مقارنه‌ی دیدنی ماه و مشتری در هفته‌ی دوم مهر ۱۴۰۲
هفته‌ی دوم مهر ۱۴۰۲ آسمان همچنان در اختیار اجرام منظومه‌ی شمسی است و بازی ماه و مشتری در آسمان شامگاهی و ناهید در آسمان سحرگاه جلوه‌های زیبایی را در آن می‌آفریند.
ماه در هفته‌ی دوم مهر ۱۴۰۲ فاز کامل را پشت سر گذاشته است و در پایان هفته به تربیع آخر می‌رسد. در میانه‌ی هفته اما یک هم‌نشینی تماشایی با غول منظومه‌ی شمسی، سیارهی مشتری دارد و پس از آن به دیدار خوشه‌ی پروین می‌رود.
سیارهی ناهید هم بر آسمان سحرگاه تسلط دارد و اگر سحرخیز باشید فرصت خوبی برای رصد آن همراه با سیارهی عطارد فراهم است.
رویدادهای نجومی هفته‌ی دوم مهر ۱۴۰۲
شنبه ۸ مهر
نسر واقع همچنان درخشان‌ترین ستاره‌ی آسمان شامگاهی است و پس از تاریکی هوا در سمت غرب آسمان می‌درخشد. سماک رامح هم با روشنایی تقریبا یکسان سمت غرب و شمال غربی با ارتفاع کم حضور دارد.
درخشان‌ترین ستاره در گستره‌ی وسیع بین آن‌ها، که حدود یک سوم مسیر از نسر واقع فاصله دارد، «فکه» (Alphecca) با قدر ۲.۲ است.
یک‌شنبه ۹ مهر
ماه شب چهارده را پشت سر گذاشته‌ایم و حالا قمر زمین در انتهای گرگ‌ومیش غروب، از سمت شرق و شمال شرقی آسمان طلوع می‌کند. ده یا پانزده دقیقه بعد، سیارهی مشتری هم تنها با فاصله‌ی ۲ یا ۳ درجه پایین سمت راست آن دیده می‌شود. این دو جرم در حال حاضر دو جرم درخشان در کل آسمان عصرگاهی هستند.
دوشنبه ۱۰ مهر
ماه و مشتری همچنین در مقارنه قرار دارند و در ساعت ۰۵:۰۰ می‌توانید آن‌ها را با فاصله‌ی ۲.۹ درجه‌ای مشاهده کنید.
قمر زمین در شبانگاه دوشنبه هم فقط حدود ۲ تا ۳ درجه از خوشه‌ی «پروین» (Pleiades) فاصله دارد و به زیبایی دیده می‌شود. ممکن است نور قمر زمین برای چشم غیرمسلح دیدن خوشه‌ی پروین را دشوار کند اما با داشتن یک دوربین دوچشمی که میدان دید بازی داشته باشد، می‌توانید منظره‌ی بسیار زیبایی را تماشا کنید.
سه شنبه ۱۱ مهر
پس از تاریکی، نسر واقع در سمت غرب اوج می‌گیرد. در حالی که به آن نگاه می‌کنید، ۱۴ درجه (حدود یک و نیم مشت در طول بازوی کشیده) سمت راست پایین آن را بنگرید تا ستاره‌ی «گاما اژدها» (Eltanin) را ببینید. بقیه‌ی ستارگان سر این صورت فلکی، نور ضعیف‌تری دارند. اژدها همیشه هنگام چرخش در آسمان، به نسر واقع نگاه می‌کند. به جز نسر واقع، دیگر ستارگان اصلی صورت فلکی «چنگ رومی» یا «شلیاق» (Lyra) هم بسیار کم‌نور هستند
چهارشنبه ۱۲ مهر
در حالی که ماه در حال کاهش فاز است، در اواخر عصر به خوبی امکان رصد آن وجود دارد و هم‌زمان می‌توانید در نزدیی آن «دبران» (Aldebaran) و «سروش» (Capella) را هم پیدا کنید.
پنجشنبه ۱۳ مهر
در این زمان از سال، بخشی از کهکشان راه شیری که در صورت فلکی «قو» (Cygnus) قرار دارد، درست پس از پایان شب از نقطه‌ی اوج آسمان در عرض‌های جغرافیایی میانه‌ی شمالی عبور می‌کند. کهکشان راه شیری مستقیما از صورت فلکی «کمان» (Sagittarius) در جنوب غربی امتداد می‌یابد، از بالای سر می‌گذرد و مستقیما از میان صورت‌های فلکی «ذات‌الکرسی» (Cassiopeia) و «برساوش» (Perseus) در شمال شرقی به پایین می‌رود.
در همین حال، سماک رامح سمت غرب آسمان می‌درخشد و در گرگ‌ومیش غروب پایین می‌رود. اما از سوی دیگر ستاره‌ی سروش با روشنایی مشابه، سمت شمال و شمال شرقی آسمان در حال ارتفاع گرفتن است. پس از آن حدود ساعت ۸ یا ۹ شب، این دو ستاره در ارتفاع یکسانی قرار می‌گیرند.
زمانی که این اتفاق افتاد، به اطراف بچرخید و سمت جنوب و جنوب شرقی آسمان را نگاه کنید و در ارتفاع پایین دنبال ستاره‌ی «فم‌الحوت» با قدر حدود ۱ در همان ارتفاع باشید. در میانه‌ی راه فم‌الحوت تا سروش هم می‌توانید به آسانی سیارهی درخشان مشتری را پیدا کنید و بالاتر از فم‌الحوت هم سیارهی زحل با نور زرد کم‌رنگ و ثابت می‌درخشد.
ساعت ۲۳:۰۰ مه ماه با فاصله‌ی ۳.۹ درجه در کنار خوشه‌ی ستاره‌ای M35 قرار می‌گیرد که برای رصد آن به ابزار اپتیکی نیاز است.
جمعه ۱۴ مهر
تربیع آخر ماه در ساعت ۱۷:۱۸ روی می‌دهد. قمر زمین حدود ساعت ۱۱ شب طلوع می‌کند و دو ساعت بعد در بامداد روز شنبه به خوبی درست بالای ستاره‌ی رأس پیکر قرار می‌گیرد.
وضعیت سیارات
عطارد در سحرگاه این هفته با کاهش ارتفاع همراه است. حدود ۳۰ یا ۴۰ دقیقه پیش از طلوع خورشید، آن را در شرق آسمان و با فاصله‌ی سه مشت در طول بازو در سمت چپ پایین سیارهی زهره جست‌وجو کنید. عطارد این هفته در قدر روشن ۱.۰- باقی می‌ماند.
زهره با قدر ۴.۷- در صورت فلکی شیر، ستاره‌ی صبحگاهی لقب می‌گیرد و برای دیدن آن پیش و هنگام سحر به سمت شرق آسمان نگاه کنید. ناهید بیش از دو ساعت قبل از اولین نور خورشید، طلوع می‌کند. در سمت چپ و پایین آن هم می‌توانید قلب‌الاسد را تماشا کنید.
در یک نمای تلسکوپی ساختار هلال زهره به خوبی جلب توجه می‌کند و این روزها نگاه منجمان آماتور را به خود جلب کرده است.
مریخ همچنان در پس درخشش خورشید از دید خارج است.
مشتری با قدر ۲.۸- در صورت فلکی حمل قرار دارد و در انتهای گرگ‌ومیش در سمت شرق و شمال شرقی آسمان طلوع می‌کند. این سیاره بر آسمان شامگاهی تسلط دارد و در ساعات اولیه‌ی صبح هم در بالاترین حد خود در سمت جنوب می‌درخشد.
زحل با قدر ۰.۶ همچنان در صورت فلکی کم‌نور دلو حضور دارد و با رنگ زرد دیده می‌شود. با وجود آنکه یک ماه از مقابله‌ی آن می‌گذرد اما همچنان زمان مطلوبی برای مشاهده‌ی تلسکوپی آن خواهد بود.
اورانوس با قدر ۵.۶ در صورت فلکی حمل جای گرفته است و با فاصله‌ی ۹ درجه‌ای سمت شرق مشتری دیده می‌شود.
نپتون هم با قدر ۷.۸ در مرز دو صورت فلکی دلو و حوت قرار دارد و برای رصد آن باید هنگام غروب با استفاده از ابزار رصدی ۲۴ درجه‌ی شرقی زحل را جست‌وجو کنید.
عکس کاور: مقارنه‌ی ماه و مشتری در ماه آگوست ۲۰۲۳
Credit: Cloudy Night, james7ca
منابع: Sky and Telescope, مجله نجوم
