راهنمای کامل نگهداری و تکثیر یوکای زنگوله‌ای در خانه
یوکا یکی از زیباترین درختچه‌هایی است که می‌توانید در خانه نگهداری کنید. نگهداری از این گیاه راحت است و اگر از علاقه‌مندان به گل‌ها و گیاهان بزرگ هستید یا در خانه‌ی شما دیواری خالی و سالنی بزرگ وجود دارد، برای تزیین خانه می‌توانید از این گیاه زیبا استفاده کنید. در ادامه با دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا در مورد گیاه یوکا و شرایط نگهداری آن بیشتر بخوانید.
یوکا چیست؟
یوکا نام یک سرده از گیاهان چندساله است که شامل بیش از ۴۰ نوع گونه‌ی مختلف از درختچه‌ها و درختان می‌شود. بعضی از این گونه‌ها گیاه آپارتمانی هستند که همگی آن‌ها با عنوان یوکای زنگوله‌ای شناخته می‌شوند. یوکا گیاه بومی مکزیک و منطقه‌ی کارائیب است. یوکا ظاهری جذاب و رشد آهسته‌ای دارد و مهم‌ترین ویژگی آن این است که به‌شدت در برابر خشکسالی مقاوم است.
اگرچه بعد از گذشت زمانی نسبتا طولانی، یوکا به‌قدری رشد می‌کند که دیگر نمی‌توانید از آن در فضای بسته نگهداری کنید اما با توجه به رشد بسیار آهسته‌ی این گیاه، می‌توانید سال‌ها از آن به‌عنوان گیاه آپارتمانی و در فضای بسته نگهداری کنید.
اگر حیوان خانگی دارید، در انتخاب یوکا به‌عنوان گیاه آپارتمانی خود احتیاط کنید چرا که همه‌ی قسمت‌های این گیاه برای سگ‌ها، گربه‌ها و همچنین اسب‌ها سمی هستند.
جدول اطلاعات کلی در مورد گیاه
| نام علمی | Yucca spp. |
| نام رایج | یوکا |
| نوع گیاه | گیاه چندساله علفی |
| نیاز به نور خورشید | نور زیاد و غیرمستقیم |
| نوع خاک | شنی با زهکشی خوب |
| زمان گل‌دهی | اواسط تابستان، اوایل پاییز (در خانه به‌ندرت گل می‌دهد) |
| رنگ گل | سفید و صورتی |
| منطقه‌ی بومی | آمریکای شمالی و کارائیب |
| مسموم‌کنندگی | سمی برای حیوانات خانگی |
نگهداری از گیاه یوکای زنگوله‌ای
اگر بتوانید شرایط مناسبی برای گیاه یوکا فراهم کنید، نگهداری از آن کار دشواری نیست. یوکا به مراقبت‌های زیادی نیاز ندارد و کمی بی‌توجهی را می‌پسندد. البته باید در آبیاری گیاه یوکا دقت کنید چرا که آبیاری بیش از حد خیلی سریع این گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شل شدن ساقه‌های یوکا نشانه‌ی این است که گیاه بیشتر از نیازش آب دریافت کرده است.
برای اینکه بهترین شرایط را برای رشد یوکا فراهم کنید، گیاه را در مکانی پرنور قرار دهید که رطوبت نسبتا کمی داشته باشد. علاوه بر این، بیشتر آفت‌ها به یوکا حمله نمی‌کنند. البته در بعضی شرایط شپشک برای این گیاه مشکلاتی ایجاد می‌کند. معمولا گیاه یوکا به‌تدریج برگ‌های پایینی خود را از دست می‌دهد. در طبیعت، این برگ‌ها آویزان می‌شوند و به شکل یک دامن اطراف تنه‌ی گیاه را احاطه می‌کنند. این منظره باعث می‌شود یوکا بیشتر شبیه به یک درخت به نظر برسد و ظاهر جذاب‌تری داشته باشد.
نور
برای نگهداری از گیاه یوکا در فضای بسته، مکان پرنوری را انتخاب کنید که در معرض نور مستقیم نباشد. اگر یوکا نور کافی دریافت نکند، رشد گیاه آهسته‌تر می‌شود. در این شرایط، گیاه به مرور زمان کم‌پشت‌تر می‌شود. از طرفی دیگر، اگر یوکا در معرض نور مستقیم و شدید خورشید قرار بگیرد، روی برگ‌های گیاه لکه‌های سفید ایجاد می‌شود یا نوک برگ‌ها خشک و قهوه‌ای می‌شوند.
خاک
در طبیعت، گیاه یوکا در خاک‌های ماسه‌ای و خشک بیابان‌ها رشد می‌کند. برای نگهداری از یوکا در گلدان، باید از خاک‌های مخلوط گلدان که سبک‌تر هستند و زهکشی مناسبی دارند استفاده کنید. یوکا به خاکی ویژه که از ترکیبات خاصی تشکیل شده باشد یا خاکی که غنی باشد نیاز ندارد. لازم نیست برای نگهداری از یوکا یک خاک گران‌قیمت خریداری کنید. یک خاک مخلوط گلدان که ارزان‌قیمت هم باشد کافی است. فقط برای اینکه خاک زهکشی بهتری داشته باشد، مقداری شن درشت و پرلایت به آن اضافه کنید.
آب
گیاه یوکا به آبیاری بیش از حد بسیار حساس است. در طول فصل رشد یعنی بهار و تابستان، هفته‌ای یک بار یوکا را آبیاری کنید. البته از زهکشی مناسب خاک و گلدان مطمئن شوید و بین دو نوبت آبیاری اجازه دهید خاک کاملا خشک شود. در زمستان، نوبت‌های آبیاری را کاهش دهید. هر چند هفته یک بار برای آبیاری اقدام کنید. حتی ممکن است آبیاری کمتر از این هم برای گیاه شما کافی باشد. در هر نوبت آبیاری، آب اضافی داخل زیر گلدانی را که از سوراخ‌های زهکشی خارج شده است تخلیه کنید. هرگز نباید این آب اضافی در زیرگلدانی یوکا باقی بماند.
دما و رطوبت
گیاه یوکا با آب‌وهوای بیابانی سازگار است. در مناطقی که آب‌وهوای بیابانی دارند، دما در طول روز به بالاتر از ۳۳ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌رسد و شب‌ها تا منفی یک درجه‌ی سانتی‌گراد هم کاهش پیدا می‌کند. بنابراین، یوکا می‌تواند تا حد زیادی با شرایط و نوسانات دمایی در فضاهای بسته سازگار شود.
گیاه یوکا در محیطی با رطوبت متوسط به خوبی رشد می‌کند، اما به‌عنوان یک گیاه بیابانی در محیط‌های کاملا خشک هم با مشکلی مواجه نمی‌شود و لازم نیست برای این گیاه غبارپاشی انجام دهید.
کود
وقتی که از یوکا در فضای بسته نگهداری می‌کنید، لازم است در طول فصل رشد گیاه خود را تغذیه کنید. برای تغذیه‌ی یوکا از کودهای مایع یا آهسته رهش استفاده کنید و بر اساس دستورالعمل‌های درج‌شده روی بسته‌بندی این محصولات کوددهی را انجام دهید. معمولا ماهی یک بار کوددهی کافی است.
هرس گیاه یوکا
ممکن است در بعضی مواقع گیاه یوکا به اندازه‌ی رشد کند که برای نگهداری از آن در فضای بسته با مشکل مواجه شوید. در این شرایط می‌توانید گیاه خود را هرس کنید. البته نحوه‌ی صحیح هرس کردن یوکا با روش‌های سنتی و متداول هرس کردن کمی تفاوت دارد. باید هرس یوکا را در اوایل بهار انجام دهید.
برای هرس این گیاه، آن را به‌آرامی از گلدان خارج کنید و با استفاده از یک قیچی باغبانی یا هرس‌کن تیز تنه‌ی گیاه را از وسط نصف کنید. قسمت ریشه‌دار تنه را دوباره در گلدان بکارید و گلدان را به‌خوبی آبیاری کنید. همچنین باید مراقبت‌هایی را که قبل از هرس انجام می‌دادید ادامه دهید. بعد از گذشت چند هفته، گیاه رشد مجدد خودش را شروع می‌کند و می‌توانید برگ‌ها و ساقه‌های جدید را مشاهده کنید. بعد از هرس کردن، ظاهر یوکا تغییری نمی‌کند و فقط ساقه‌ها و برگ‌ها کوتاه‌تر از قبل هستند. همچنین می‌توانید از قسمت بالایی تنه هم برای تکثیر گیاه استفاده کنید و آن را در یک گلدان مناسب بکارید.
تکثیر گیاه یوکا
برای تکثیر این گیاه می‌توانید از چند روش استفاده کنید. یک روش که مخصوص گیاهانی است که بیش از اندازه بلند شده‌اند، با کاشتن قسمت بدون ریشه‌ی تنه‌ی گیاه بعد از هرس کردن انجام می‌شود. اما تکثیر یوکا با روش تقسیم یا با استفاده از پاگیاه روش‌های بهتری هستند و احتمال موفقیت در آن‌ها بیشتر است. پاگیاه ساقه‌ای جانبی است که از انتهای تنه‌ی اصلی گیاه منشعب می‌شود و روی خاک رشد می‌کند. همچنین بهتر است در پاییز برای تکثیر یوکا اقدام کنید. از آنجا که در پاییز سرعت رشد گیاه کند می‌شود، اقداماتی که برای تکثیر گیاه انجام می‌دهید آسیب کمتری به گیاه وارد می‌کند. برای تکثیر یوکا با این روش‌ها باید مراحل زیر را انجام دهید.
- اگر یوکای شما به اندازه‌ی کافی رشد کرده است و به یک گیاه بالغ تبدیل شده است، گیاه را از گلدان خارج کنید.
- برای تکثیر گیاه با روش تقسیم، ریزوم‌های گیاه را جدا کنید و هر یک از آن‌ها را در یک گلدان جدید بکارید.
- برای تکثیر گیاه با استفاده از پاگیاه، باید صبر کنید تا این ساقه‌های جانبی برگ‌دار شوند. زمانی که پاگیاه برگ‌دار شود می‌تواند به اندازه‌ی کافی کلروفیل تولید کند. پاگیاه برای اینکه زنده بماند به این میزان از کلروفیل نیاز دارد و پاگیاه‌هایی که هنوز برگ‌دار نشده‌اند برای اینکه زنده بمانند به گیاه مادر وابسته هستند.
- با استفاده از یک چاقوی تیز، پاگیاه را از گیاه مادر جدا کنید. انتهای پاگیاه به ریشه‌ی گیاه مادر متصل است. باید پاگیاه را همراه با قسمتی از ریشه‌ی گیاه مادر که به آن متصل است جدا کنید.
- پاگیاهی را که جدا کرده‌اید در یک گلدان جدید بکارید و برای این کار از خاک تازه استفاده کنید.
- گیاه جدید را به خوبی آبیاری کنید. لازم است خاک را مرطوب نگه دارید اما مراقب آبیاری بیش از حد باشید. نباید خاک کاملا خیس شود.
- پاگیاه‌ها به‌سرعت شروع به ریشه زدن می‌کنند و در طول چند هفته به اندازه‌ی کافی ریشه خواهند داشت. بعد از اینکه ریشه‌ها به اندازه‌ی کافی رشد کردند، مدت کوتاهی طول می‌کشد تا رشد برگ‌ها شروع شود.
تعویض گلدان برای گیاه یوکا
اگر گیاه یوکا به اندازه‌ای رشد کرده باشد که ریشه‌هایش مقداری از فضای گلدان را پر کرده باشند، باز هم به‌خوبی رشد می‌کند. البته اگر گیاه به اندازه‌ای سنگین نشود که باعث افتادن گلدان بشود. معمولا به مدت دو یا سه سال نیاز نیست برای تعویض گلدان اقدام کنید.
تعویض گلدان برای یوکاهای بزرگ‌تر می‌تواند دشوار باشد. بنابراین، باید از روش تعویض خاک استفاده کنید. در این روش، سطح رویی خاک (تقریبا ۵ سانتی‌متر) را از گلدان خارج کنید و به جای آن از خاک تازه استفاده کنید.
تعویض گلدان برای یوکاهای کوچک‌تر کار آسانی است. کافی است گیاه را به گلدانی انتقال دهید که یک سایز بزرگ‌تر باشد و برای پر کردن گلدان جدید از خاک تازه استفاده کنید.
آفت‌ها و بیماری‌های رایج
در نگهداری از این گیاه با مشکلات زیادی از ناحیه‌ی آفت‌ها مواجه نمی‌شوید. اما باید مراقب بعضی از آفت‌ها مانند شته‌ها و شپشک‌های آردی باشید. البته بارها مشاهده شده حشراتی که به آگاوه‌ها (نام سرده‌ای از گیاهان) حمله می‌کنند، گیاه یوکا را هم مورد هجوم خود قرار می‌دهند. این حشرات برگ‌های گیاه را سوراخ می‌کنند و آب داخل آن‌ها را می‌مکند. اگر روی برگ‌های یوکا لکه‌های کوچک قهوه‌ای مشاهده کردید، به احتمال زیاد همین حشرات به گیاه شما حمله کرده‌اند. برای حل این مشکل باید از صابون‌های حشره‌کش استفاده کنید و اسپری کردن این محلول‌ها را تا جایی ادامه دهید که دیگر نشانه‌ای از وجود آفت مشاهده نکنید.
در کنار مشکلات خفیفی که آفت‌ها برای گیاه یوکا ایجاد می‌کنند، ممکن است این گیاه به بیماری‌های قارچی هم دچار بشود. بیماری‌های قارچی با لکه‌های سیاه‌رنگی که روی قسمت‌های مختلف گیاه ایجاد می‌شود خود را نشان می‌دهند. علاوه بر اینکه ساقه‌ها و برگ‌های یوکا به آبیاری از بالا بسیار حساس هستند، آبیاری به این روش باعث می‌شود که رطوبت زیادی به قسمت‌های مرکزی و متراکم گیاه سرایت کند که عاملی مؤثر در دچار شدن گیاه به بیماری‌های قارچی است. برای ریشه‌کن کردن این بیماری‌ها، گیاه را با قارچ‌کش‌های حاوی مس یا روغن چریش درمان کنید و تا زمانی که آسیب‌های ناشی از بیماری کاهش پیدا کنند درمان را ادامه دهید.
گل‌دهی گیاه
گیاه یوکا یکی از گزینه‌های محبوب برای کاشتن در باغچه است چرا که این گیاه در فصل گل‌دهی تعداد زیادی گل می‌دهد. اگر یوکای شما گل نمی‌دهد، باید نکات زیر را بررسی کنید و اگر لازم است تغییراتی ایجاد کنید.
- گیاه به اندازه‌ی کافی تغذیه نشده است و به کوددهی نیاز دارد.
- خاک گیاه کمبود مواد مغذی دارد. برای بهبود شرایط خاک می‌توانید از کودهای سرشار از فسفر یا پودر استخوان استفاده کنید.
- گیاه به بیماری قارچی دچار شده است و دلیل آن هم آبیاری بیش از حد است. گیاهانی که به بیماری قارچی دچار می‌شوند توانایی گل‌دهی را از دست می‌دهند.
- گیاه هنوز بالغ نشده است. ممکن است چند سال طول بکشد تا یوکا بالغ شود و گل‌دهی خود را شروع کند. اگر گیاه شما جوان است باید کمی صبور باشید و اطمینان داشته باشید که در آینده گل‌های گیاهتان را می‌بینید.
منبع: Thespruce
