تلسکوپ فضایی هابل فعالیت خود را از سر گرفت

تلسکوپ فضایی هابل که در روزهای گذشته پس از یک خطای نرم‌افزاری در حالت ایمن (Safe Mode) قرار گرفته بود، فعالیت علمی و رصدهای خود را دوباره آغاز کرد.

طبق اعلام ناسا، رصدهای تلسکوپ فضایی هابل از روز ۱۱ مارس ساعت ۲۰:۰۰ منطقه‌ی زمانی شرقی (ساعت ۰۴:۳۰ روز ۲۲ اسفند) آغاز شده است. بیش از ۴ و نیم روز پیش، این تلسکوپ به دلیل یک خطای نرم‌افزاری در حالت ایمن قرار گرفته بود.

به گفته‌ی آژانس خطا بر اثر بارگذاری یک به‌روزرسانی نرم‌افزاری روی تلسکوپ که به تازگی انجام شده، روی داده است. قرار بود این به‌روزرسانی نوسان‌های یکی از دو ژیروسکوپ را جبران کند اما خطای نرم‌افزاری باعث مشکلی اساسی با رایانه‌ی اصلی هابل شد و آن را به حالت ایمن برد.

هم‌اکنون با غیرفعال شدن به‌روزرسانی انجام شده، مشکل حل شده است و کنترل‌کننده‌های تلسکوپ قصد دارند پیش از بارگذاری نرم‌افزار تازه، آن را آزمایش کنند.

اگرچه با رفتن به حالت ایمن هم تلسکوپ دچار مشکلاتی شد. درپوش دیافراگم تلسکوپ که در بالای آن قرار دارد، به گونه‌ای طراحی شده که هنگام ورود این فضاپیما به حالت ایمن به طور خودکار بسته شود تا جلوی ورود بی‌رویه‌ی نور خورشید را که می‌تواند به تجهیزات و اپتیک آسیب برساند، بگیرد. اما این بار در حالت ایمن درپوش تلسکوپ بسته نشد و چنین مشکلی تا کنون در هابل دیده نشده بود.

مهندسان هنگام عیب‌یابی متوجه شدند که به محض روشن شدن موتور پشتیبان درپوش بسته شد. بدین ترتیب اکنون موتور پشتیبان به‌عنوان موتور اصلی تنظیم شده است و مهندسان مشغول عیب‌یابی موتور دیگر هستند.

همچنین یکی از ابزارهای هابل، دوربین میدان گسترده ۳ (Wide Field Camera 3) هنگام بازیابی از حالت ایمن خطای غیرمنتظره‌ای را تجربه کرد. ناسا توضیح کاملی در این خصوص نداد اما اشاره کرد که مشاهدات با کمک این ابزار همچنان متوقف خواهد ماند تا مهندسان موضوع را بررسی کنند. دیگر ابزارهای هابل از جمله دوربین و دو طیف‌سنج به‌خوبی در حال کار هستند.

سرویس تلسکوپ فضایی هابل توسط فضانورد گرگوری جی هاربو در سال ۱۹۹۷
Credit: NASA

حالت ایمن و مسائل مربوط به آن می‌تواند بازتاب‌دهنده‌ی سن هابل به‌عنوان یکی از برترین ابزارهای علمی بشر هم باشد. این فضاپیما در آوریل ۱۹۹۰ (اردیبهشت ۱۳۶۹) به فضا پرتاب شد و تا کنون پنج بار طی مأموریت‌های شاتل فضایی سرویس شده است. با توجه به اینکه سال‌های زیادی از بازنشستگی شاتل‌های فضایی می‌گذرد، ستاره‌شناسان می‌دانند که هابل ممکن است در آینده با مشکلات غیرقابل حل مواجه شود که به پایان مأموریت آن بینجامد.

«جنیفر وایزمن» (Jennifer Wiseman) از مرکز پرواز فضایی گادرد ناسا سال گذشته‌ی میلادی اشاره کرده بود که با توجه به کارایی تجهیزات اصلی مانند باتری‌ها و ژیروسکوپ‌ها، هابل می‌تواند در طول دهه‌ی پیشِ رو همچنان عملیاتی باقی بماند.

برای به‌روزرسانی سخت‌افزاری هابل، هم از مأموریت‌های رباتیک و هم از مأموریت‌های سرنشین‌دار صحبت می‌شود. برای نمونه یکی از فضانوردان پیشین ناسا که سابقه‌ی سه بار مأموریت به تلسکوپ فضایی هابل را دارد، طرحی در زمینه‌ی مأموریت سرنشین‌دار به کمک فضاپیمای اوریون و یک ماژول با قفل هوا و بازوی رباتیک ارائه داده است. او معتقد است با کمک فضاپیماهای تجاری مانند اوریون و دراگون اسپیس‌ایکس می‌توان هابل را برای چند دهه‌ی دیگر عملیاتی نگه داشت.

اما از سویی ناسا درباره‌ی چنین مأموریت‌هایی که هزینه‌های صدها میلیون دلاری تا میلیاردها دلاری دارد، علاقه‌ی زیادی نشان نداده است و بدون انجام مأموریت سرنشین‌دار به هابل نمی‌توان درباره‌ی مدت عملیاتی بودن آن صحبت کرد و به تعبیر وایزمن «نمی‌دانیم هابل چه مدت دوام می‌آورد.»

عکس کاور: طرحی گرافیکی از تلسکوپ فضایی هابل و درپوش دهانه‌ی آن

Credit: NASA

منبع: Space News