اروپا به دنبال توسعه‌ی فرودگر بومی برای مریخ‌نورد اگزومارس است
آژانس فضایی اروپا در پی قطع همکاری خود با روسیه برای پرتاب مریخ‌نورد اگزومارس، اکنون به دنبال توسعه‌ی یک فرودگر بومی برای پرتاب در سال ۲۰۲۸ است.
مقامات آژانس فضایی اروپا (ESA) اعلام کردند که اهداف علمی تعیین شده برای کاوشگر ناموفق «اگزومارس» (ExoMars) همچنان منحصربه‌فرد هستند و برنامه‌هایی را برای تأمین بودجه و ساخت یک ماژول سطح‌نشین بومی پیش می‌برند.
کاوشگر اروپایی اگزومارس که با نام «روزالیند فرانکلین» (Rosalind Franklin) شناخته می‌شود، قرار بود در ماه سپتامبر از پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان و توسط موشک «پروتون» (Proton) روسیه به سیاره‌ی سرخ پرتاب شود.
این مریخ‌نورد که برای جست‌وجوی آثار حیات مریخی به یک مته‌ی زیرسطحی به طول ۲ متر مجهز شده است، طبق برنامه باید توسط یک ماژول ورود به جو و فرودگر ساخت روسیه به سطح مریخ منتقل می‌شد. پس از سال‌ها تأخیر، سرانجام همه چیز برای پرتاب در سال جاری فراهم بود اما حمله‌ی روسیه به اوکراین به این شراکت پایان داد.
اما آژانس فضایی اروپا که از سال ۲۰۰۴ روی اگزومارس کار می‌کند، نمی‌تواند این مأموریت شاخص را که بسیاری از دانشمندان در آن مشغولند، رها کند. بر همین اساس «دیوید پارکر» (David Parker) مدیر اکتشافات انسانی و رباتیک ESA، برنامه‌های این آژانس فضایی را برای سفارش یک ماژول کاملا جدید ورود به جو و فرود ساخت اروپا برای پرتاب در سال ۲۰۲۸ تأیید کرد.
با چنین طرحی مریخ‌نورد می‌تواند در سال ۲۰۳۰، در «فلاته‌ی اکسیا» (Oxia Planum) فرود بیاید. این منطقه یک حوضه‌ی باستانی غنی از خاک رس در نزدیکی مناطق استوایی شمالی مریخ است که به دلیل وجود آب در گذشته و رسوبات فراوانی که می‌تواند نشانه‌های زیستی ارزشمندی را در خود جای دهد، انتخاب شده است.
به گزارش بی‌بی‌سی، آژانس فضایی اروپا برای آغاز کار روی سیستم فرود جدید ۳۶۰ میلیون یورو درخواست کرده است و احتمالا در سال‌های بعد هم به بودجه‌ی اضافی نیاز خواهد داشت. این آژانس در حال حاضر حدود ۱.۳ میلیارد یورو برای برنامه‌ی اگزومارس، که با داشتن یک مدارگرد از سال ۲۰۱۷ جو و سطح مریخ را مطالعه می‌کند، هزینه کرده است.
به گفته‌ی پارکر این ایده به‌عنوان بخشی از برنامه‌ی اکتشاف آژانس فضایی اروپا برای تصمیم‌گیری در شورای وزیران پیشنهاد شده است. «جوزف اشباخر» (Josef Aschbacher) مدیرکل آژانس فضایی اروپا هم با اشاره به حمایت جامعه‌ی علمی اروپا از این طرح گفت: «هیچ مأموریت فعلی یا برنامه‌ریزی شده‌ی دیگری در مریخ توانایی جمع‌آوری نمونه‌هایی از چنین عمقی در ۲ متری زیر سطح را ندارد. در این لایه‌های پنهان خاک، شانس بقای ترکیبات آلی مربوط به حیات میکروبی گذشته، بیشتر است.»
دانشمندان بر این باورند که تا حدود ۳.۷ میلیارد سال پیش، مریخ کاملا شبیه زمین بود و آب مایع فراوانی در سطح آن جریان داشت. شرایط در هر دو سیاره به اندازه‌ای مشابه بود که شکل‌هایی از حیات میکروبی ساده می‌توانستند تقریبا هم‌زمان با زمین در مریخ هم وجود داشته باشند.
اما در ادامه مسیرهای تکاملی این دو سیاره از هم جدا شد. مریخ میدان مغناطیسی سراسری خود را از دست داد و منجر به از بین رفتن بیشتر جو آن شد که هم سیاره را گرم نگه می‌داشت و هم از سطح آن در برابر تشعشعات خورشیدی سخت و آسیب‌زا محافظت می‌کرد. بدین ترتیب مریخ به دنیای خشک و غیرقابل سکونت امروزی تبدیل شد.
از آنجا که نور فرابنش بسیاری به سطح مریخ امروزی می‌تابد، دانشمندان گمان می‌کنند که جست‌وجوی آثار حیات باستانی در اعماق زیر سطح، شانس موفقیت بیشتری دارد. مریخ‌نوردهای «کنجکاوی» (Curiosity) و «پشتکار» (Perseverance) ناسا مجهز به مته هستند، اما این مته‌ها بسیار کوچک‌ترند و فقط می‌توانند چند سانتی‌متر اول سنگ‌های مریخی را بکاوند. بدین ترتیب مأموریت مریخ‌نورد اگزومارس یک دریچه‌ی تازه در زمینه‌ی کاوش مریخ باز خواهد کرد.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از فضاپیمای جانشین مریخ‌نورد روزالیند فرانکلین
Credit: ESA/ATG medialab
منبع: Space
