بیماری وبا چیست و چگونه از آن در امان بمانید؟
بیماری وبا یک بیماری عفونی است که با اسهال شدید شروع شده و در صورت عدم درمان باعث از دست رفتن آب بدن و در نتیجه مرگ فرد بیمار می‌شود. نوشیدن آب یا خوردن غذای آلوده به باکتری ویبریو کلرا علت ابتلا به این بیماری است. وبا در دهه‌ی ۱۸۰۰، زمانی که سیستم تصفیه‌ی آب مدرن و دفع مناسب فاضلاب وجود نداشت، به شدت شایع بود. اما جالب است بدانید این بیماری ریشه‌کن نشده و هنوز هم روزانه عده‌ای در سراسر جهان به آن مبتلا می‌شوند. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت سالانه ۱.۳ تا ۴ میلیون نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند.
متاسفانه این روزها بیماری وبا در ایران هم شایع شده است به همین دلیل در این مطلب از دیجی‌کالا مگ می‌خواهیم درباره‌ی راه‌های ابتلا به آن، روش‌های جلوگیری از آلودگی و راه‌های درمان صحبت کنیم. همچنین توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری را با هم بخوانیم.
علت ابتلا به وبا
وبا از طریق مصرف آب و غذای آلوده منتقل می‌شود و امکان انتقال آن به شکل فرد به فرد تقریبا غیرممکن است.
باکتری عامل وبا ویبریو کلرا نام دارد و معمولا همراه با غذا یا آب آلوده به مدفوع فرد مبتلا، وارد بدن شده و باعث ایجاد عفونت می‌شود. موارد زیر از شایع‌ترین روش‌های ابتلا به وبا است:
- مصرف آب تصفیه نشده
- مصرف یخ‌های دست‌ساز
- مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که از دست فروشان خیابانی تهیه می‌شود
- سبزیجاتی که با کود انسانی رشد می‌کنند
- مصرف ماهی خام یا نیم پز و غذاهای دریایی صید شده در آب‌های آلوده به فاضلاب
وقتی فرد غذا یا آب آلوده به باکتری را مصرف می‌کند، ویبریو کلرا در روده شروع به فعالیت کرده و باعث ایجاد اسهال شدید می‌شود.
علائم ابتلا به وبا
علائم اولیه‌ی این بیماری می‌تواند از چند ساعت تا ۵ روز پس از ایجاد عفونت بروز کند. علائم اولیه معمولا خفیف هستند اما باید آن‌ها را جدی گرفت. معمولا ۱ نفر از هر ۲۰ نفر مبتلا، درگیر اسهال و استفراغ می‌شوند و همین موضوع خطر کم آبی شدید در فرد را افزایش می‌دهد. جالب است بدانید که فرد آلوده‌ای که علائم خفیف دارد یا حتی بدون علامت است هم می‌تواند ناقل بیماری باشد، پس رعایت بهداشت فردی در زمان ابتلا بسیار مهم است.
علائم و نشانه‌های کم‌آبی بدن:
در صورت عدم درمان، کم‌آبی می‌تواند در چند ساعت منجر به شوک و مرگ شود.
- ضربان قلب سریع
- از دست دادن حالت ارتجاعی پوست (توانایی بازگشت سریع به حالت اولیه پس از نیشگون گرفتن)
- خشکی غشاهای مخاطی داخل دهان، گلو، بینی و پلک‌ها
- افت فشار خون
- تشنگی
- گرفتگی عضلات
درمان و پیشگیری
خوشبختانه واکسنی برای پیشگیری از ابتلا به وبا وجود دارد که سازمان بهداشت جهانی و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری برای استفاده از آن دستورالعمل‌هایی صادر کرده‌اند. اما اگر به واکسن دسترسی ندارید روش‌های دیگری برای جلوگیری از ابتلا به عفونت وبا وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
مهم‌ترین نکته، مخصوصا در زمان شیوع وبا، مصرف آب تمیز است. حتما آب تصفیه شده را بجوشانید و سپس از آن استفاده کنید. در تمام موارد زیر استفاده از آب تصفیه شده و جوشانده شده ضروری است:
- نوشیدن
- تهیه‌ی غذا یا نوشیدنی
- درست کردن یخ
- مسواک زدن
- شستن دست و صورت
- شستن ظرف‌ها
- شستن میوه‌ها
برای ضدعفونی کردن آب حداقل ۳ دقیقه باید آن را بجوشانید و پس از خنک شدن آن را مصرف کنید. همچنین از خوردن غذاهای خام، مخصوصا مواد غذایی زیر، خودداری کنید:
- میوه‌ها و سبزیجات بدون پوست
- شیر و فرآورده‌های شیر غیرپاستوریزه
- گوشت یا غذاهای دریایی خام و نیم‌پز
- ماهی‌های پرورشی در استخر (ممکن است در آب آلوده پرورش پیدا کرده باشند)
اگر بعد از مصرف غذا یا سفر به کشوری که وبا در آن شایع شده است دچار اسهال و استفراغ شدید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در صورت انجام اقدامات درمانی بلافاصله بعد از دیدن اولین علائم، وبا قابل درمان است. اما اگر علائم را جدی نگیرید ممکن است بدن با کم‌آبی مواجه شود و خطر مرگ را افزایش دهد.
بالا بردن میزان آب بدن به روش‌های معمول پزشکی از اصلی‌ترین راه‌های درمان وبا است. با توجه به شدت اسهال، محلول‌های خوراکی یا وریدی مناسب برای جایگزین کردن آب بدن تجویز می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها یکی دیگر از روش‌های درمان وبا هستند اما در موارد خفیف از آن‌ها استفاده نمی‌شود. پس لطفا از مصرف آنتی‌بیوتیک بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
مرور کلی
چند روزی است که خبر شیوع وبا در ایران در خبرگزاری‌ها به چشم می‌خورد. این موضوع زنگ خطری است که به ما هشدار می‌دهد تا بهداشت مواد غذایی و بهداشت شخصی را بیشتر از قبل رعایت کنیم. در این مطلب مروری بر راه‌های ابتلا به عفونت وبا و همچنین روش‌های جلوگیری از ابتلا و درمان آن را بررسی کردیم. به یاد داشته باشید که با دیدن اولین علائم باید به پزشک مراجعه کنید تا درمان به صورت اورژانسی برای شما انجام شود و هرگز خود درمانی را به درمان تخصصی ترجیح ندهید.
