۲۵ ترفند برای پرورش خلاقیت در کودکان
پرورش کودک خلاق بسیار آسان‌تر از آن چیزی است که فکرش را می‌کنید. شما با انتخاب این روش پرورش و تربیت شرایطی پیش می‌آورید که کودک سؤالات جذاب زیادی را درباره‌ی موضوعات مختلف بپرسد و در خلال این پرسش و پاسخ‌ها، تفکر خلاقانه را در کودک پرورش دهید. امروز در دیجی‌کالا مگ به شما ترفندها و ایده‌هایی ارائه می‌دهیم که بتوانید با کمک آن‌ها جرقه‌های خلاقیت را در کودک ایجاد کنید.
خیلی از والدین، به صورت ناخودآگاه، آموزش مهارت‌های عملی زندگی کردن به کودک را به مهارت تفکر خلاقانه ترجیح می‌دهند. مثلا از نظر آن‌ها آموزش دوچرخه سواری، رعایت قانون و احترام گذاشتن به دیگران بسیار ضروری‌تر انجام کارها به روشی متفاوت و خلاقانه است. بابی وگنر، روا‌ن‌شناس بالینی در بوستون، در این باره می‌گوید: «کودکی که به روش فکر کردن خلاقانه عادت دارد، می‌تواند در زمان پیدا کردن راه‌حل یک مشکل، به‌راحتی از پروتکل‌ها پیروی کند و در نهایت مسأله را حل کند. تفکر خلاقانه چیزی فراتر از روزهای کودکی است و در تمام زندگی به آن‌ها کمک می‌کند.»
ممکن است شما فکر کنید خلاقیت فقط با کشیدن نقاشی، اجرای یک نمایش عروسکی یا تعریف یک داستان خنده‌دار ایجاد می‌شود؛ اما در واقع تمام لحظات زندگی روزمره‌ی شما و کودکتان فرصتی برای پرسیدن سؤالات جذاب، مدل سازی تفکر خلاق و پرورش خلاقیت در ذهن او است. شاید باور نکنید اما تربیت کودک بسیار ساده‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کنید.
۲۵ ایده برای پرورش کودک خلاق
۱. وقتی کودکتان برای حل یک مسأله از شما کمک می‌خواهد بلافاصله جواب را به او ندهید. فرقی ندارد این سؤال درباره‌ی تکالیفش باشد یا یک سؤال عمومی مانند روش پیدا کردن یک دوست. به جای پاسخ دادن از او بپرسید که خودش چه فکری می‌کند و همه‌ی ایده‌ها، به‌خصوص ایده‌های غیرمنتظره و خارج از چارچوب معمول فکری، را تحسین کنید.
۲. با کودک خود بازی کنید اما از او نخواهید که در انجام بازی از شما پیروی کند. فرقی ندارد در حال شکار اژدها هستید یا در یک جعبه‌ی مقوایی به سمت ماه پرواز می‌کنید، در روند بازی دخالت نکرده، هیچ بخشی از آن را هدایت نکنید. اجازه دهید او در مسیر خلاقیت گام بردارد و بازی را خلق کند. دکتر وگنر می‌گوید: « این نوع از تعامل‌ها این پیغام را به کودک ارسال می‌کند که شما از فضای خلاقانه‌ی او حمایت می‌کنید و آن را در اولویت قرار می‌دهید.»
۳. سعی کنید کارهای تعمیراتی منزل را به کمک آموزش‌های آنلاین انجام دهید. اگر کار طبق انتظار پیش نرفت با یک متخخصص تماس بگیرید، اصلا ایرادی ندارد که شما جواب همه‌ی سؤال‌ها را ندانید. این روشی عالی برای مدل سازی مهارت‌های خلاقانه‌ی حل مسأله در کودک است.
۴. اجازه دهید کودکان کثیف شوند! فرزندتان را در زمان بارندگی بیرون بفرستید و او را تشویق کنید که در گل و لای راه برود، در گودال‌های آب بپرد و به شکلی بازی کند که سرشار از احساس آزادی و خوشبختی شود.
۵. تبلت یا تلفن همراه خود را به کودکتان بدهید تا گرفتن عکس، ادیت و ذخیر کردن عکس‌ها را یاد بگیرد. سپس از او بخواهید تا از صحنه‌های مختلف و سوژه‌هایی که برایش جذاب هستند عکس بگیرد.
۶. از کودکتان بخواهید تصور کند اگر از قدرت‌های عجیب داشته باشد چه کاری می‌کند. مثلا از او بپرسید: «اگر برای یک روز می‌توانستی نامرئی باشی، چه کارهایی انجام می‌دادی؟»
۷. اگر قصد بازدید از یک موزه یا باغ پرندگان را دارید اپلیکیشن مخصوص آن را دانلود کنید تا قبل و بعد از بازدید همراه با کودکتان بتوانید آن را بررسی کنید. این روش برای گسترش یادگیری آن‌ها و ایجاد تفکر خلاقانه درباره‌ی تجربه پس از به پایان رسیدن یک اتفاق بسیار مفید است.
۸. همراه با کودکتان شیرینی یا پنکیک بپزید. از دستورالعمل‌های ساده استفاده کنید یا دستورالعمل‌ها را تغییر دهید تا او بتواند به‌راحتی و با اشتیاق خودش کار را پیش ببرد. مثلا به جای شکر از چیپس شکلات سفید استفاده کنید یا کشمش را جایگزین عصاره‌های طعم‌دهنده کنید. ممکن است این تغییرات آن‌قدر خوب از آب در بیاید که دیگر سراغ دستورالعمل اصلی نروید.
۹. از فرزندتان بخواهید که یک مشکل خانوادگی را حل کند. مثلا وقتی اتاق نشیمن همیشه نامرتب است از او بپرسید برای حل این مشکل باید چه کار کرد؟ به گفته‌ی دکتر وگنر این کار باعث ایجاد احساس مهم بودن در کودک می‌شود، برای حل خلاقانه‌ی موضوعات فرصت پیدا می‌کند و همچنین به او این امکان را داده‌اید که در مدیریت خانواده سهیم باشد.
۱۰. همراه با کودکتان به انجام بازی دلخواهش بپردازید اما او را تشویق کنید که قوانین جدیدی برای بازی تعیین کند. با این کار او احساس می‌کند که این یک بازی جدید است و بیشتر از آن لذت می‌برد.
۱۱. از فرزندتان سؤالاتی بپرسید که افق‌های فکری‌اش را باز می‌کند. مثلا از او بپرسید: «اگر بتواند به هر کودکی که در دنیا وجود دارد یک هدیه بدهد، چه هدیه‌ای را انتخاب می‌کند؟»
۱۲. برای ایجاد تجربه‌های متفاوت از فعالیت‌های روزمره، تغییراتی ساده ایجاد کنید. مثلا صبح‌ها که صبحانه می‌خورد، برای رفتن به مدرسه آماده می‌شود یا شب که با خانواده در حال خوردن شام هستید موسیقی پخش کنید. حتی می‌توانید از او بخواهید که موسیقی را انتخاب کند و همه با هم به آن گوش کنید.
۱۳. برای برگشتن از مدرسه یا فروشگاه مسیرهای جدید انتخاب کنید.
۱۴. خرید مواد غذایی را همراه با کودک انجام دهید و از او بخواهید دنبال یک میوه، سبزی یا خوراکی باشد که تا به حال نخورده است. سپس یک دستور غذای جالب پیدا کنید و با آن خوراکی جدید همراه با هم شام بپزید.
۱۵. همراه با فرزندتان به پیاده‌روی بروید و او را به جمع‌آوری سنگ، شاخه، گل و موارد طبیعی تشویق کنید. وقتی به خانه برگشتید با چیزهایی که جمع کرده است یک داستان بسازید یا کاردستی درست کنید.
۱۶. فعالیت‌های فوق برنامه عالی هستند اما باید به فرزندتان زمان بدهید که فعالیت‌های غیرساختاری هم داشته باشد. کمی وقت برای بازی‌های خلاقانه در روز ضروری است.
۱۷. چند عروسک حیوان و یک روپوش پزشکی کودکانه تهیه کنید و اتاق نشیمن را به کلینیک دامپزشکی تبدیل کنید.
۱۸. به کودک خود ایده‌ی نقاشی بدهید. از او بپرسید: «اگر می‌توانست چیزی را اختراع کند که زندگی را برای مردم راحت‌تر می‌کند، چه چیزی اختراع می‌کرد؟ به نظرش این وسیله چگونه است و چه کاری انجام می‌دهد؟» از او بخواهید آن وسیله را نقاشی کند و از آن برای شما بگوید.
۱۹. از کودکتان بخواهید از بین لباس و کفش‌هایی که تا به حال با هم نپوشیده است برای آن روز یک ست لباس آماده کند. سپس از او که لباس جدید پوشیده است عکس بگیرید.
۲۰. با اسباب‌بازی‌های مختلف که می‌توانند تغییر شکل دهند خلاقیت کودک را فعال کنید. اسباب بازی‌هایی مثل بلوک و کاشی‌های مغناطیسی، خانه‌سازی، شن و ماسه، خانه‌ی عروسک، حیوانات و خمیربازی برای این کار مناسب است. حتی می‌توانید با لباس‌های مختلف یا جعبه‌ی کبریت اسباب بازی درست کنید.
۲۱. وقتی کودکتان در حال انجام کاری است تلاش‌های او را تشویق کنید و منتظر نتیجه نباشید. به او بگویید: «به تو افتخار می‌کنم که خیلی سخت برای این امتحان درس خواندی. من می‌دانم که مدت زمان زیادی رو صرف مطالعه کردی». ایجاد انگیزه در کودکان بر میزان استفاده از ذهن برای یادگیری و حل مشکلات تأثیر ماندگار دارد، بسیار ماندگارتر از هر نمره‌ی امتحانی!
۲۲. وقتی فرزندتان در انجام کاری ناکام می‌ماند و احساس بدی دارد به او نگویید مهم نیست. در عوض از او بپرسید: «چرا فکر می‌کند در آزمون نمره‌ی بهتری نگرفته است؟» این سؤال به او فرصت می‌دهد که درباره‌ی این موقعیت فکر کرده و راه‌حل خلاقانه‌ای برای انجام کار به شکل بهتر پیدا کند.
۲۳. به کودک خود یاد دهید چطور با یک تلفن همراه از خود فیلم بگیرد. از او بخواهید مانند یک مجری اخبار با شما مصاحبه کند یا در زمان پخش موسیقی از اطراف فیلم‌برداری کند.
۲۴. اگر وسیله‌ای خریدید که جعبه‌ی بزرگی دارد جعبه را دور ننداخته و در قسمتی از خانه قرار دهید. اجازه دهید او تصمیم بگیرد با این جعبه چکار کند. ببینید آن را به قلعه تبدیل می‌کند یا یک موشک برای رفتن به ماه.
۲۵. یک داستان جالب خانوادگی محبوب خود را انتخاب کنید و از فرزندتان بخواهید که آن را از دیدگاه خودش تعریف کند. مثلا جالب‌ترین اتفاق تعطیلات تابستانی یا اتفاقاتی که در روز به دنیا آمدن او پیش آمده را برای دیگران تعریف کند. سپس بخواهید آن را از دید خواهرتان یا پزشکتان هم تعریف کند. توانایی تفکر از منظرهای مختلف درباره‌ی یک داستان یکی از مهم‌ترین مهارت‌های تفکر خلاقانه است.
سخن آخر
پرورش کودک خلاق به ظاهر کار سختی است اما ترفندها و روش‌های ساده‌ای دارد که به شما کمک می‌کند به‌راحتی ذهن او را برای تفکر خلاقانه آماده کنید. این مهارتی است که نه تنها در روزهای کودکی، که در تمام عمر به او کمک خواهد کرد. ۲۵ ایده‌ای که در این مطلب بیان شده است بخش کوچکی از فعالیت‌هایی است که برای رسیدن به این هدف می‌توانید انجام دهید. پرورش کودک خلاق در واقع شبیه به بیمه‌ای برای تمام زندگی او است و شما با انجام کارهایی ساده این بیمه را به او هدیه می‌دهید.
منبع: parents
