هم‌نشینی دو هلال درخشان در آسمان هفته‌ی سوم مهر ۱۴۰۲
هفته‌ی سوم مهر ۱۴۰۲ آسمان میزبان مقارنه‌ی دو هلال زیباست که با استفاده از ابزار رصدی مانند دوربین دوچشمی به خوبی قابل تشخیص هستند.
در هفته‌ی سوم از ماه مهر ۱۴۰۲ سیاره‌های درخشان منظومه‌ی شمسی یعنی مشتری و ناهید به بازی شامگاهی و سحرگاهی خود ادامه می‌دهند و لحظات زیبایی را می‌آفرینند. مشتری همچنان عصرگاهی است و از ابتدای شب خودش را نشان می‌دهد. ناهید هم ساعاتی پیش از طلوع خورشید درخشش خود را در آسمان زمین آغاز می‌کند و کنار ستاره‌ی قلب‌الاسد دیده می‌شود.
اما ماه هم این دو جرم آسمانی را تنها نمی‌گذارد و در میانه‌ی هفته می‌توانید شاهد هم‌نشینی آن‌ها با هم باشید. در حالی که ماه تربیع آخر را پشت سر گذاشته و به صورت هلال دیده می‌شود، ناهید هم این روزها به شکل هلال است و در صورتی که ابزار رصدی مانند دوربین دوچشمی در اختیار داشته باشید به خوبی می‌توانید دو هلال زیبا را در میدان دید خود داشته باشید.
رویدادهای نجومی هفته‌ی سوم مهر ۱۴۰۲
شنبه ۱۵ مهر
بامداد شنبه ساعت ۰۵:۱۶ ماه در کنار ستاره‌ی پولوکس با فاصله‌ی ۴.۳ درجه قرار می‌گیرد.
شامگاه هم صورت فلکی اسب بزرگ، با ارتفاع زیاد بخش شرقی آسمان را در اختیار دارد. زمانی که گوشه‌ی بالایی اسب بزرگ میدان دقیقا بالای گوشه پایینی آن قرار بگیرد، فرصت مناسبی است تا ستاره‌های آن را همراه با لبه‌ی عمودی یک ساختمان به عنوان ابزار اندازه‌گیری در نظر بگیرید.
یکشنبه ۱۶ مهر
صورت فلکی قو، با ستاره‌ی معروف «دم» (Deneb) پس از غروب، مستقیما بالای سر قرار می‌گیرد و به آسانی می‌توان درخشان‌ترین ستاره‌های این صلیب بزرگ شمالی را تشخیص داد. وقتی به سمت جنوب غربی نگاه کنید و سرتان را بالا ببرید، به نظر می‌رسد که صلیب صاف ایستاده است. ارتفاع آن تقریبا دو مشت است و ستاره‌ی دنب بالایی‌ترین بخش آن خواهد بود.
دوشنبه ۱۷ مهر
در دقایق اولیه‌ی بامداد بهترین زمان رصد دنباله‌دار هارتلی ۲ (۱۰۳P) خواهد بود که با قدر ۷ در آسمان حضور دارد و برای رصد آن به ابزار اپتیکی نیاز است. با ابزار مناسب همچنین می‌توانید ساعتی بعد در ۰۱:۰۳ ماه را با فاصله‌ی ۵.۴ درجه از خوشه‌ی ستاره‌ای معروف «کندوی عسل» (M44) ببیند.
سه‌شنبه ۱۸ مهر
حدود یک تا یک و نیم ساعت پیش از طلوع خورشید و تقریبا در ۰۳:۳۰ در صبح روز سه‌شنبه می‌توانید سیاره‌ی زهره را که همراه با ماه دیده می‌شود، شکار کنید. این دو اجرام آسمانی درخشان‌ترین اجرام آسمان شب پس از خورشید هستند. قلب‌الاسد هم در میانه‌ی آن‌ها رخ‌نمایی می‌کند اما بسیار کم‌نورتر دیده می‌شود.
ماه و زهره در این هنگام ۵ درجه از هم فاصله خواهند داشت، و بدین ترتیب این سه گانه در میدان دید اکثر دوربین‌های دوچشمی قرار می‌گیرد. قمر زمین در ساعت ۰۸:۱۱ این روز هم با فاصله‌ی ۴۰۵ هزار کیلومتر نسبت به زمین، به اوج مداری می‌رسد.
پس از تاریکی هوا، «نسر واقع» (Vega) درخشان‌ترین ستاره در غرب آسمان خواهد بود و با ارتفاع زیادی سمت غرب آسمان می‌درخشد. سمت راست پایین آن با فاصله‌ی ۱۴ درجه، ستاره‌ی پوزه‌ی صورت فلکی اژدها قرار دارد. ستاره‌های بقیه‌ی سر اژدها اما کم‌نورتر است. دورتر از آن و در همان جهت هم صورت فلکی «شلیاق» (Lyra) را مشاهده می‌کنید.
چهارشنبه ۱۹ مهر
در اوایل صبح چهارشنبه، ماه در حال کاهش ارتفاع است و پایین سمت چپ سیاره‌ی ناهید و قلب‌الاسد می‌درخشد. در این هنگام زهره و قلب‌الاسد از هم ۷.۳ درجه فاصله خواهند داشت.
پس از غروب هم، در این زمان از سال شکل W ذات‌الکرسی در نیمه‌ی راه شمال شرقی آسمان به انتها می‌رسد و در سمت دیگر آسمان می‌توانید شاهد صورت فلکی دب اکبر باشید.
پنجشنبه ۲۰ مهر
پس از تاریک شدن هوا ذات‌الکرسی را در سمت شمال شرقی آسمان مشاهده کنید که تقریبا به صورت عمودی قرار گرفته است. پایین‌تر از آن می‌توانید صورت فلکی «برساوش» (Perseus) را ببینید که میزبان خوشه‌ی ستاره‌ای زیبای دوگانه است که با استفاده از دوربین دوچشمی دیده می‌شود.
جمعه ۲۱ مهر
ساعت ۰۴:۵۴ هلال آخر ماه ربیع الاول ۱۴۴۵ هجری قمری به سختی با ابزار رصدی قابل مشاهده است و ماه نو هم روز بعد در ساعت ۲۱:۲۵ شکل می‌گیرد. در بامداد جمعه همچنین می‌توانید مقارنه‌ی دو درجه‌ای دنباله‌دار هارتلی (۱۰۳P) و سحابی دلقک را با تلسکوپ مشاهده کنید.
پس از غروب، نسر واقع همچنان درخشان‌ترین ستاره‌ی سمت غرب آسمان است و در ارتفاع زیادی قرار گرفته است. با ارتفاع کمتر در جنوب غربی الطیر قرار دارد که چندان روشن نیست. سمت راست بالای آن هم با فاصله‌ی یک انگشت، ستاره‌ی شاهین ترازو قرار گرفته است. از پایین آن هم صورت فلکی عقاب، در امتداد کهکشان راه شیری قرار گرفته است و منظره‌ای تماشایی را در آسمان تاریک شکل می‌دهد.
وضعیت سیارات
عطارد در درخشش طلوع خورشید از دید پنهان است.
ناهید اما با قدر ۴.۶- در صورت فلکی شیر قرار دارد و همچنان در آسمان صبحگاهی می‌درخشد. بیش از دو ساعت پیش از طلوع خورشید می‌توانید شاهد آن در افق شرقی آسمان باشید. این هفته ماه و قلب‌الاسد هم مقارنه‌ی زیبایی را با آن شکل می‌دهند.
با استفاده از یک تلسکوپ، می‌توانید هلال زهره را به خوبی تشخیص دهید که تقریبا در فاز نیمه روشن قرار دارد.
مریخ هم در پس درخشش خورشید امکان رصد ندارد.
مشتری با قدر ۲.۸- در صورت فلکی حمل قرار دارد و در اواخر گرگ‌ومیش عصرگاهی در سمت شرق و شمال غربی سر برمی‌آورد. در ساعات اولیه‌ی صبح هم با رسیدن به بالاترین ارتفاع در سمت جنوب آسمان می‌درخشد.
زحل با قدر ۰.۶ در صورت فلکی دلو (آب‌ریز) جای گرفته است و هنگام غروب درخشان‌ترین ستاره در جنوب شرقی است. حدود ساعت ۸ در ارتفاع خوبی برای رصد تلسکوپی قرار دارد و در حدود ساعت ۱۰ با بالاترین ارتفاع می‌توانید آن را سمت جنوب ببینید.
اورانوس با قدر ۵.۶ در صورت فلکی حمل، و تنها ۹ درجه‌ی شرقی مشتری دیده می‌شود.
نپتون هم با قدر ۷.۸ در مرز صورت‌های فلکی دلو و حوت حضور دارد و در میانه‌ی غروب، ۲۵ درجه‌ی شرقی زحل قرار گرفته است و با ابزار رصدی قابل مشاهده است.
عکس کاور: مقارنه‌ی ماه و ناهید برگرفته از The Verge
منابع: Sky and Telescope, مجله نجوم
