برای درمان بالا بودن CRP چی بخوریم؟ (راهنمای سلامت)

افزایش پروتئین فعال C یا CRP در خون میتواند نشاندهندهی التهاب بدن باشد. این وضعیت ممکن است از عوامل مختلفی مانند عفونت، بیماری خودایمنی یا حتی چاقی ناشی شود. از آنجا که CRP بالا با بیماریهای جدی مانند مشکلات قلبی مرتبط است، کاهش آن اهمیت زیادی برای حفظ سلامتی دارد. در این مقاله دربارهی دلایل افزایش CRP صحبت میکنیم و به این سوال که برای CRP بالا چی بخوریم پاسخ میدهیم. اگر میخواهید بدانید چگونه میتوانید با افزایش CRP مقابله کنید، ادامهی مطلب را از دست ندهید.
آزمایش CRP چیست؟
محدودهی نرمال CRP
در چه مواردی پزشک تست CRP را توصیه میکند؟
علائم افزایش CRP
بالا بودن CRP نشاندهندهی چیست؟
درمان CRP بالا
برای CRP بالا چی بخوریم؟
آزمایش CRP چیست؟
التهاب روشی است که بدن از آن برای محافظت از بافتها و کمک به بهبودی آنها استفاده میکند. اما اگر التهاب بیشازحد طول بکشد، به بافتهای سالم آسیب میرساند. عفونتها، اختلالات خودایمنی و سایر بیماریها میتوانند باعث التهاب مزمن شوند.
آزمایش CRP سطح پروتئین فعال C را در خون اندازهگیری میکند. این پروتئین توسط کبد تولید شده و در پاسخ به التهاب به داخل جریان خون ترشح میشود. سطح CRP بهطور طبیعی در خون پایین است. اما اگر در بدن التهاب وجود داشته باشد، کبد CRP بیشتری در جریان خون آزاد میکند.
آزمایش CRP نشان میدهد که در بدن التهاب وجود دارد یا خیر. این آزمایش نمیتواند مشخص کند که چه چیزی باعث التهاب شده یا کدام قسمت از بدن ملتهب است. به همین دلیل، اگر نتیجهی آن نشاندهندهی التهاب باشد، پزشک از شما میخواهد تستهای دیگری هم انجام دهید.
محدودهی نرمال CRP
قبل از پاسخ دادن به این سوال که برای CRP بالا چی بخوریم، باید در مورد نحوهی تفسیر تست CRP صحبت کنیم. محدودهی نرمال این تست ممکن است از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد. با این حال، در بیشتر موارد سطح نرمال CRP کمتر از 0/9 میلیگرم در دسیلیتر (mg/dL) در نظر گرفته میشود.
چه عواملی روی نتیجهی CRP تاثیر دارند؟
عوامل زیادی میتوانند روی سطح CRP تاثیر بگذارند. افزایش جزئی CRP ممکن است به عوامل زیر مربوط باشد:
- سیگار کشیدن
- سرماخوردگی
- افسردگی
- دیابت
- بیخوابی
- التهاب لثه
- چاقی
- بارداری
- مصدومیت
ذکر این نکته ضروری است که سطح CRP در زنان و افراد سالمند بهطور طبیعی بالاتر از دیگران است.
در چه مواردی پزشک تست CRP را توصیه میکند؟
پزشکان معمولا از آزمایش CRP برای کمک به تشخیص یا رد مشکلات زیر استفاده میکنند:
- عفونتهای باکتریایی شدید
- عفونتهای قارچی
- استئومیلیت (عفونت استخوان)
- بیماری التهابی روده (IBD)
- بیماریهای خودایمنی مانند روماتیسم یا لوپوس
- بیماری التهابی لگن (PID)
این آزمایش همچنین پس از جراحی یا سایر روشهای تهاجمی برای بررسی عفونت در طول دورهی بهبودی انجام میشود.
علائم افزایش CRP
افزایش CRP بهتنهایی هیچ علامتی ندارد. اما بسته به عامل ایجادکنندهی التهاب ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- تب
- لرز
- تنفس سریع (تاکیپنه)
- ضربان قلب سریع (تاکیکاردی)
- حالت تهوع و استفراغ
بالا بودن CRP نشاندهندهی چیست؟
اگر این سوال که برای CRP بالا چی بخوریم به ذهنتان خطور کرده است، لازم است بگوییم که برای داشتن رژیم غذایی مناسب ابتدا باید علت افزایش CRP را کشف کنید. CRP بالاتر از حد نرمال نشاندهندهی وجود التهاب در بدن است. همانطور که در جدول زیر مشاهده میکنید، اینکه سطح CRP چقدر بالا باشد میتواند معانی مختلفی داشته باشد:
سطح CRP | علل احتمالی |
1 تا 10 میلیگرم در دسیلیتر |
التهاب سیستمیک ناشی از روماتیسم، لوپوس و سایر بیماریهای خودایمنی حملهی قلبی پانکراتیت (التهاب لوزالمعده) برونشیت |
بیشتر از 10 میلیگرم در دسیلیتر |
عفونت باکتریایی حاد عفونت ویروسی واسکولیت سیستمیک آسیب شدید (تروما) |
بیشتر از 50 میلیگرم در دسیلیتر | عفونت باکتریایی حاد |
درمان CRP بالا
درمان CRP بالا به بیماری یا شرایطی بستگی دارد که سطح التهاب را در بدن افزایش داده است. به عنوان مثال، اگر عفونت باکتریایی علت افزایش CRP باشد، باید تحت نظر پزشک از آنتیبیوتیک استفاده کنید. علاوه بر اقدامات پزشکی، اصلاح سبک زندگی هم میتواند به کاهش CRP کمک کند. اگر سطح CRP خونتان بالا است:
- رژیم غذایی سالم و ضدالتهاب داشته باشید.
- در صورت لزوم، وزن خود را کاهش دهید.
- بهطور منظم ورزش کنید.
- سیگار نکشید.
- از مصرف نوشیدنیهای الکلی بپرهیزید.
برای CRP بالا چی بخوریم؟
افزایش CRP دلایل مختلفی دارد. اما از آنجا که بالا بودن این تست از وجود التهاب در بدن خبر میدهد، پیروی از رژیم غذایی ضدالتهاب میتواند کمککننده باشد. اگر برای درمان CRP با تغذیه بهدنبال گزینهی مناسب میگردید، مواد غذایی زیر را در برنامهی روزانهی خود بگنجانید:
1. انواع توت
توتها مانند توتفرنگی، بلوبری و تمشک از اجزای اصلی رژیمهای غذایی ضدالتهاب هستند. این میوهها از ترکیبات گیاهی مفید مثل آنتوسیانینها، فلاونولها و اسیدهای فنولیک تشکیل شدهاند و حاوی مواد مغذی مهمی مانند ویتامین C هستند.
مطالعات مختلف نشان دادهاند که مصرف توت نشانگرهای التهابی مانند CRP و مالوندیآلدئید را کاهش میدهد. همچنین رژیمهای غذایی حاوی این میوه میتوانند از بروز بیماریهای مرتبط با التهاب (از جمله انواع خاصی از سرطان) پیشگیری کنند.
2. محصولات حاوی کاکائو
اگرچه قند اضافهشده به شکلاتها میتواند باعث التهاب شود، اما خود کاکائو از ترکیبات ضدالتهاب مثل کاتچین، آنتوسیانین و پروآنتوسیانیدین تشکیل شده است. تحقیقات نشان میدهد که مصرف متعادل شکلات تلخ با درصد کاکائوی بالا برای کاهش نشانگرهای التهابی مفید است.
3. مرکبات
افزودن مرکبات به رژیم غذایی میتواند نیاز روزانهی بدن به مواد مغذی مهمی مانند ویتامین C و فیبر را تامین کند. مرکبات همچنین از فلاونوئیدهایی مانند هسپریدین و کاروتنوئیدهایی مثل بتا-کریپتوگزانتین تشکیل شدهاند که خاصیت ضدالتهاب دارند.
بر اساس تحقیقات، مصرف مرکبات و آب مرکبات روی نشانگرهای التهابی تاثیر مثبت دارد و خطر ابتلا به بیماری را کاهش میدهد. محققان با بررسی 21 مطالعهی مختلف متوجه شدند که نوشیدن آب پرتقال 100 درصد خالص با کاهش سطح CRP، اینترلوکین-6 و مالوندیآلدئید در افراد سالم و افراد در معرض خطر بیماری قلبی مرتبط است.
4. هویج
وقتی این سوال مطرح میشود که برای CRP بالا چی بخوریم، میتوانیم از هویج نام ببریم. هویج حاوی ترکیباتی به نام فالکارینول و فالکاریندیول است که با کاهش ترشح پروتئینهای التهابی در خون به بدن در مقابله با بیماریهای التهابی مانند سرطان کمک میکنند. علاوه بر این، از آنجا که که هویج کالری کمی دارد و منبع خوب فیبر است، میتواند برای کاهش وزن هم مفید باشد. چاقی سطح التهاب را در بدن بالا میبرد و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، دیابت و سرطان را افزایش میدهد.
5. انگور
انگورهای سبز و قرمز حاوی مقدار زیادی ترکیب ضدالتهاب هستند. بهعنوان مثال، آنها مادهای بهنام رسوراترول دارند که یک پلیفنول است و میتواند مسیرهای التهابی را مهار کند. علاوه بر این، شواهد نشان میدهد که مصرف مواد غذایی غنی از رسوراترول سطح آنزیمهای ضدالتهاب مانند هم اکسیژناز-1 (HO-1) را در سلولهای ایمنی افزایش میدهد.
6. حبوبات
حبوبات مثل لوبیا و عدس سرشار از فیبر، پلیفنول (کامفرول و سیانیدین) و سایر مواد ضدالتهاب هستند. مصرف این مواد غذایی نهتنها بدن را به ترکیبات ضدالتهاب مجهز میکند، بلکه تولید این ترکیبات را در روده افزایش میدهد.
فیبر موجود در حبوبات توسط باکتریهای رودهی بزرگ تجزیه میشود و در این فرآیند اسیدهای چرب کوتاهزنجیره (SCFAs) آزاد میکند. این اسیدهای چرب تولید پروتئینهای التهابی را کاهش میدهند و سطح التهاب را در روده تنظیم میکنند.
7. زیتون و روغن زیتون
زیتون و روغن زیتون هم از اجزای اصلی رژیمهای غذایی ضدالتهاب از جمله رژیم مدیترانهای محسوب میشوند. چرا که مقدار زیادی پلیفنول مانند فرولیک اسید، اپیکاتچین و آپیژنین دارند.
تحقیقات نشان میدهد که پیروی از رژیم غذایی غنی از زیتون و روغن زیتون با کاهش شیوع بیماریهای التهابی از جمله بیماریهای قلبی مرتبط است. علاوه بر این، مشخص شده است که روغن زیتون میتواند سطح CRP را کاهش دهد و فعالیت بیماریهای التهابی مانند آرتریت روماتوئید (روماتیسم) را کم کند.
8. گیاهان و ادویهجات
افزودن گیاهان و ادویهجاتی مانند رزماری، زردچوبه، دارچین، زعفران و مریمگلی به رژیم غذایی میتواند مصرف پلیفنولهای ضدالتهاب مانند گالیک اسید، کورکومین، آپیژنین، کاتچین و کافئیک اسید را افزایش دهد.
محققان با بررسی 6 مطالعهی مختلف متوجه شدند که مکمل زردچوبه میتواند سطح نشانگر التهابی CRP و سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR) را در افراد مبتلا به بیماریهای التهابی مانند روماتیسم و کولیت اولسراتیو بهطور قابلتوجهی کاهش دهد.
9. سیر و زنجبیل
سیر و زنجبیل در بسیاری از رژیمهای غذایی سالم از جمله رژیم مدیترانهای بهوفور یافت میشوند. این 2 ماده سرشار از ترکیبات ضدالتهاب هستند و بر اساس تحقیقات میتوانند از شما در برابر بیماریهای التهابی محافظت کنند.
زنجبیل برای تسکین درد و کاهش نشانگرهای التهابی در افراد مبتلا به آرتروز و روماتیسم مفید است، در حالی که سیر روی نشانگر التهابی CRP تاثیر دارد و با کاهش التهاب در مغز و جلوگیری از تخریب سلولهای عصبی از افت عملکرد شناختی پیشگیری میکند.
10. سبزیجات برگدار
سبزیجات برگدار مثل اسفناج و کلم کیل مواد غذایی دیگری هستند که در پاسخ به این سوال که برای CRP بالا چی بخوریم میتوان به آنها اشاره کرد. این مواد غذایی مقدار زیادی ترکیبات گیاهی و مواد مغذی ضدالتهاب از جمله فلاونوئید، کاروتنوئید، گلوکوزینولات و ویتامین C دارند. مطالعات نشان دادهاند که افزایش مصرف سبزیجات برگدار یک روش ساده و موثر برای کاهش التهاب محسوب میشود.
11. غذاهای دریایی
غذاهای دریایی منبع خوب مواد ضدالتهاب مانند اسید چرب امگا 3 و سلنیوم هستند. سلنیوم یک مادهی معدنی مهم است که در بدن اثرات آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی قوی دارد.
شواهد نشان میدهد که هم مصرف غذاهای دریایی غنی از امگا 3 و هم مصرف مکملهای حاوی این اسید چرب با کاهش پروتئینهای التهابی و بهبود علائم بیماریهای التهابی مانند بیماری التهابی روده و روماتیسم مرتبط است. برای اینکه بیشترین بهره را از مصرف غذاهای دریایی ببرید، بهتر است از ماهیهای چرب مثل سالمون و ساردین استفاده کنید.
12. آجیل و دانهها
مغزیجات و دانههایی مانند تخمهی کدو حلوایی، بادام، گردو و پسته منبع خوب پلیفنول، فیبر و چربیهای سالم هستند. مطالعات مختلف نشان دادهاند سطح نشانگرهای التهابی CRP، اینترلوکین-6 و فیبرینوژن در کسانی که بهطور منظم از این مواد غذایی استفاده میکنند، در مقایسه با دیگران کمتر است. فیبرینوژن بالا با افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی مرتبط است.
آجیل و دانهها همچنین میتوانند سطح هورمون آدیپونکتین را در بدن افزایش دهند. این هورمون خاصیت ضدالتهابی دارد و به کاهش پاسخهای التهابی و آسیبهای سلولی کمک میکند.
کلام پایانی
غیرطبیعی بودن نتیجهی تست CRP میتواند استرسزا باشد. با این حال، باید بدانید که افزایش CRP لزوما به این معنی نیست که شما بیمار هستید یا نیاز به درمان دارید. تقریبا از هر 20 فرد سالم یک نفر ممکن است با غیرطبیعی بودن نتیجهی تست CRP مواجه شود. پزشک تنها فردی است که میتواند به شما بگوید آیا به آزمایشهای بیشتری برای تعیین علت بالا بودن CRP نیاز دارید یا خیر.
منابع: my.clevelandclinic, webmd, health