مریخ‌نورد کنجکاوی یک روح شنی را در مریخ به تصویر کشید
مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا به گفته‌ی تیم مأموریت، یک تنوره دیو (Dust Devil) را که از درون چشم‌انداز بیابانی سیاره‌ی سرخ رد می‌شود شناسایی کرده است. گردبادهای مریخ گاهی به اندازه‌ی کافی قوی هستند که با بلند کردن شن‌ها به این شکل دیده شوند.
کنجکاوی (Curiosity) در تاریخ ۹ آگوست (۱۹ مرداد) تصویری از مریخ ثبت کرده که در آن یک پدیده‌ی روح-مانند در امداد مرز میان دامنه‌های تاریک و روشن دهانه‌ی ۱۵۴ کیلومتری گیل مریخ در حال عبور است.
اعضای مأموریت کنجکاوی خاطرنشان کردند که جای تعجب نیست که این گردبادهای خشک که بر روی زمین هم وجود دارد، این روزها در درون دهانه‌ی گیل مریخ دیده می‌شود.
«کلیر نیومن» (Claire Newman) یک دانشمند هواشناس از شرکت Aeolis Research در آریزونا ۲۶ آگوست (۵ شهریور) در گزارش مأموریت نوشت: «در دهانه‌ی گیل تقریبا تابستان است و موجب گرمای شدید سطح مریخ می‌شود که از اواخر بهار تا اوایل تابستان ادامه دارد.»
او افزود: «گرمای شدید سطح مریخ موجب انتقال حرارت همرفت شدیدتر و گردبادهای همرفتی بزرگتر می‌شود که شامل بادهای پرسرعت در اطراف یک هسته‌ی کم‌فشار است. اگر این گردبادها به اندازه‌ی کافی قوی باشند، می‌توانند شن‌های سطحی را بلند کنند و به صورت تنوره دیو (گردبادهای شنی) دیده شوند و دوربین‌های موجود آنها را ثبت کنند.»
گردباد شنی در مریخ از نگاه مریخ‌نورد کنجکاوی، به صورت هاله‌ای از میان تصویر رد می‌شود
Credit: NASA/JPL-Caltech
نیومن با اشاره به اینکه گردبادهای شنی اغلب ضعیف هستند، اشاره داشت: «بنابراین عکس‌های مریخ‌نورد کنجکاوی، برای نمایان شدن گردبادها باید پردازش شوند. اما گردباد ۹ آگوست (۱۹ مرداد) حتی در عکس خام و پردازش‌نشده هم قابل رؤیت بود.»
او فعالیت‌های اخیر کنجکاوی را شامل مطالعه‌ی چندین گردباد شنی عنوان کرد و گفت: «این کار با استفاده از دوربین‌ها و ایستگاه هواشناسی این مریخ‌نورد انجام می‌شود.» این در حالی است که هدف اصلی این مأموریت ۲٫۵ میلیارد دلاری، بر تجزیه و تحلیل سنگ و خاک مریخ متمرکز است تا اطلاعات بیشتری درباره‌ی تکامل آب‌وهوای این سیاره و توانایی آن برای پشتیبانی از حیات در گذشته به دست آورد.
مشاهدات مریخ‌نورد کنجکاوی اندکی پس از فرود در دهانه‌ی گیل در سال ۲۰۱۲ به دانشمندان اجازه داد که تشخیص دهند میلیاردها سال پیش این منطقه میزبان یک سیستم دریاچه و رودخانه‌ی بالقوه قابل سکونت بوده است. در سپتامبر ۲۰۱۴ (مهر ۱۳۹۳) این ربات به دامنه‌های کوه شارپ رسید که ۵٫۵ کیلومتر از کف دهانه‌ی گیل بالاتر قرار دارد.
از آن زمان تا کنون مریخ‌نورد کنجکاوی مشغول گذر از میان کوهپایه‌ها و تپه‌هاست و لایه‌های سنگی گوناگونی را برای یافتن سرنخ‌هایی درباره‌ی تکامل مریخ در طول زمان، مطالعه می‌کند. چندی پیش کنجکاوی وارد نهمین سال فعالیت خود در مریخ شد.
کنجکاوی پیش از این هم گردبادهای شنی را در مریخ مشاهده کرده است. مریخ‌نوردهای دیگری مانند «روح» (Spirit) و «فرصت» (Opportunity) نیز عکس‌هایی از این گردبادها گرفته‌اند و مدارگرد شناسایی مریخ (MRO) نیز موفق شده تصاویری هوایی از این پیچ‌وتاب‌های مریخی تهیه کند.
عکس کاور: یک گردباد شنی در مریخ از نگاه مریخ‌نورد «روح»
Credit: NASA/JPL; modified/coloured by D Mitriy
منبع: Space
