ایندیانا جونز روی پلیاستیشن ۵؛ آیا مایکروسافت مسیر سگا را پیشه کرده است؟
خیلی از گیمرها، زمانی که مایکروسافت شروع به خرید کمپانیهای بزرگ بازیسازی دنیا از جمله اکتیویژن بلیزارد (Activision Blizzard) و زنیمکس مدیا (ZeniMax Media) کرد، نگران شدند. در واقع این نگرانی وجود داشت که این کار ممکن است به دورهای جدید از انحصاری بودن بازیهای بزرگ برای یک پلتفرم خاص منجر شود. با این حال، در ماهها و سالهای بعد این نگرانیها تا حد زیادی کاهش یافت، چرا که بازیهای شناخته شده و چندپلتفرمی مثل کال آو دیوتی و دووم، همچنان به صورت همزمان برای پلیاستیشن ۵ و ایکسباکس سری ایکس/اس عرضه شدند.
با این حال، چیزی که واقعاً غافلگیرکننده است، این است که حالا میبینیم این روند حتی به سریهایی کشیده شده که لزوماً سابقهی عرضه روی چند پلتفرم را ندارند. به عنوان مثال، بازی ایندیانا جونز و دایرهی بزرگ (Indiana Jones and the Great Circle) که توسط بتسدا منتشر شده و بنابراین متعلق به مایکروسافت است، تنها چهار ماه پس از عرضهی ابتدایی خود روی ایکسباکس و رایانههای شخصی، حالا به پلیاستیشن ۵ نیز آمده است.
این حرکت شرکت مایکروسافت برای عرضهی بازیهای فرست پارتی خود فراتر از ایکسباکس و رایانههای شخصی، شباهت زیادی به استراتژیای دارد که شرکت ژاپنی سگا (Sega) بیش از ۲۰ سال پیش اتخاذ کرد؛ زمانی که تمرکز خود را از کنسولسازی به ساخت بازی برای پلتفرمهای مختلف منتقل کرد. همانطور که سگا به دلیل عقب ماندن از رقبا چنین تغییری داد، به نظر میرسد مایکروسافت هم با افت جایگاه ایکسباکس در بازار کنسولها، در حال قدم گذاشتن در مسیر مشابهی است. در اینجا نگاهی میاندازیم به اینکه سگا چطور توانست با ترک بازار کنسولسازی و انحصارطلبی، همچنان در صنعت بازی زنده بماند و اینکه آیا ایندیانا جونز میتواند نشانهای از آیندهی مشابهی برای مایکروسافت باشد یا نه.
تغییر سگا
پس از آن که نینتندو با عرضهی NES در دههی ۸۰ میلادی صنعت بازی را از نو زنده کرد، رقیب بزرگ بعدی در بازار آمریکای شمالی، سگا شد. برای نزدیک به ۲۰ سال، سگا کنسولهای مخصوص خودش را میساخت و بازیهایی مانند سونیک و شورش در شهر حالوهوایی متفاوت و خشنتر از نینتندو برای دههی ۹۰ به ارمغان آوردند. اما به دلایل مختلف، جایگاه سگا در بازار به تدریج ضعیفتر شد و در هر نسل جدید، کنسولش نسبت به قبلی فروش کمتری در آمریکای شمالی داشت. سرانجام این روند در سال ۲۰۰۱ با پایان کار کنسول دریمکست به اوج رسید و سگا از بازار ساخت کنسول خارج شد و تمرکز خود را بر تولید بازی برای پلتفرمهای رقیب گذاشت.
این تصمیم خیلی زود نتیجه داد و سگا پس از سالها زیاندهی، در سال ۲۰۰۳ اولین سال مالی سودده خود را ثبت کرد. برای کسانی که سالهای جنگ کنسولی دههی ۹۰ را تجربه کرده بودند، دیدن عرضهی بازیهای سونیک روی نینتندو گیمکیوب و گیمبوی ادونس غیرقابل باور بود، اما با عرضهی سریهای قدیمی مانند ویرچوا فایتر و مجموعههای جدیدی مثل یاکوزا روی کنسولهای دیگر، سگا نه تنها توانست در بازار باقی بماند، بلکه بهتر از همیشه رشد کرد.
سرزمینی ناشناخته برای مایکروسافت
بعد از موفقیت بزرگ ایکسباکس ۳۶۰، مایکروسافت در نسلهای بعدی کنسولهای خود با بازدهی کمتری مواجه شد. این روند نزولی با عرضهی ایکسباکس وان آغاز شد و در دورهی ایکسباکس سری ایکس/اس هم ادامه پیدا کرد. تا ژوئن ۲۰۲۴، این کنسولها در مجموع ۲۸.۳ میلیون دستگاه فروختهاند که تقریباً نصف فروش پلیاستیشن ۵ در بازهی زمانی مشابه است. مانند سگا، مایکروسافت هم نمیتواند در مقایسهی مستقیم با نینتندو و سونی جایگاه خود را بازسازی کند و بنابراین نیاز دارد استراتژی خود را به طور جدی بازنگری کند.
گرچه مایکروسافت هنوز برنامهای برای خروج از بازار کنسول یا کاهش پشتیبانی از ایکسباکس سری ایکس/اس اعلام نکرده، اما شاید لازم باشد به استراتژی سگا توجه ویژهای داشته باشد. البته مایکروسافت گیمینگ پیشتر اکوسیستم خود را با گسترش به فضای رایانههای شخصی و برنامهی گیمپس به استراتژی ذکر شده نزدیک کرده است. همچنین ادامهی عرضهی بازیهای فرست پارتی برای کنسولهایی مانند پلیاستیشن ۵ و کنسول آیندهی نینتندو و به خصوص انتشار بازی جدید ایندیانا جونز، بزرگترین نشانه از این است که مایکروسافت ممکن است تمرکز خود را از سختافزار کنسول به نرمافزار تغییر دهد.
در یک جلسهی دادگاه در سال ۲۰۲۳، مدیران مایکروسافت به صورت ضمنی اعتراف کردند که در جنگ کنسولها شکست خوردهاند و انحصاری بودن نرمافزارها را ضد رقابت نمیدانند. این اعترافات نادر نشان میدهد که مایکروسافت نسبت به آیندهی سختافزار کنسولی و استراتژی انحصاریسازی محتوا تردیدهایی جدی داشته است. برای بقا، این شرکت باید بر نقاط قوت خود تکیه کند و در حال حاضر آن نقطهی قوت در زمینهی نرمافزار است، نه سختافزار کنسول. دایرهی بزرگ به عنوان اولین بازی بزرگ ایندیانا جونز پس از ۱۵ سال و یکی از مهمترین آثاری که از زمان خرید بتسدا توسط مایکروسافت منتشر شده، اکنون به صورت چندپلتفرمی در دسترس است و شاید این نشانهی شروع تحولی بزرگ در مایکروسافت گیمینگ باشد. همانطور که شاید روزی کسی باورش نمیشد که سونیک را روی کنسول نینتندو ببیند، شاید روزی هم از دیدن مستر چیف از سری هیلو روی پلیاستیشن تعجب کنیم. هرچند که در این صنعت، اتفاقات عجیبتری هم افتادهاند!
منبع: Den of Geek
