فرصت تماشای سیارات منظومه‌ی شمسی در هفته‌ی اول تیر ۱۴۰۲
هفته‌ی اول تیر ماه ۱۴۰۲ ماه درخشان کم‌کم در آسمان خودنمایی می‌کند و شاید برای تماشای رویدادهای عمق آسمان مطلوب نباشد اما برای زمان مناسبی برای تماشای سیارات منظومه‌ی شمسی است.
ماه در هفته‌ی نخست تیر ۱۴۰۲ به تربیع اول خود می‌رسد و هم‌نشینی‌هایی تماشایی با ستارگان آسمان شکل میدهد که برای عکاسی بسیار مناسب خواهد بود. علاوه بر این سیاره‌های شاخص منظومه‌ی شمسی یعنی مریخ و زهره هم در آسمان عصرگاهی همچنان رخ‌نمایی می‌کنند. آسمان بامدادی هم با حضور دو غول گازی یعنی زحل و مشتری می‌تواند نماهای نجومی جذابی را برای علاقه‌مندان شکل دهد.
علاوه بر این‌ها بارش شهابی نه چندان معروف عوایی که در آسمان هفته‌ی اول تیر روی میدهد که در صورت مساعد بودن شرایط می‌تواند به شاخص ۱۰۰ شهاب در ساعت برسد و یک آتش‌بازی آسمانی را شکل دهد.
رویدادهای نجومی هفته‌ی اول تیر ۱۴۰۲
شنبه ۳ تیر
ماه، تقریبا در تربیع اول قرار دارد و پس از تاریکی هوا به اندازه‌ی عرض یک مشت زیر «ذنب الاسد» (Denebola) یعنی نوک دم صورت فلکی «شیر» (Leo) قرار دارد.
در ضلع شرقی آسمان، مثلث تابستانی پس از تاریک شدن هوا رخ‌نمایی می‌کند. ستاره‌ی بالایی آن «نسر واقع» (Vega) است که درخشان‌ترین ستاره در تمام این بخش از گنبد آسمان لقب گرفته است. در سمت چپ پایین آن «دنب» (Deneb) یعنی دم صورت فلکی «قو» قرار دارد و دورتر از آن و سمت راست پایین وگا، ستاره‌ی «الطیر» (Altair) جای گرفته است.
یکشنبه ۴ تیر
ستاره‌ی دم شیر حدود یک مشت و نیم سمت راست بالای ماه قرار دارد. و ستاره‌ی درخشان‌تر «سماک اعزل» (Spica) هم با فاصله‌ی حدود دو مشت در سمت چپ قمر زمین دیده می‌شود.
دوشنبه ۵ تیر
تربیع اول ماه امشب دقیقا در ساعت ۱۱:۲۰ به وقت تهران روی میدهد.
هنگام غروب ماه در سمت چپ «سماک اعزل» (بی‌ژوبین) و سمت راست «گاما دوپیکر» می‌درخشد. گاما دوپیکر یک ستاره‌ی دوتایی دوست‌داشتنی متشکل از دو ستاره با درخشش یکسان برای تلسکوپ‌هاست که امسال به فاصله‌ی ۳.۳ ثانیه‌ی قوسی از هم دیده می‌شوند.
سه‌شنبه ۶ تیر
ستارگان مرکزی صورت فلکی کوچک «شلیاق» (Lyra) که یک مثلث کوچک و متوازی‌الاضلاع را تشکیل می‌دهند، در سمت راست پایین‌تر از ستاره‌ی درخشان نسر واقع قرار گرفته‌اند. دو ستاره‌ی درخشان دیگر این صورت فلکی، ستاره‌هایی هستند که پایین متوازی‌الاضلاع را تشکیل می دهند و بتا و گاما شلیاق نام گرفته‌اند. این دو هم‌اکنون به‌صورت عمودی ردیف شده‌اند.
بتا شلیاق یک ستاره‌ی دوتایی در حال کسوف است. هر زمان که به صورت فلکی شلیاق نگاه می‌کنید، آن را با گاما مقایسه کنید. به‌طور معمول بتا فقط اندکی پرنورتر از گاما است اما در نهایت، زمانی بتا را می‌یابید که کاملا واضح‌تر از حد معمول باشد.
ساعت ۲۳:۰۰ می‌توانید شاهد مقارنه‌ی ماه و سماک اعزل با جدایی زاویه‌ای ۲.۵ درجه باشید.
چهارشنبه ۷ تیر
در این زمان از سال درست پس از تاریکی هوا، صورت فلکی کم‌نور «دب اصغر» (Ursa Minor) مستقیما از سمت ستاره‌ی قطبی مانند یک بادکنک هلیومی به سمت بالا شناور می‌شود. با این حال، در حضور نور مهتاب یا آلودگی نوری، تنها چیزی که ممکن است از صورت فلکی خرس کوچک ببینید، ستاره‌ی قطبی در پایین آن و ستاره‌ی «کوکب» (Kochab) یعنی لبه‌ی کاسه دب اصغر است.
ساعت ۰۱:۳۰ هم می‌توانید شاهد اوج بارش شهابی عوایی باشید که تعداد شهاب‌هایی مشاهده شده در ساعت در سال‌های مختلف متغیر است و تا ۱۰۰ شهاب هم می‌رسد.
پنجشنبه ۸ تیر
ماه امشب حدود با فاصله‌ی دو سوم راه نسبت به سماک اعزل در سمت راست آن و سمت چپ «قلب العقرب» (Antares) می‌درخشد.
جمعه ۹ تیر
ماه در میان ستاره‌های بالایی صورت فلکی عقرب جای گرفته است. درخشان‌ترین آن‌ها قلب العقرب به رنگ قرمز-نارنجی است که در حدود ۲ یا ۳ درجه سمت چپ پایین ماه قرار دارد. ستاره‌ی درخشان بعدی دلتا عقرب با فاصله‌ی دورتر در سمت راست بالای ماه دیده می‌شود. دوربین‌های دوچشمی به مشاهده‌ی این مناظر در حضور نور مهتاب کمک می‌کنند.
سیاره‌های مریخ و زهره اکنون به سمت حداقل فاصله‌ی ظاهری خود پیش می‌روند تا در هفته‌ی آینده به فاصله‌ی ۳.۶ درجه از هم برسند. مریخ برای بیش از یک ماه آینده در تاریکی پس از غروب باقی می‌ماند و زهره سریع‌تر از آن در تاریکی پس از غروب پنهان خواهد شد.
هر زمان که مریخ به سمت بخشی از آسمان می‌رود که زهره در آن حضور دارد، مریخ به یک جرم کم‌نور کوچک و غیرقابل توجه تبدیل می‌شود. اما چرا همیشه این اتفاق رخ میدهد؟ به این دلیل که نخست ناهید یک سیاره‌ی درونی است و بنابراین هرگز نمی‌توانیم آن را در فاصله‌ی خیلی دور از خورشید در آسمان زمین ببینیم و دیگر اینکه مریخ یک سیاره‌ی بیرونی است، بنابراین وقتی آن را در نزدیکی زهره می‌بینیم، یعنی نه چندان دور از خورشید، به این اشاره دارد که در سمت دور مدار خود از ما قرار دارد.
وضعیت سیارات در هفته‌ی اول تیر ۱۴۰۲
عطارد در تابش خیره‌کننده‌ی خورشید از نظرها پنهان می‌شود.
زهره با قدر ۴.۷- در زیر داس صورت فلکی شیر قرار دارد و جرم درخشان عصرگاهی لقب گرفته است. این سیاره هر روز پایین‌تر می‌رود و فرصت کمتری برای رصد عصرگاهی آن خواهد بود. در یک نمای تلسکوپ زهره به صورت هلال سفید زیبا و خیره‌کننده‌ای دیده می‌شود که حدود ۳۰ ثانیه‌ی قوسی طول دارد.
مریخ با قدر ۱.۷ هم در صورت فلکی شیر جای گرفته است و کمی سمت چپ بالای زهره جای گرفته است. این دو سیاره ماه‌هاست که به یکدیگر نزدیک شده‌اند، اما این نزدیکی تقریبا ثابت شده است و هفته‌ی آینده به حداقل فاصله‌ی ۳.۶ درجه از هم می‌رسند، سپس با پیشروی زهره به سمت غروب خورشید، دوباره شروع به جدا شدن از هم خواهند کرد.
در یک نمای تلسکوپ، مریخ فقط مانند یک حباب کوچک به قطر ۴.۲ ثانیه‌ی قوسی دیده می‌شود.
مشتری با قدر ۲.۲- در صورت فلکی حمل جرم درخشان صبح‌گاهی لقب گرفته و سمت شرق آسمان اوایل سحر دیده می‌شود.
زحل با قدر ۰.۹ در صورت فلکی دلو جای گرفته است و حدود ساعت ۱۱ شب طلوع می‌کند. نیمه شب و در ابتدای سحر می‌توانید آن را در پایدارترین نمای تلسکوپی در ارتفاع بالا جنوب و جنوب شرقی آسمان مشاهده کنید.
اورانوس با قدر ۵.۸ در صورت فلکی حمل قرار دارد و ابتدای سحر در ارتفاع پایین سمت شرق و شمال شرقی آسمان با ابزار رصدی قابل مشاهده است.
نپتون با قدر ۷.۹ در مرز صورت فلکی دلو و حوت جای گرفته است و پیش از طلوع خورشید در سمت جنوب شرقی آسمان دیده می‌شود.
