف کودک؛
• مشکلات تنفسی؛
• احساس خفگی.

وجود نشانه‌های به معنای نیاز به درمان دل درد کودکان توسط پزشک متخصص است.

کلام آخر

ناراحتی معده یکی از دلایل اصلی بی‌قراری نوزادان و کودکان کم سن و سال است. برای درمان دل درد کودکان باید علت آن را تشخیص داد. پس از شناسایی علت این اتفاق می‌توان به یکی از روش‌هایی که توضیح دادیم، کودکان را تسکین داد.

منبع: Parents