۵ مشکل رایج کودکان در دوست پیدا کردن
دوستیابی کودکان یکی از مراحل مهم رشد اجتماعی آن‌ها است. اما بسیاری از بچه‌ها در محیط مدرسه یا هر محیط دیگری که با هم‌سن و سالان خود ارتباط دارند، در پیدا کردن دوست یا در روابط دوستانه‌ی خود دچار مشکل می‌شوند. والدین می‌توانند با چند راهکار، موانع دوستیابی کودکان را بردارند و آن‌ها را برای زندگی در جوامع بزرگ‌تر در بزرگسالی آماده کنند. در ادامه در مورد این راهکارها و موانع آن بیشتر بخوانید.
چرا دوستیابی کودکان اهمیت دارد و نباید از مشکلات آن صرف نظر کنیم؟
دوستیابی کودکان یکی از مراحل مهم در رشد اجتماعی آن‌ها است. بچه‌ها در گروه‌های دوستی خود یاد می‌گیرند که با هم همکاری کنند، جروبحث‌ها را مدیریت کنند، قهر و دوباره آشتی کنند. بسیاری از روابط اجتماعی بچه‌ها در گروه‌های دوستی شکل می‌گیرد. داشتن دوست خوب، باعث می‌شود که فرزندانی شادتر داشته باشید.
به خاطر تمام این دلایل، نباید مشکلات و موانع دوستیابی کودکان را دست کم بگیرید. گاهی این مشکلات ممکن است نشانه‌هایی از اختلالات روانی کودک باشد یا فرصتی باشد که در مورد برقراری ارتباط با دیگران، به بچه‌ها آموزش بدهید و آن‌ها را برای زندگی در بزرگسالی و در جوامع بزرگ‌تر مثلا محل کار آماده کنید.
۵ مانع دوستیابی کودکان و راه‌حل‌ها
طرد شدن از یک گروه دوستانه، از دست دادن یک دوست صمیمی، مورد سوء‌استفاده قرار گرفتن و… از جمله تجربه‌های ناخوشایندی است که بچه‌ها در روابط دوستانه‌ی خود کسب می کنند. رابطه‌ی دوستانه بین بچه‌ها، بسیار پیچیده است. شما به عنوان والدین یک کودک نمی‌توانید دوستان او را انتخاب کنید؛ اما می‌توانید با راهکارهای مختلف، موانع دوستیابی کودک را هموار کنید و به او کمک کنید تا روابط دوستانه‌ی محکم‌تری ایجاد کند. در ادامه به این موانع اشاره می‌کنیم.
۱. عدم تمایل کودک برای به اشتراک گذاشتن دوست
یکی از مشکلات رایج بچه‌ها این است که دوست ندارند دوستشان با فرد دیگری وارد رابطه‌ی دوستانه شود. آن‌ها در این شرایط، دوستی خود را از دست رفته می‌بینند و احساس از دست دادن می‌کنند.
باید به فرزند خود توضیح دهید که رابطه‌ی دوستانه یک رابطه‌ی انحصاری و اختصاصی نیست. هر چقدر یک گروه دوستی بزرگ‌تر شود، مزایای آن برای تمام افراد حاضر در گروه، بیشتر می‌شود. به او یاد بدهید که با دوست دوستانش، رابطه برقرار کند و در تلاش باشند تا یک گروه دوستی تشکیل دهند.
این احساس در کودکان کاملا طبیعی است. فقط با توضیح و گذر زمان است که متوجه می‌شوند می‌توانند دوستی‌های متعدد داشته باشند یا چند نفری با هم یک گروه دوستانه تشیل دهند. اگر لذت داشتن یک گروه دوستانه را تجربه کنند، در تجربه‌های بعدی از به اشتراک گذاشتن دوست خود ناراحت نمی‌شوند و از آن استقبال می‌کنند.
۲. دوستی‌های دردناک یا گیج کننده
گاهی اوقات بچه‌ها در روابط دوستانه‌ی خود از چیزی رنج می‌کشند یا این رابطه برایشان گیج‌کننده است و درک درستی از آن ندارند.
از کودک خود بپرسید که چه انتظاری از یک دوست دارد؟ زمانی که انتظارات او را پرسیدید و جواب‌هایش را بررسی کردید، برایش توضیح دهید که انتظار صحیح از یک دوست چیست؟ بچه‌ها ممکن است انتظارات غیرواقعی و نادرست از یک رابطه‌ی دوستانه داشته باشند. شما باید این انتظارات را تصحیح کنید.
به کودک خود یاد بدهید که دوست، فقط یک همراه است که گاهی اوقات در زندگی حضور دارد و قرار نیست همیشه کنار ما باشد. اگر این حقیقت برای او ناامیدکننده است، به او زمان بدهید تا احساساتش را پردازش کند.
غیر از این مورد، باید به کودک یاد بدهید که هر رابطه‌ی دوستی دو سر دارد. ممکن است خوب و عالی پیش برود و گاهی به دعوا و قهر منجر شود. یعنی ممکن است لحظه‌های خوب و سرگرم‌کننده داشته باشد یا گاهی با تنش و ناراحتی همراه شود. به او یاد بدهید که از لحظه‌های خوب دوستی لذت ببرد و اگر مشکلی در رابطه‌ی دوستی‌اش پیش آمد، آن را بپذیرد.
باید به فرزندان خود فرصت بدهید تا دوست‌هایشان را خودشان انتخاب کنند. با چالش‌های رابطه‌ی دوستانه مواجه شوند و از پس مشکلات و ناملایمات رابطه بربیایند. اما اگر یک رابطه‌ی دوستی واقعا مخرب است، باید کودک را راهنمایی کنید تا از آن رابطه خارج شود و اصراری برای ادامه دادن دوستی با کسی نداشته باشد که به او آسیب می‌زند. به او یاد بدهید که همیشه فرصت برای پیدا کردن دوستان جدید وجود دارد.
به کودک خود یاد بدهید که این احساس دوگانه‌ای که دارد کاملا طبیعی است. بخشی از وجودش دوست دارد تا با آن همکلاسی‌اش همچنان دوست باشد و بخشی از وجودش، از آزارهای آن دوست در عذاب است. به آن‌ها یاد بدهید که با از دست دادن یک دوست، هیچ مشکلی برایشان ایجاد نمی‌شود و همیشه فرصت‌های تازه وجود دارد.
یکی از دلایلی که باعث می‌شود بچه‌ها برای نگه داشتن یک رابطه‌ی دوستی مخرب، اصرار داشته باشند، این است که فکر می‌کنند دیگر نمی‌توانند دوست پیدا کنند. خیالشان را راحت کنید که همیشه امکان دوست پیدا کردن وجود دارد؛ دوستی که صمیمی‌تر، مهربان‌تر و سالم‌تر باشد.
۳. تمایل به حضور در گروهی که کودک را طرد می‌کنند
گاهی اوقات بچه‌ها دوست دارند عضوی از یک گره دوستانه باشند اما از آن گروه طرد می‌شوند یا به آن‌ها اجازه‌ی همراه شدن با آن گروه داده نمی‌شود.
رابطه‌های دوستانه بین بچه‌ها شبیه به پیوندهای شیمیایی است. هر کودک مثل یک اتم است که با سایر اتم‌ها ارتباط برقرار می‌کند. وقتی بچه‌ها در یک رابطه‌ی جمعی دوستانه قرار می‌گیرند، دوست ندارند این پیوند بین آن‌ها بشکند. بچه‌هایی که در این گروه‌ها عضویت ندارند، یا باید دنبال بچه‌هایی باشند که آن‌ها هم عضو گروه دوستی دیگری نیستند و گروه خودشان را تشکیل دهند. یا اینکه خودشان را وارد یک گروه دوستی دیگر کنند.
نمی‌توانید کودکتان را مجاب کنید که عضو گروه‌های دوستی نشود؛ اما می‌توانید تلاش کنید تا انگیزه‌اش را درک کنید و متناسب با آن، او را راهنمایی کنید.
متاسافنه والدین در مورد این تمایل بچه‌ها کاری نمی‌توانند انجام دهند. اما می‌توانند مراقب فرزند خود باشند که دچار آسیب‌های روحی نشود و برای پذیرفته نشدن، آماده باشد. او باید دلایل پذیرفته نشدن خود را بداند و با آن کنار بیاید. در نهایت باید به او یاد بدهید که دایره‌ی روابط اجتماعی خودش را بسازد و وابسته به گروه‌هایی که از قبل وجود دارند، نباشد.
۴. ناتوانی در کنار گذاشتن کینه‌ها و دلخوری‌ها
بعضی از بچه‌ها نمی‌توانند کینه‌ها را کنار بگذارند و دوباره رابطه‌ی دوستانه‌ی گرم برقرار کنند. دعواهای کودکانه معمولا بر سر مسائل بی‌اهمیت است اما گاهی اوقات تا سال‌ها ادامه پیدا می‌کند. بعضی از بچه‌ها هرگز رفتار بد دوست خود را فراموش نمی‌کنند و حتی سال‌ها با هم قهر می‌مانند.
والدین نباید اجازه دهند که این کینه‌ها، باری روی دوش فرزندشان باشد. فرزند شما وقتی از دوستانش کینه به دل داشته باشد، اشتیاق کمتری برای مدرسه رفتن خواهد داشت. حتی ممکن است در سایر روابط دوستانه‌ی خود دچار مشکل شود و قرار گرفتن در جمع‌های دوستانه برای او سخت می‌شود. این مشکلات در نهایت می‌تواند باعث انزوای کودک شود. ممکن است او تمایل پیدا کند که از تمام جمع‌های دوستانه فاصله بگیرد.
لازم است که به بچه‌ها یاد بدهید این روزهای سخت را فراموش کنند تا بتوانند روابط دوستانه‌ی محکم‌تری ایجاد کنند.
به بچه‌ها بگویید که اگر دوستشان اشتباهی را فقط یک بار تکرار کرده، آن را فراموش کنند. گذشت و کنار گذاشتن کینه را باید از همین سن و سال به فرزند خود بیاموزید. به او یادآوری کنید که گاهی اوقات، افراد به‌صورت کاملا ناخواسته اشتباهی را مرتکب می‌شوند. اگر دوستشان متاسف است و عذرخواهی کرده، باید فرصت دوباره به او بدهند تا رابطه‌ی دوستانه دوباره مثل روز اولش، محکم و صمیمانه شود.
۵. دعوای دائمی با دوستان
بعضی بچه‌ها مرتب با دوستان خود دعوا و جر و بحث دارند. اگر فرزند شما هر روز با شکایت از دوستانش به خانه می‌آید و در مورد دعواهایی که در مدرسه داشته صحبت می‌کند، نباید آن را دست کم بگیرید.
وقت بگذارید و با فرزند خود حرف بزنید. از او بپرسید چه عاملی باعث می‌شود که وارد دعوا و بحث با دوستش شود. بپرسید که در تمام دعواها، چه اتفاقی افتاده که باعث دعوا شده است. ممکن است همیشه مشکل از طرف مقابل نباشد و فرزند خود شما به دلایل مختلف، با دیگران ناسازگار است.
با صحبت کردن، تغییر احساس و تغییر افکار کودک، می‌توانید تا حدودی او را آرام‌تر کنید. به فرزند خود یاد بدهید لازم نیست که همیشه در برابر رفتار دیگران، واکنش نشان دهد.
اما برای حل و فصل این دعواها چه باید کرد؟ تحقیقات نشان می‌دهد که بچه‌ها در این شرایط معمولا خودشان ترجیح می‌دهند که مدتی از هم فاصله بگیرند و بعد از مدتی دوباره با هم دوست می‌شوند. در بیشتر اوقات لازم نیست که والدین دخالت کنند. به آن‌ها زمان بدهید تا خودشان از پس شرایط بربیایند و در مورد رابطه‌ی خود تصمیم بگیرند.
بسیاری از والدین زمان زیادی را صرف می‌کنند تا در تمام این بحث‌ها شرکت کنند و مشکل را حل کنند. اما این کار درست نیست. گاهی اوقات باید اجازه دهید که بچه‌ها خودشان مشکلاتشان را حل کنند. حضور و دخالت والدین، زمانی لازم است که دعوای کودکان وارد مرحله‌ی آسیب زدن به روح و جسم دو طرف شده است. بچه‌ها با قرار گرفتن در شرایط مختلف، یاد می‌گیرند که مشکلاتشان را خودشان حل کنند. اگر در این شرایط قرار نگیرند، تجربه‌ی کافی برای حل مساله پیدا نمی‌کنند.
جمع‌بندی درباره‌ی دوستیابی کودکان
دوستی یکی از معدود زمینه‌هایی است که بچه‌ها در آن خودمختاری دارند؛ بنابراین، مگر اینکه فرزندان شما در خطر باشند، به آن‌ها آزادی عمل زیادی برای دوستیابی و دعواهایشان بدهید. وسوسه‌انگیز است که همیشه مراقب کودک باشید و رفتارهای او را کنترل کنید اما فراموش نکنید که طرف مقابل او هم یک کودک است.
والدین باید ناراحتی و مشکلات فرزندشان را مثل یک پایگاه اطلاعاتی ببینند، نه نشانه‌ای از اینکه واقعاً مشکلی وجود دارد. در بیشتر مواقع بهتر است در دوستیابی کودکان دخالتی نکنید ولی اگر مانعی برای فرزندتان ایجاد کرده، با کمترین دخالت، مشکل را از سر راه بردارید.
منبع: Cnn
