چرا Crusader Kings 3 از بهترین بازی‌های استراتژی تاریخ است؟

محدودیت‌هایی که گریبان بازی‌های ویدیویی عصر فعلی را گرفته‌اند تاکنون هیچ وقت به سازندگان این صنعت بزرگ مجال توسعه اثری که بتواند همه ابعاد زندگی یک پادشاه یا حکمفرما را در قالب ژانر استراتژیک به مخاطبان ارائه دهد نداده‌اند.

بدیهی‌ست که با گذر زمان و تکامل فنی و دست‌یابی به ابزار بهینه‌تر، طراحان بازی‌ها هم با آزادی عمل بیشتری دست به خلق چنین آثاری می‌زنند. اما از هر طرفی که به این معادله‌ی دشوار نگاه کنیم، توسعه پروژه‌ای که بتواند در این ژانر وسیع همه سلایق بازیکنان مختلف را در خود جای دهد کاری تقریبا محال است.

با همه‌ی این تفاسیر، اگر از ما بپرسند که کدام سازنده همه این چالش‌ها را به جان خریده و از این امتحان سخت پیروز بیرون آمده، تنها نام یک استودیو و یک بازی در ذهن‌ طنین‌انداز می‌شود. در این مقاله نگاهی می‌اندازیم به Crusader Kings III که سال گذشته توسط پارادوکس در ژانر استراتژی وسیع (Grand Strategy) برای رایانه‌های شخصی عرضه شد و سروصدای زیادی به پا کرد.

مروری بر تاریخچه Crusader Kings

برعکس بازی‌های استراتژی بی‌درنگ (RTS) یا نوبتی (Turn-based) که بر محور اکشن‌ خیره‌کننده و مدیریت منابع می‌چرخند، در آثار استراتژی وسیع ما با اداره‌ی ملت‌های بزرگ و شهرها و مناطق مختلف آن سروکار داریم. مثلا اگر در بازی Stronghold شما مسؤولیت توسعه یک قلعه را داشته باشید که از آن باید به‌عنوان یک پایگاه نظامی برای حمله به دشمنی که در آن‌سوی نقشه قرار دارد استفاده کنید، اثری چون مجموعه بازی‌های Crusader Kings جنگ‌های تاریخی را با همان پیچیدگی‌ها و ابعاد عظیم شبیه‌سازی می‌کند.

اولین بازی مجموعه که در سال ۲۰۰۴ برای ویندوز و OS X عرضه شد برعکس کارهای قدیمی‌تر پارادوکس شما را در نقش شخصیتی از یک خاندان اشرافی قرار می‌دهد که باید برای رشد و شکوفایی سلسله خود تلاش کند. شما علاوه بر کنترل بی‌نظیری که بر اوضاع سیاسی، فرهنگی، نظامی، مذهبی و حتی فضای خانواده خود در بازی دارید، باید در این تاریخ ۵۰۰ ساله که از پیروزی ویلیام فاتح بر هارولد سکسونِ انگلیسی در سال ۱۰۶۶ شروع می‌شود و تا سقوط قسطنطنیه در سال در ۱۴۵۳ و آغاز دوره رنسانس ادامه دارد، از بقای خاندان خود و تثبیت قدرت آن‌ها اطمینان حاصل کنید. در کنار این‌ عناصر، بازی شما را دائما با رویدادهای تاریخی واقعی چون همه‌گیری طاعون مرگ سیاه و تهاجم مغول‌ها به چالش می‌کشد.

فرمول استثنایی و جدید پارادوکس باعث شد تا اولین Crusader Kings به موفقیت نسبی دست پیدا کند و مسیر را برای ساخت یک دنباله‌ی جاودانه هموار سازد. کمتر از یک دهه بعد، Crusader Kings II در سال ۲۰۱۲ عرضه و بلافاصله به یکی از محبوب‌ترین آثار طرفداران ژانر استراتژیک تبدیل شد. نسخه دوم در راستای حکمفرمایی بر قلمرو به مخاطبانش آزادی کامل می‌دهد و با بهره‌گیری از یک هوش مصنوعی ارتقایافته لحظات متغیر و اتفاقات بسیار جذابی را برای بازیکن رقم می‌زند.

امپراتوری بیزانس تنها گوشه‌ای از نقشه وسیع بازی‌های Crusader Kings است که آسیا و تمام اروپا را شامل می‌شود

مثلا اگر به‌عنوان یک دوک انگلیسی ماجراجویی خود را آغاز کنید، با انتخاب یک همسر مناسب می‌توانید موقعیت استراتژیک خود را در بین قدرت‌های حاضر افزایش دهید و در نهایت به فکر تصاحب عنوان‌های مهم‌تر بیفتید. سناریویی را به‌خاطر دارم که در آن با توطئه علیه پادشاه فعلی و کشتن او توانستم خواهرزاده‌ام را به تاج و تخت برسانم که قدرت نفوذم را در دربار بریتانیا افزایش داد. البته بعدها یکی از دوستان گیمرم به من گفت که دقیقا چنین نقشه‌ای را به اجرا گذاشته، با این تفاوت که او هم‌زمان همسر پادشاه را هم فریب داد تا فرزند نامشروعش وارث حقیقی تاج و تخت شود.

همان‌طور که می‌بینید، قدرت شبیه‌سازی شخصیت‌های تاریخی بازی به حدی پیچیده و ظریف است که سناریوهای بی‌نهایت برای شما می‌سازد و تجربه هر بازیکن را با توجه به تصمیمات و برنامه‌هایش منحصربه‌فرد می‌کند.

در برابر همه این نقاط قوت و به رغم آزادی عمل کم‌نظیر، بازی از یک رابط کاربری بسیار گیج‌کننده رنج می‌برد. در Crusader Kings II آن‌قدر دامنه انتخاب‌ها و آزادی عمل شما بالاست که می‌تواند تجربه‌ی بسیاری از گیمرها و حتی تازه‌واردان سبک استراتژیک را تحت‌الشعاع قرار دهد. با اینکه جامعه گیمرهای کامپیوتر طی سال‌های اخیر مادهای زیادی برای بهبود این رابط کاربری و همچنین المان‌های گیم‌پلی عرضه کرده‌اند، پارادوکس می‌دانست که باید از ریشه سیستم تعامل مجموعه خود را از نو بسازد تا پتانسیل واقعی بازی را آزاد کند.

چنین تفکری، نقطه‌‌ی آغاز توسعه Crusader Kings III بود که هم‌اکنون به جایگاه واقعی خود به‌عنوان یک بازی استراتژیک تکامل‌یافته و تمام‌عیار دست پیدا کرده است.

Crusader Kings III چطور به موفقیت رسید؟

به طرز شگفت‌انگیزی، سومین بازی از مجموعه CK با طراحی معجزه‌آسا و بهینه رابط کاربری توانست پیچیدگی‌های دو بازی قبلی را حفظ کند و فرایند یاد گرفتن بازی و دسترسی به انتخاب‌های گوناگون را برای همه بازیکنان مهیا سازد.

در کنار پیشرفت‌های گیم‌پلی و همچنین ظرافت طراحی کمپین، بازی با بهره‌گیری از گرافیک مدرن حتی از نظر بصری هم برای همه طرفداران این سبک خیره‌کننده است. پارادوکس با ارتقای سیستم شخصیت‌پردازی و دنیاساز خود تعامل میان مخاطب و شخصیت‌های غیرقابل بازی (NPC) را به قدری طبیعی کرده که در لحظات خاص حس می‌کنید واقعا در نقش فلان پادشاه یا دوک یا شاهزاده باید برای سلطنت و مقام خود بجنگید.

چه بخواهید یک ماجراجوی خانه‌به‌دوش باشید و چه نوه‌ی کوچک پادشاه آلفونزوی چهارم از کاستیل و یا حتی یک فرمانده‌ی نظامی که از قدرت و تاثیر بسزایی در میان مالیات‌دهندگان برخوردار است، Crusader Kings III در رقم زدن سرنوشتتان به شما آزادی عمل کامل می‌دهد و همین انتخابات بی‌نهایت که هر کدام روایتی تعریف شده دارند حتی با گذر صدها ساعت مخاطب را از بازی خسته یا دل‌زده نمی‌کنند.

هزاران استان مختلف در نقشه CK 3 که عناوین تاریخی آن را با پرچم‌های خانوادگی‌شان به تصویر می‌کشد و هر کدام براساس شخصیت‌های تاریخی واقعی در بازی قرار گرفته است. هر اربابی به دوک منطقه پاسخ می‌دهد و هر دوکی به شاهزاده و شاهزاده‌ها به پادشاه و شما ممکن است در هر کجای این هرم تناسبی قدرت قرار گرفته باشید

توجه به جزییات تاریخی

با اینکه پس از شروع یک سناریو، بازی به صورت تصادفی اتفاقات ملت‌های مختلف را رقم می‌زند، Crusader Kings III از دقت تاریخی بالایی برخوردار است. مثلا اگر شما بازی را در سال ۱۰۶۷ در اروپا شروع کنید، تمام پادشاه‌ها و اعضای دربار آن‌ها براساس شخصیت‌های واقعی تاریخی در کنار شما به رقابت برای بدست آوردن قدرت می‌پردازند.

علاوه بر این، همان‌طور که پیش‌تر گفته شد بسیاری از اتفاقات مهم تاریخی برای به چالش کشیدن بازیکنان شبیه‌سازی می‌شوند. تک‌تک شخصیت‌های بازی دارای مقام و عنوانی در فضای فئودالی قرون وسطی هستند. ارزش این عنوان‌ها و قدرتی که به این افراد می‌دهند با توجه ریز به معادل تاریخی آن در CK 3 پیاده‌سازی شده است. مثلا اگر شما دوک ناحیه آنگلیای شرقی در انگلستان باشید، با توجه به میراث خانوادگی خود ممکن است گزینه‌ی بعدی اسقف اعظم برای جانشینی پادشاهی از سلسله کُرنوال باشید.

به ارث رسیدن این سرزمین‌ها هم قوانین خود را دارد که با توجه به‌ آیین حاکم بر آن زمان تنظیم شده است. البته به‌عنوان پادشاه و فرمانروای یک منطقه، ممکن است بخواهید همه این هنجارها را زیر پا بگذارید و ضمن تغییر مذهب جاافتاده، دست به تغییر این قوانین بزنید. شاید حتی تصمیم بگیرید یک پادشاه ظالم باشید و با قدرت شمشیر بر مردم خود حکومت کنید. وقتی صحبت از Crusader Kings III باشد، تقریبا انجام هیچ‌کاری و پیاده‌سازی هیچ ایده‌ای غیرممکن یا دست‌نیافتنی نیست.

پنل نیروهای نظامی قلمرو شما که سربازان دست‌نشانده‌هایتان و همچنین نیروهای حرفه‌ای تعلیم داده شده توسط خود ملت را به همراه شوالیه‌هایتان تصویر می‌کشد

ارتقای سیستم مبارزات

اگر بازی دوم را تجربه کرده باشید، می‌دانید که از دست دادن ۲۰ هزار نیروی تعلیم داده شده در نبردی که سرو‌ته آن مشخص نیست امری رایج و قابل پیش‌بینی است. مثلا لحظه‌ای را به یاد دارم که به خاطر رابطه کاربری نه چندان بهینه و مشکل‌دار Crusader Kings II به‌عنوان پادشاهی مسیحی به مصاف ارتشی سه هزار نفره رفتم، حال آنکه نیروی واقعی ساراسن‌های کمین‌کرده در بیابان‌های اورشلیم بیش از بیست هزار نفر بود.

این مشکلات فنی به همراه بسیاری از مسائل غیرکاربردی دیگر به کیفیت سیستم مبارزات بازی‌های قبلی مجموعه ضربه می‌زد. در نسخه سوم، پارادوکس با ساده کردن چینش ارتش کار را برای شما آسان‌تر می‌کند و چنین خطاهای محاسباتی را به حداقل می‌رساند.

بخش مبارزات و نبردهای تاریخی که بعضا تا ده‌ها سال طول می‌کشد و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود از جذاب‌ترین و مهم‌ترین المان‌های Crusader Kings III به حساب می‌آید. مسلما در آینده سیستم مبارزات بازی‌های استراتژی وسیع به تکاملی که باید و شاید می‌رسد و بالاخره می‌توانیم در ابعاد بزرگ طرح‌های ظریف و پیچیده برای شکست دادن دشمنان خود بریزیم. اما در فضای فعلی، شاید نبردهای این اثر که متأسفانه در نهایت به مسأله تعداد نفرات برمی‌گردد، بهینه‌ترین و نزدیک‌ترین تجربه ما به کنترل جنگ‌های بزرگ تاریخ باشد.

۵ شاه‌راه اصلی شخصیت‌پردازی سیاست، نظامی، مباشرت، دسیسه و مطالعه که هر کدام به صدها ویژگی شخصیتی راه دارند

شخصیتی بر وزن مصائب تاریخ

به جرأت اصلی‌ترین دلیل موفقیت Crusader Kings III سیستم شخصیت‌پردازی جدید پارادوکس است. یکی از عوامل مهمی که شکست یا پیروزی شما را در سناریوهای مختلف و تقلاهای مسیر زندگی‌اتان در بازی تعیین می‌کند، ویژگی‌های ذاتی یا اکتسابی شخصیتتان خواهد بود. هر شخصیتی بر اساس پدر و مادر خود یک سری خصوصیت ژنتیکی به ارث می‌برد و باقی آن را با توجه به مسیر زندگی و مربی خود در سال‌های آغازین زندگی کسب می‌کند. مثلا شخصیت آلفرد کبیر، پادشاه وسکس، یک استراتژیست نظامی خارق‌العاده و سیاستمداری قهار است که از پس هر مذاکره‌ای بر می‌آید. بنابراین اگر با او تاریخ انگلستان را در دوران آنگلوساکسون تجربه کنید، از مزیت‌ ویژگی‌های منحصربه‌فرد این شخصیت بزرگ تاریخی برخوردار خواهید بود.

سیستم شخصیت‌پردازی بازی Crusader Kings III به قدری پیچیده است که صدها صفت و ویژگی را در بر می‌گیرد. مثلا ممکن است شما فردی دمدمی‌مزاج، سنگدل اما باملاحظه باشید. در عین حال، وارث شما یعنی پسرتان شایدجاه‌طلب، حریص و با کاریزمای کم‌نظیر از آب دربیاید. همه این ویژگی‌ها جهت روایت را تغییر می‌دهند و شما را با سناریوهای منحصربه‌فرد مواجه می‌کنند که بر اساس ویژگی‌های ذکرشده باید با آن‌ها مواجه شوید. شاید گاهی بیش از حد مهربان بودن به ضررتان تمام شود یا حتی بهای جدی بودن شخصیتتان را در قالب از دست دادن یک متحد مهم و یا یک دوست قدیمی بپردازید.

در نهایت باید گفت که اگر به دنبال اثری استراتژیک هستید که شما را در مرکز حکمفرمایی بر یک قلمرو وسیع با آزادی عمل کامل قرار دهد، این بازی در حال حاضر کامل‌ترین تجربه‌ی ممکن را برای شما رقم می‌زند. اما ورای این مسأله، سیستم شخصیت‌پردازی عمیق و وسیع آن برای سلطنتتان یک روایت خاص و بیادماندنی بوجود می‌آورد که پر از پیچ‌وخم‌های دراماتیک و احساسی است. همه این‌ها Crusader Kings III را به یکی از بهترین بازی‌های استراتژیک تاریخ و آزمایشی موفق در توسعه سبک استراتژی وسیع (Grand Strategy) تبدیل می‌کند.