مریخ‌نورد پشتکار باید کاری غیرمنتظره انجام دهد
در پی مشکلی که چند روز پیش هنگام نمونه‌برداری از مریخ ایجاد شد، حالا مریخ‌نورد پشتکار قصد دارد یک عملیات غیرمنتظره انجام دهد و برای نخستین بار نمونه‌ی جمع‌آوری شده را به سطح سیاره‌ی مبدأ بازگرداند.
مریخ‌نورد «پشتکار» (Perseverance) ناسا که هم‌اکنون در حال کاوش در دهانه‌ی «جزرو» (Jezero) مریخ است، هنگام جمع‌آوری نمونه از این سیاره با چالش مواجه شده است. این کاوشگر به‌تازگی تلاش کرد تا نمونه‌ای را از سنگی به نام «ایسول» (Issole) جمع‌آوری کند، اما حسگرها در طول فرآیند، یک ناهنجاری را شناسایی کردند و به ناچار عملیات متوقف شد.
«لوئیر جاندورا» (Louise Jandura) مهندس ارشد نمونه‌برداری و ذخیره‌سازی آزمایشگاه پیشرانش (JPL) جت ناسا گفت: «این تنها ششمین بار در تاریخ بشر است که از یک سنگ در سیاره‌ای به جز زمین نمونه‌برداری می‌شود، بنابراین وقتی چیزی غیرعادی روی دهد، با احتیاط بیشتری پیش می‌رویم.»
تیم مأموریت دریافت که این مشکل در بخشی از فرآیند جمع‌آوری نمونه به نام «انداختن هسته‌ی حفاری‌شده» (Coring Bit Dropoff) روی داده است. این مرحله پس از حفاری مریخ‌نورد در سنگ و برداشتن نمونه است که مته و لوله‌ی نمونه باید از دریل انتهای بازوی رباتیک مریخ‌نورد به داخل ظرف مدور نمونه‌گیری هدایت شوند. در طول این فرآیند، زمانی که نوبت به قرارگیری نمونه در ظرف رسید، حسگرهای مریخ‌نورد مقاومت بیش از حد انتظار را تشخیص دادند و عملیات برای بررسی بیشتر متوقف شد.
هنگامی که تیم مأموریت تصاویر چرخ نمونه‌گیری را بررسی کردند، متوجه شدند که درون آن سنگریزه‌هایی وجود دارد که احتمالا از لوله‌ی نمونه خارج شده‌اند و مانع از قرارگیری صحیح نمونه درون ظرف می‌شوند. بدین ترتیب گام بعدی برای پاکسازی این بقایای ریز سنگی آغاز شد. عملیاتی که شامل استفاده از بازوی رباتیک برای ریختن نمونه بر روی سطح مریخ هم می‌شود.
نمای نزدیک توسط ابزار واتسون از سنگریزه‌های باقی‌مانده در ظرف نمونه‌گیری
Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS
«جنیفر تراسپر» (Jennifer Trosper) مدیر پروژه در آزمایشگاه پیشرانش جت گفت: «احتمالا این پرسش ایجاد می‌شود که چرا محتویات لوله‌ی نمونه‌برداری را بیرون می‌ریزیم؟ این برای ادامه‌ی عملیات لازم است و باید گفت که ما هم‌اکنون مطمئن نیستیم پس از تخلیه، چه مقدار از هسته‌ی سنگی نمونه‌برداری شده، در لوله‌ی ۲۶۱ باقی می‌ماند و اگرچه این سنگ اولویت من نیست اما به‌نظر می‌رسد که تیم علمی واقعا به آن علاقه‌مند است. بنابراین اگر برنامه‌های ما برای تخلیه‌ی سنگریزه به‌خوبی پیش برود، ممکن است دوباره برای نمونه‌برداری از سنگ ایسول تلاش کنیم.»
پاکسازی سنگریزه‌ها برای کاوشگری که با نظارت غیر مستقیم در مریخ فعال است، به‌سادگی تکاندن آن‌ها روی زمین نیست. بدین ترتیب مریخ‌نورد ابتدا شرایط سطح زیر خود را برای جدا کردن سنگریزه‌ها بررسی کرد. مرحله‌ی بعدی مانور بازوی رباتیک برای بازگرداندن نمونه‌ها‌ی جمع‌آوری شده در لوله‌ی ۲۶۱ به سطح سیاره است. عملیاتی که به گفته‌ی مدیر پروژه، هرگز تصور نمی‌شد نیاز به اجرای آن باشد.
تیم مأموریت انتظار دارد که این عملیات تخلیه‌ی نمونه، به سادگی گرفتن لوله به سمت زمین و اجازه دادن به گرانش برای تخلیه‌ی آن باشد. در گام بعدی، تیم مأموریت آزمایش‌هایی را با دو بار چرخاندن چرخ نمونه‌گیری انجام می‌دهد و بررسی می‌کند که آیا این کار باعث حرکت یا جابه‌جایی سنگریزه‌ها می‌شود یا خیر.
تروسپر خاطرنشان کرد: «انتظار داریم داده‌ها و تصاویر حاصل از این دو آزمایش چرخشی تا سه‌شنبه‌ی آینده ۱۸ ژانویه (۲۸ دی) به زمین ارسال شود. سپس برنامه‌های خود را تجزیه‌وتحلیل خواهیم کرد. اگر بخواهم برآوردی داشته باشم، حدودا یک هفته‌ی دیگر در مکان فعلی خود خواهیم بود و حتی اگر تصمیم به نمونه‌برداری مجدد از سنگ ایسول داشته باشیم، این زمان بیشتر هم می‌شود.»
عکس کاور: سطح زیر مریخ‌نورد پشتکار در ۱۳ ژانویه ۲۰۲۲ (۲۳ دی ۱۴۰۰)
Credit: NASA/JPL-Caltech
منابع: Digital Trends, CNet
