چگونه گیاهان آپارتمانی را برای تغییر دما در فصل‌های مختلف آماده کنیم؟
راهنمای کامل نگهداری از گیاهان آپارتمانی در فصل‌ها و دمای هوای مختلف راهگشای بسیاری از علاقمندان به نگهداری از گیاهان در منزل است. گیاهان آپارتمانی چون در فضای داخلی خانه نگهداری می‌شوند، معمولا از نظر آب‌وهوا و تغییرات دما دچار مشکل نمی‌شوند. چون فضای داخلی خانه آب‌وهوای و ملایم و معتدلی دارد و چون برای ما خیلی گرم یا خیلی سرد نیست، معمولا برای گیاهان آپارتمانی هم مناسب است. اما گاهی اوقات ممکن است گیاهان آپارتمانی دچار تغییر دمایی شوند مثلا وقتی از گلخانه به خانه منتقل می‌شوند یا بر اثر تغییرات فصل، اختلاف دما را تجربه کنند. در ادامه درباره‌ی تغییرات دمایی، نگهداری از گیاهان آپارتمانی در تابستان و زمستان و شرایط دمایی مناسب برای آن‌ها بیشتر بخوانید. با دیجی‌کالا مگ همراه باشید.
دمای مناسب برای گیاهان آپارتمانی
گیاهان آپارتمانی، متعلق به اقلیم‌ها و آب‌وهوای متنوعی هستند و به مرور زمان با شرایط آب‌وهوایی فضاهای بسته سازگار شده‌اند. به همین دلیل در مجموع بیشتر آن‌ها در دمای اتاق شرایط خوبی خواهند داشت. یک قانون کلی درباره‌ی گیاهان آپارتمانی این است که در فصل رشد گیاه، به هوای گرم‌تر و در فصل استراحت که معمولا در ماه‌های زمستان است، به هوای خنک‌تر نیاز دارند.
هیچ کدام از گیاهان آپارتمانی هوای خیلی سرد را دوست ندارند و حتی مواجهه‌ی مختصر با یخبندان می‌تواند آن‌ها را از بین ببرد.
هوای خیلی گرم
بیشتر گیاهان و گل‌های آپارتمانی بومی نواحی استوایی و نیمه‌استوایی هستند. یعنی مناطقی که به شکل معمول و در تمام طول سال آب‌وهوای نسبتا گرم و ملایم دارند. به همین دلیل، دمای محیط خانه در بیشتر مواقع برای آن‌ها مناسب است.
بیشتر گیاهان در دمای بین ۱۵ تا ۲۴ درجه‌ی سانتی‌گراد در بهترین شرایط هستند و رشد مطلوبی دارند. بعضی از گیاهان که تعداد آن‌ها زیاد نیست به دمای کمتر از این مقدار یا بیشتر از این مقدار نیاز دارند. گیاهانی که در این محدوده‌ی دمایی رشد مناسبی دارند برای نگهداری در محیط داخلی خانه و دفتر کار مناسب هستند. در واقع بیشتر اتاق‌ها و مراکزی که ما در آن‌ها زندگی می‌کنیم هم در همین محدوده‌ی دمایی قرار دارند.
همان‌طور که قبلا هم اشاره کردیم، زمستان معمولا زمانی برای استراحت گیاهان است و هوای خنک‌تر را ترجیح می‌دهند. این هوای خنک‌تر کاملا به شکل طبیعی قابل دستیابی است اما بعضی افراد دوست دارند دمای هوای خانه در زمستان هم مثل تابستان گرم باشد و محیط داخل خانه را خیلی گرم می‌کنند. یا اینکه ممکن است گیاهان آپارتمانی در نزدیکی بخش‌های خیلی گرم منزل مثلا نزدیک بخاری قرار گرفته باشند.
فراموش نکنید که سیستم‌های گرمایش خانه معمولا هوا را خیلی خشک می‌کنند و رطوبت هوا را کاهش می‌دهند. کاهش رطوبت هوا هم می‌تواند تأثیرات بسیار منفی روی اکثر گیاهان آپارتمانی داشته باشد.
مکانی که گلدان را در آن قرار می‌دهید اهمیت زیادی در دمای آن دارد. مثلا کنار پنجره‌های رو به جنوب که پرده و محافظ ندارند می‌تواند بسیار گرم شود. این مقدار نور و گرمای حاصل از آن می‌تواند برای گیاهان آپارتمانی ناخوشایند باشد.
نشانه‌های دمای بالا و تأثیراتی که روی گیاهان می‌گذارد
- پژمرده شدن برگ‌ها
- پژمرده شدن و کم رنگ شدن سریع گل‌ها
- خشک شدن و چین‌دار شدن حاشیه‌ی برگ‌ها
- نیاز مداوم به آب
- رشد فعال در زمستان که باعث بلند شدن گیاه می‌شود یا رشدی که با روند رشد گیاه در سایر ایام سال متفاوت است.
هوای خیلی سرد
گیاهانی در هوای گرم می‌توانند شرایط را تحمل کنند ولی گیاهان بسیار کمی هستند که طاقت سرما را داشته باشند.
معمولا سردترین جای خانه برای گیاهان آپارتمانی، طاقچه‌ی پنجره‌ها است. در واقع بین پنجره و پرده‌ای که ممکن است نصب کرده باشید. در این فضای خالی، هوای سرد در زمستان و برعکس، هوای گرم در تابستان ذخیره می‌شود. پنجره‌های رو به جنوب و اتاق‌هایی که از آن‌ها نور می‌گیرند معمولا از جاهای دیگر خنک‌تر هستند. اتاق‌هایی که پنجره‌هایی در جهات دیگر دارند اگر دارای پنجره‌های کوچک باشند و نور طبیعی زیادی دریافت نکنند می‌توانند خنک باشند.
اگر گلدان‌های خود را در طول فصل تابستان به فضای بیرون از خانه منتقل کرده‌اید، قبل از شروع اولین موج‌های سرمای هوا و یخبندان، باید آن‌ها را به داخل خانه بیاورید.
سرمای زیاد می‌تواند مشکلات زیر را در گیاهان آپارتمانی ایجاد کند
- لوله شدن برگ‌ها
- ریختن برگ‌ها
- از بین رفتن کامل گیاه به‌خصوص اگر بیرون از خانه یا در محفظه‌ی هوای سرد بین پنجره و پرده بماند.
- نیاز خیلی کم به آب و مرطوب ماندن خاک که باعث ایجاد قارچ و کپک می‌شود.
- رشد بسیار اندک
حل کردن مشکل
مشکلاتی که معمولا به دلیل تغییرات دمایی برای گیاهان ایجاد می‌شود، با تغییر دادن شرایط دما و مطلوب شدن شرایط، به طور طبیعی حل می‌شود. برای این منظور باید کارهای زیر را انجام داد؛
- گلدان‌ها را به محیط گرم‌تر یا خنک‌تر منتقل کنید.
- اگر امکان انتقال گلدان‌ها نبود، می‌توانید دمای محیط را با وسایل سرمایشی و گرمایشی به دمای مطلوب برسانید یا با استفاده از دستگاه‌های تهویه‌ی مطبوع، شرایط مناسبی را برای گل‌ها و گیاهان فراهم کنید.
رطوبت هوا و غبارپاشی
علاوه بر دما یکی از فاکتورهایی که در نگهداری گل و گیاه باید به آن توجه کنید، رطوبت است. اگر دمای هوا بیشتر از این محدوده یعنی بیشتر از ۲۴ درجه‌ی سانتی‌گراد باشد احتمالا رطوبت هوا هم به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل باید بعضی از گیاهان رطوبت‌دوست را غبارپاشی کنید و هر چند وقت یک بار با اسپری روی آن آب بپاشید. تعدادی از گیاهان آپارتمانی هستند که در هوای گرم‌تر، رشد بسیار بهتری دارند و باید هر روز غبارپاشی شوند.
راحت‌ترین و دقیق‌ترین راه برای پی بردن به مقدار دمای لازم برای هر گیاه، این است که اطلاعات لازم درباره‌ی رشد و پرورش آن گیاه را مطالعه کنید. قبلا در دیجی‌کالا چند گیاه آپارتمانی را معرفی کرده‌ایم. مثلا:
- راهنمای کامل پرورش و نگهداری آلوئه‌ورا در خانه
- راهنمای کامل کاشت و نگهداری گیاه سانسوریا (زبان مادرشوهر)
شرایط مشکل‌سازی که باید مراقب آن‌ها باشید
طاقچه‌ی پنجره‌ها
اگرچه طاقچه‌ی پنجره‌ها مکان مناسبی برای نگهداری گل‌ها و گیاهان است چون در تابستان نور و گرمای مطلوبی دارد ولی در زمستان، درز پنجره‌ها می‌تواند باعث از بین رفتن گیاهان شود. بنابراین در زمستان یا درز پنجره‌ها را با درزگیر بپوشانید یا گلدان‌ها را جابه‌جا کنید.
تغییرات سریع دما و دوره‌های طولانی سرما
بیشتر گیاهان آپارتمانی می‌توانند دمای کمی بالاتر یا پایین‌تر از محدوده‌ی مشخصی را تحمل کنند. مشکل اصلی زمانی پیش می‌آید که این تغییرات ناگهانی و سریع ایجاد شوند. یا اینکه در دوره‌های طولانی‌مدت هوای سرد قرار بگیرند.
مراقبت تابستانی از گیاهان آپارتمانی
در فصل تابستان بسیاری از افراد کمتر نگران گیاهان آپارتمانی و گل‌های باغ خود می‌شوند چون فکر می‌کنند این فصل بهترین زمان سال برای رشد گیاهان است و مشکلی برایشان پیش نمی‌آید. اما فراموش نکنید که در تابستان هم ممکن است گیاهان آپارتمانی و باغی دچار مشکلاتی شوند. در ادامه چند نکته برای مراقبت از گیاهان در تابستان را عنوان می‌کنیم تا بتوانید گیاهان آپارتمانی خود را از گرمای هوا و مشکلات ناشی از آن حفظ کنید.
نور آفتاب را دوباره بررسی کنید
گیاهان نمی‌توانند کرم ضدآفتاب بزنند به همین دلیل وظیفه‌ی شما است که آن‌ها را در برابر تابش آفتاب حفظ کنید. تغییرات فصلی در تابستان باعث طولانی شدن روزها و شدیدتر شدن تابش آفتاب می‌شود به همین دلیل باید تغییراتی در محل نگهداری گیاهان آپارتمانی و میزان آب دادن به آن‌ها ایجاد کنید.
ابتدا بررسی کنید که در کدام بخش‌های خانه در تابستان نور مستقیم و در کدام قسمت‌ها نور غیرمستقیم دارید و گیاهان را متناسب با نیازهایشان در جای مناسب قرار دهید. گاهی اوقات طاقچه‌هایی که در فصل زمستان برای نگهداری گیاه مناسب بوده‌اند، در تابستان بسیار گرم شده و باعث از بین رفتن گیاه می‌شود.
تابش زیاد آفتاب باعث ایجاد مشکلات متعددی در گیاهان آپارتمانی می‌شود؛ مثلا باعث سوختن اطراف یا خود برگ‌ها می‌شود یا برگ‌ها می‌ریزند. نور کم باعث توقف رشد گیاه می‌شود، ساقه‌های آن بدون برگ بالا می‌رود، برگ‌های آن کوچک‌تر و کم‌رنگ‌تر می‌شود. اگر گیاهان آپارتمانی شما که معمولا شاد و سرزنده هستند، به طور ناگهانی پژمرده و بی‌حال می‌شوند، باید جای آن را تغییر دهید.
مراقب رطوبت و دمای هوا باشید
برای ما شاید ملال‌آور باشد اما گیاهان آپارتمانی دوست دارند همیشه محیطی یکنواخت داشته باشند. سعی کنید همیشه دمای ثابتی برای اتاق داشته باشید و رطوبت هوا را در یک حد نگه دارید. برای حفظ رطوبت محیط می‌توانید از دستگاه بخور استفاده کنید. یا اینکه می‌توانید گیاهان را غبارپاشی کنید. در فصل گرما، آب گلدان‌ها و رطوبت روی گیاهان زودتر خشک می‌شود در نتیجه باید میزان آبیاری و غبارپاشی را بیشتر کنید. البته فراموش نکنید که برگ خیلی از گیاهان آپارتمانی نباید خیس شود. در این صورت، فقط فضای اطراف گلدان را غبارپاشی کنید نه خود برگ‌ها.
بر خلاف انسان‌ها، گیاهان آپارتمانی نسیم خنک را دوست ندارند. پنکه، دستگاه‌های تهویه‌ی مطبوع و حتی باز گذاشتن پنجره می‌تواند خیلی زود رطوبت هوا را کاهش دهد و دمای هوا را تغییر دهد. به همین دلیل گلدان‌ها را در مسیر باد پنکه و کولر قرار ندهید یا مستقیما جلوی پنجره‌ای که قرار است باز و بسته شود نگذارید.
گلدان‌ها را هر وقت خشک شد آب بدهید
در تابستان به خاطر بالا رفتن دمای هوا، کم شدن رطوبت، افزایش تابش آفتاب و سریع‌تر شدن رشد گیاهان، نیاز آن‌ها به آبیاری بیشتر می‌شود. در واقع گیاهانی که در فصل زمستان معمولا به آب کمی نیاز دارند، در تابستان باید بیشتر آبیاری شوند. برای گیاهان آپارتمانی در تابستان یک برنامه‌ی دقیق برای آب دادن در نظر بگیرید و به آن پایبند باشید. اگر قرار است برای چند روز از خانه خارج شوید، حتما به کسی بسپارید تا مراقب گلدان‌هایتان باشد. هر روز خاک گلدان‌ها را چک کنید و هر زمان که خاک آن‌ها خشک بود، به گلدان آب بدهید.
کود دادن را فراموش نکنید
هوای گرم در تابستان و افزایش تابش نور آفتاب باعث می‌شود که گیاهان آپارتمانی رشد بیشتری داشته باشند. رشد گیاهان باعث مصرف بیشتر مواد مغذی و انرژی موجود در خاک می‌شود. بنابراین برای تقویت خاک گلدان‌ها، بد نیست که در تابستان به آن‌ها کود مناسب بدهید.
گیاهان را تمیز و عاری از آفات نگه دارید
باز کردن پنجره‌ها در تابستان هوای تازه را به داخل خانه می‌آورد ولی می‌تواند باعث ورود ذرات ناخواسته، گرد و غبار، گرده‌ی گل‌ها و انواع و حشرات و آفت‌ها شود. وقتی گرد و غبار روی برگ گیاهان بنشیند، مانع ورود هوا و نور آفتاب لازم برای رشد گیاه می‌شود. به همین دلیل باید گرد و غبار را از روی گل‌های آپارتمانی پاک کنید. برای این کار، هفته‌‌ای یک روز را در نظر بگیرید و با دستمال نم‌دار، به آرامی برگ‌ها را تمیز کنید.
چد وقت یک بار گیاهان آپارتمانی را از نظر وجود حشرات روی برگ‌ها و پشت برگ‌ها بررسی کنید. اگر نشانه‌های وجود حشرات را در گلدان‌ها پیدا کردید، قسمت‌های آسیب‌دیده‌ی گیاه را جدا کرده و برای مدتی آن گلدان را از سایر گلدان‌ها جدا کنید تا زمانی که مشکل را شناسایی و برطرف کنید.
در صورت لزوم، گلدان‌ها را عوض کنید
گرمای تابستان باعث رشد بیشتر گیاهان می‌شود. اگر متوجه شدید که ریشه از سوراخ زیر گلدان بیرون زده یا رشد گیاه متوقف شده، زمان آن رسیده که گلدان را عوض کنید و گلدان بزرگتری برای گیاهان آپارتمانی خود بخرید. معمولا بهار و تابستان فصل خوبی برای تعویض گلدان‌ها است.
مراقبت زمستانی از گیاهان آپارتمانی
گیاهان آپارتمانی در فصل زمستان در برابر تهدید هوای سرد ایمن نیستند حتی اگر در شرایطی آن‌ها را نگهداری کنید که دمای تقریبا معتدلی داشته باشند. در زمستان حتی باز ماندن در پنجره می‌تواند باعث تغییرات دمایی شدید برای گیاه شود و آن را از بین ببرد. نور کم، روزهای کوتاه، تابش کوتاه‌مدت آفتاب، گرمای روز و سرمای شب و تغییرات دمایی زیاد در طول زمستان می‌تواند باعث آسیب رسیدن به گیاهان آپارتمانی شود. در زمستان برای کنار آمدن با این تغییرات دمایی، این نکات را رعایت کنید:
روند آب‌دهی به گل‌ها را تغییر دهید
در زمستان، گیاهان معمولا رشد کمتری دارند و در نتیجه به آب کمتری نیاز دارند. علاوه بر این، دمای هوا پایین است و آب گلدان‌ها زود خشک و تبخیر نمی‌شود. به همین دلیل باید برنامه‌ی جدیدی برای آبیاری گیاه داشته باشید. البته فراموش نکنید که نیاز هر گیاه به آب، با گیاه دیگر متفاوت است و باید نیازهای ویژه‌ی هر گیاه را هم در نظر بگیرید.
برای اینکه ریشه‌ی گیاهان دچار شوک دمایی نشوند، از آب هم‌دما با محیط برای آب دادن به آن استفاده کنید.
سطح رطوبت را بررسی کنید
رطبوت هوا همیشه با دمای هوا رابطه دارد. در زمستان و در فضای بسته، به خاطر استفاده از برخی وسایل گرمایشی، رطوبت هوا ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش پیدا می‌کند. این تغییر رطوبت می‌تواند برای بسیاری از گیاهان آپارتمانی، مخرب باشد. برای گیاهان آپارتمانی، بهتر است که رطوبت حدود ۵۰ درصدی را تأمین کنید. اگر دستگاه بخور در خانه دارید، محیط مناسب برای گیاهان را فراهم کنید. اگر دستگاه بخور ندارید، باید با روش‌های دیگر این رطوبت را تأمین کنید. مثلا گیاهان را در فضاهایی که رطوبت بیشتری دارند، مثلا پاسیو، حمام یا آشپزخانه نگهداری کنید.
یک روش دیگر برای تأمین رطوبت گیاهان این است که آن‌ها را در یک سینی یا ظرف مسطح پر از آب قرار دهید. البته خود گلدان نباید داخل آب باشد. چند سنگ زیر گلدان بگذارید تا از سطح آب فاصله بگیرد. تبخیر شدن این آب به مرور زمان، رطوبت لازم برای این گیاه را فراهم می‌کند.
غبارپاشی یکی دیگر از روش‌ها برای تأمین رطوبت گیاهان است. این کار بیشتر از خود گیاهان، باعث لذت و سرخوشی خود شما می‌شود و حس خوبی می‌دهد. گاهی لازم است غبارپاشی را چند بار در روز تکرار کنید چون خشکی هوا باعث می‌شود که رطوبت سطح برگ گیاهان خیلی زود خشک شود. البته فراموش نکنید که غبارپاشی بیش از حد در تابستان می‌تواند باعث ایجاد قارچ در گلدان شود ولی در زمستان معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند.
به دمای هوا توجه کنید
گیاهان آپارتمانی در دمای هوای روزهای زمستانی مشکلی ندارند اما در طول شب ممکن است با مشکل مواجه شوند. برای اینکه تغییر دمای ناگهانی در شب‌های زمستان باعث از بین رفتن گیاهان نشود، آن‌ها را از کنار پنجره‌ها، درزهای در و پنجره و هر جایی که هوای سرد نفوذ می‌کند، دور نگهدارید. علاوه بر این، باید گیاهان را از منابع هوای گرم مثلا شوفاژ و بخاری هم دور نگه دارید. تغییرات دما در زمستان خیلی زود می‌تواند به گیاهان آسیب برساند.
نور آفتاب را دنبال کنید
در زمستان نور آفتاب برای مدت کوتاه‌تری می‌تابد و زاویه‌ی تابش آن هم کمتر است. به همین دلیل ممکن است لازم باشد تا گیاهان را به مکان پرنورتری منتقل کنید. حتی ممکن است نیاز شود که منبع نوری غیر از آفتاب برای آن‌ها تأمین کنید. پنجره‌های رو به غرب یا جنوب معمولا در تمام طور روز آفتابی هستند. موقع آب دادن به گلدان‌ها، آن‌ها را به جهات مختلف بچرخانید تا تمام اطراف گیاهان در مجاورت نور قرار بگیرند و گیاه به شکل مستقیم و یکپارچه رشد کند. اگر این کار را انجام ندهید، شاخه‌های گیاه به طرف نور متمایل می‌شوند.
برای گیاهان آپارتمانی رژیم بگیرید!
در این فصل گیاهان آپارتمانی رشد کمی دارند و نیازی به کود ندارند. کود دادن به آن‌ها در این فصل باعث به هم خوردن سیکل طبیعی رشد گیاه می‌شود. بنابراین این کار را به بهار و تابستان موکول کنید. وقتی نشانه‌های رشد دوباره در گیاهان دیده شد می‌توانید برای تقوین خاک گلدان، کود دادن را شروع کنید.
سخن آخر
گیاهان آپارتمانی حتی مقاوم‌ترین انواع آن، به مراقبت و نگهداری صحیح نیاز دارند. تغییر فصل‌ها و به دنبال آن تغییرات آب و هوا و دما می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به گیاه بزند. بنابراین همیشه مراقب دمای محیط باشید و این نکته را فراموش نکنید که گیاهان شرایط یکنواخت را به تغییرات محیط اطراف، ترجیح می‌دهند.
منابع: Thespruce، Ourhouseplants، Houseplantsexpert، Miraclegro
