دلیل زود کبود شدن چیست و چطور باید آن را درمان کرد؟
کبودی زمانی ایجاد می‌شود که خون زیر پوست جمع شود که معمولا عامل آن پارگی مویرگ‌هاست. سقوط کردن، ضربه‌دیدن یا هر فشار ناگهانی بر روی سطح پوست می‌تواند موجب ایجاد کبودی شود. ضربه‌های شدید می‌توانند موجب تخریب استخوان‌ها، خونریزی‌های شدید و کبودی شوند که به چند هفته زمان برای بهبودی نیاز خواهد بود. کبودی‌های جزئی غالبا طی چند روز درمان میشوند.
ایجاد کبودی به این معنی نیست که نیاز به مراقبت پزشکی دارید اما ایجاد تغییر ناگهانی در تعداد کبودی‌ها ممکن است زنگ خطری باشد که باید با پزشک در این باره صحبت کرد. هر شرایطی که خونریزی را افزایش می‌دهد، می‌تواند به‌راحتی موجب کبودی در فرد شود. با این مقاله از دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا بیشتر درباره‌ی عوامل ایجادکننده‌ی کبودی ها و راه‌های درمان صحبت کنیم.
عوامل ایجادکننده‌ی کبودی
با افزایش سن، انسان‌ها راحت‌تر دچار کبودی میشوند زیرا رگ‌های خونی ضعیف‌تر و دیواره‌ی آن‌ها نازک‌تر میشوند. ایجاد کبودی ممکن است ارثی باشد بنابراین افرادی که بستگان آن‌ها به‌راحتی دچار کبودی میشوند، احتمال ایجاد کبودی در آن‌ها هم بیشتر خواهد بود.
توانایی تشخیص این مسأله که آیا فرد جزء آن دسته از افرادی است که بیشتر از حد نرمال دچار کبودی می‌شود یا جزء دسته‌ای است که به‌راحتی دچار کبودی می‌شود، دشوار است. از جمله علائمی که نشان می‌دهد فردی به‌راحتی دچار کبودی می‌شود می‌توان به علایم زیر اشاره کرد؛
- بعد از جراحت‌های بسیار کوچک دچار کبودی‌های بزرگ و دردناک میشوند.
- ایجاد کبودی بدون این که دلیل آن را به خاطر بیاورند.
- ایجاد کبودی‌هایی که به طور پیوسته بزرگتر میشوند و به چندین هفته برای بهبودی نیاز دارند.
- خونریزی بعد از ایجاد جراحت برای مدت ۱۰ دقیقه.
افرادی که کبودی آن‌ها موجب خونریزی می‌شود، باید به پزشک مراجعه کنند.
تعداد زیادی از مشکلات پزشکی و مشکلات زندگی یک فرد می‌توانند موجب ایجاد کبودی شوند. از رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد.
۱. داروها
داروهای رقیقکنندهی خون می‌تواند موجب خونریزی و کبودی در فرد شوند. از جمله داروهای رقیقکنندهی خون می‌توان به اقلام زیر اشاره کرد؛
- وارفارین
- هپارین
- ریواروکسابان
- دابیگاتران
- آپیکسابان
- آسپرین
برخی دیگر از داروها هم ممکن است موجب ضعیف شدن یا تغییر رفتار رگ‌های خونی گردند، التهاب ایجاد کنند یا خطر خونریزی را افزایش دهند. این داروها به شرح زیر هستند؛
- برخی داروهای گیاهی مانند جنسینگ، سیر زیاد، زنجبیل، برگ بید
- کورتیکو استروئیدها، گلوکو کورتیکو اسیدها مانند پردنیزون
- داروهای ضدافسردگی مانند سیتالوپرام و فلوکستین
۲. سوء مصرف الکل و بیماری کبد
مصرف بیش از حد الکل یکی از عوامل ایجادکننده‌ی نارسایی‌های کبدی مانند سیروز است. سیروز و دیگر مشکلات کبدی به آرامی عملکرد کبد را دچار اختلال می‌کنند. با پیشرفت بیماری کبدی، کبد از تولید پروتئین‌هایی که به لخته شدن خون کمک می‌کنند، خودداری می‌کند. در نتیجه فرد ممکن است خونریزی شدید را تجربه کند یا خیلی سریع دچار کبودی شود. همچنین ممکن است در ناحیه‌ی کبودی احساس خارش کند، احساس خستگی داشته باشد، پاها متورم شوند، رنگ ادرار تیره شود و رنگ چشم‌ها و پوست زرد شود.
بیماری کبد قابل درمان است به ویژه اگر فرد در مراحل اولیه‌ی آن را تشخیص دهد. افرادی که الکل مصرف می‌کنند بعد از مشاهده‌ی علائم بیماری باید فورا آن را متوقف کنند. پزشک توصیه‌هایی حاوی درمان دارویی و تغییرات سبک زندگی به بیمار پیشنهاد خواهد کرد.
۳. اختلال خونریزی
بسیاری از شرایط ژنتیکی می‌توانند موجب شوند که خون در بدن فرد به آهستگی لخته شود. بیماری فون ویلبراند، بیماری اختلال خونریزی است و افراد مبتلا به آن، فاقد پروتئین لازم برای لخته شدن هستند. هورمون درمانی می‌تواند به بهبود لخته شدن خون در افرادی که مبتلا به فون‌ویلبراند هستند کمک بسیاری کند.
هموفیلی بیماری دیگری است که موجب اختلال در خونریزی می‌شود. علت این امر نبود فاکتور هشت یا (هموفیلی A) یا فاکتور نه (هموفیلی B) است. هر دو پروتئین برای لخته شدن خون حیاتی هستند. استفاده از فاکتورهای ساخته شده‌ی مختلفی که به صورت دارو در دسترس قرار دارند، می‌تواند به کاهش خطر خونریزی‌های شدید کمک کنند؛ همچنین از کبودی هم جلوگیری خواهند کرد.
وقتی اختلال خونریزی ژنتیکی موجب کبودی می‌شود، ممکن است که فرد در طول دوران زندگی خود خونریزی‌های شدیدی را تجربه کند. علائم این اختلال به طور ناگهانی در فرد ظاهر نمی‌شوند، بلکه از بدو تولد با فرد همراه است. خونریزی ژنتیکی در نوزادان و کودکان هم قابل مشاهده است.
۴. کمبود ویتامین
ویتامین‌های خاصی در لخته شدن خون و بهبودی بدن کمک می‌کنند. کمبود ویتامین C موجب بیماری اسکوروی می‌شود. این بیماری موجب خونریزی لثه، زخم‌هایی که بهبود نمی‌یابند و خونریزی سریع می‌شود.
ویتامین K در لخته شدن خون مؤثر است. نوزادان تازه متولد شده دارای سطح کمی ویتامین K در بدن خود هستند. وقتی که به نوزادان دارو تزریق می‌کنند (بدون ویتامین K) ممکن است خونریزی شدید یا کبودی زیاد ایجاد شود. افراد بالغی که سطح ویتامین K در بدن آن‌ها پایین است هم ممکن است متوجه کبودی‌های ناگهانی در بدن خود شوند.
کمبود ویتامین را می‌توان به‌راحتی درمان کرد با این وجود نیاز است که پزشک با تجویز آزمایش خون میزان آن را مشخص کند و بعد از آن مکمل‌های مورد نیاز مصرف شود. اگر مصرف مکمل به رفع مشکل کمک نکرد، ممکن است که فرد مشکل دیگری داشته باشد از جمله متابولیک یا اختلال جذب که در نتیجه‌ی آن بدن قادر به جذب مواد مغذی مواد غذایی نخواهد بود.
۵. واسکولیت
واسکولیت به گروهی از بیماری‌ها گفته می‌شود که موجب التهاب رگ‌های خونی میشوند. افزون بر افزایش خونریزی و کبودی، فرد ممکن است تنگی نفس، بی‌حسی و زخم در اندام‌ها، ایجاد توده‌های پوستی یا لکه‌های بنفش بر روی پوست را تجربه کند. نوع درمان با توجه به شدت واسکولیت و این که در چه ناحیه‌ای از بدن ایجاد شده است مشخص خواهد شد. داروهایی که برای درمان واسکولیت توصیه میشوند، شامل استروئیدها هستند.
۶. پورپورای وابسته به پیری
بیماری پورپورا معمولا افراد مسن (آن‌هایی که سن بیشتر از ۵۰ سال دارند) را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری موجب ایجاد کبودی‌های قرمز رنگ بر پوست می‌شود و بیشتر بازوها و دست‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در بیشتر مواقع ضایعاتی که توسط این بیماری بر روی پوست ایجاد میشوند به پوست آسیب وارد می‌کنند و گاهی حتی بعد از درمان، لکه‌های قهوه‌ای رنگ بر روی پوست باقی خواهند ماند.
حفاظت از پوست در برابر نور خورشید ممکن است از شدید شدن علائم جلوگیری کند. افراد مبتلا به پورپورای پیری باید مراقب کبودی‌هایی که به‌آسانی بر روی پوست آن‌ها ایجاد میشوند باشند و سعی کنند که از پوستشان در برابر جراحت مراقبت کنند. برای این بیماری هیچ درمانی وجود ندارد اما پزشک با توصیه‌ی تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند به بیمار کمک کند که از تداوم و شدت این ضایعات بکاهد.
۷. سرطان
افزایش ناگهانی خونریزی و کبودی می‌تواند نشانه‌ی سرطان باشد.
افزایش ناگهانی خونریزی و کبودی می‌تواند نشانه‌ی سرطان باشد. سرطان‌هایی بر خون و مغز استخوان تأثیر می‌گذارند مانند سرطان خون می‌توانند باعث ایجاد کبودی شوند. بیمار همچنین ممکن است خونریزی در لثه را تجربه کند. اکثر سرطان‌ها قابل درمان هستند به ویژه اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شوند. بیماران نباید اجازه دهند که ترس مانع از شروع درمان آن‌ها شود و فورا باید به پزشک مراجعه کنند. شیمی درمانی، داروها و جراحی می‌توانند روش‌هایی درمانی مفیدی باشند.
۱۰ روش طبیعی برای درمان کبودی
برخی از افراد خیلی سریع دچار کبودی میشوند و گاهی حتی دلیل اصلی ایجاد کننده‌ی آن را نمی‌دانند. برخی دیگر با ایجاد یک جراحت بسیار ناچیز دچار کبودی شدید میشوند یا متوجه میشوند که کبودی آن‌ها به چند هفته زمان نیاز دارد تا به طور کامل بر طرف شود. معمولا با روش‌های خانگی زیر می‌توانید تا حدودی کبودی‌های ایجاد شده روی پوستتان را درمان کنید.
۱. یخ درمانی
یخ را بلافاصله بعد از آسیب دیدن به منظور کاهش جریان خون در اطراف ناحیه‌ی کبود شده قرار دهید. خنک نگه‌داشتن رگ‌های خونی باعث می‌شود که میزان خونی که به بافت‌های اطراف می‌رسد، کاهش یابد. با این کار از کبودی جلوگیری خواهد شد و تورم هم کاهش پیدا می‌کند.
می‌توانید یک کیسه‌ی یخ یا یک کیسه‌ی سبزیجات منجمد را در یک پارچه یا حوله بپیچید. سپس به مدت ۱۰ دقیقه بر روی ناحیه‌ی کبود شده قرار دهید. ۲۰ دقیقه صبر کرده و دوباره این عمل را تکرار کنید.
۲. گرما
می‌توانید از گرما برای افزایش گردش و جریان خون استفاده کنید. این روش در زمان ایجاد کبودی و رفع آن می‌تواند کمک کند. همچنین استفاده از گرما و حرارت در ناحیه‌ی کبود شده، می‌تواند به شل شدن عضلات و کاهش درد کمک کند. به این منظور می‌توانید از یک پد حرارتی یا بطری آب گرم استفاده کنید. استفاده از حمام آب داغ هم یک روش دیگر است.
۳. فشار بر روی ناحیه‌ی کبود شده
ناحیه‌ی کبود شده را به وسیله‌ی یک باند کشی ببندید. باند کشی باعث ایجاد فشار بر روی بافت‌ها می‌شود و از نشت رگ‌های خونی جلوگیری به عمل می‌آورد. استفاده از این روش شدت کبودی را کم می‌کند و در کاهش درد و تورم مؤثر است.
۴. نگه‌داشتن محل کبودی بالاتر از قلب
محل کبود شده را بالاتر از قلب بگیرید. این کار به کاهش درد و به خالی شدن مایع از آن محل کمک می‌کند. همچنین نگه‌داشتن محل کبودی بالاتر از سطح بدن، می‌تواند فشار و انقباض را کاهش دهد. این یک روش عالی برای استراحت است و به روند بهبودی و درمان کبودی هم کمک می‌کند.
۵. گیاه آرنیکا
آرنیکا یک نوع گیاه هومیوپاتی است که گفته می‌شود در کاهش التهاب و تورم مؤثر است.
آرنیکا یک نوع گیاه هومیوپاتی است که گفته می‌شود در کاهش التهاب و تورم مؤثر است، بنابراین می‌توان گفت که این گیاه، درمان ایدئالی برای کبودی به شمار می‌آید. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۰ انجام شد نشان داد که پماد موضعی آرنیکا، کبودی ناشی از لیزر را به طور مؤثری درمان می‌کند. می‌توانید در طول روز چندین بار از پماد یا ژل آرنیکا برای درمان کبودی استفاده کنید. همچنین می‌توانید آرنیکا را به صورت خوراکی مصرف کنید.
۶. کرم ویتامین K
ویتامین K شامل مواد مغذی ضروری است که به لخته‌شدن خون کمک می‌کند. یک مطالعه در سال ۲۰۰۲ نشان داد که استفاده از کرم ویتامین K می‌تواند میزان کبودی ناشی از روش‌های درمانی با لیزر را کاهش دهد. برای استفاده از این روش، روزی حداقل دو بار کرم ویتامین K را به‌آرامی بر روی ناحیه‌ی کبود شده بمالید.
۷. آلوئه‌ورا
تحقیقات علمی نشان داده‌اند که آلوئه‌ورا در کاهش درد و التهاب مؤثر است. می‌توانید از آن به طور موضعی بر روی ناحیه‌ی آسیب دیده استفاده کنید. دقت داشته باشید که حتما از ژل آلوئه‌ورای خالص استفاده کنید. برچسب آن را به دقت بخوانید تا مواد افزودنی در آن نباشد.
۸. ویتامین C
ویتامین C خواص ضد التهابی دارد که می‌تواند در بهبود زخم مؤثر باشد. همچنین می‌توانید انواع مختلف آن را به صورت ژل، کرم یا سرم‌هایی که حاوی ویتامین C هستند تهیه کنید و به طور موضعی بر روی ناحیه‌ی کبود شده، استفاده کنید. همچنین می‌توانید آن را به صورت مکمل غذایی هم مصرف کنید. مصرف میوه و سبزیجات تازه آن هم به مقدار زیاد، می‌تواند روش دیگری برای جذب ویتامین C باشد.
۹. آناناس
بروملین ترکیبی از آنزیم‌های موجود در آناناس است. بروملین به کاهش شدت کبودی و کاهش التهاب می‌تواند کمک کند. می‌توانید آناناس یا مکمل‌های بروملین را هم مصرف کنید. همچنین می‌توانید کرم موضعی بروملین را برای درمان کبودی استفاده کنید.
۱۰. گیاه کامفری
گیاه کامفری اغلب در درمان بیماری‌های پوستی و التهاب استفاده میشوند. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که کرم این گیاه دارای قدرت التیام بخشی و بهبودی در درمان کبودی است.
می‌توانید چندین بار در روز این کرم را بر روی محل کبودی بمالید. همچنین می‌توانید از برگ‌های خشک شده‌ی این گیاه به صورت فشرده (کمپرس) هم استفاده کنید. به این منظور برگ‌ها را به مدت ۱۰ دقیقه در آب جوش بگذارید. سپس مایع اضافی را صاف کنید و برگ‌ها را درون حوله یا پارچه‌ای بگذارید. سپس آن را بر روی ناحیه‌ی کبود شده قرار دهید.
زمان مراجعه به پزشک
در بیشتر مواقع با زمان دادن به کبودی‌ها به صورت خود به خود از بین خواهند رفت.با این حال در صورت مشاهده‌ی علایم زیر باید به پزشک مراجعه کنید؛
- به‌سادگی دچار کبودی می‌شوید.
- علائمی مانند زردی پوست، تب، کم انرژی بودن یا تغییر در پوست را مشاهده می‌کنید.
- با مصرف دارویی خاص شروع به کبود شدن کرده‌اید.
- کبودی‌های دردناک در بدن که به آهستگی از بین می‌روند، دارید.
در صورتی که کبودی گسترده باشد و موجب خونریزی‌های مداوم شود، نیاز به مراقبت پزشکی دارد. خونریزی اندام‌ها در واقع یک وضعیت اورژانسی محسوب می‌شود. بنابراین اگر کبودی شدید باشد و در نواحی پشت، قفسه‌ی سینه یا معده ایجاد شوند، باید فورا به پزشک مراجعه کنید. این کبودی‌ها دردناک خواهند بود و اگر غیر معمول باشند، به رنگ سیاه و متورم خواهند بود.
منابع: medicalnewstoday , healthline
