نوری از اوایل کیهان با عبور از لنز گرانشی به تلسکوپ جیمز وب رسید
تلسکوپ جیمز وب با استفاده از لنز گرانشی موفق به رصد واضح‌تر یکی از اجرام در اوایل کیهان شده است که ممکن است دو کهکشان در حال ادغام را تنها کمی پس از انفجار بزرگ نشان دهد.
اینکه جیمز وب در حال مشاهده‌ی دو کهکشان است یا دو خوشه‌ی ستاره‌ای، هنوز روشن نیست اما این تلسکوپ قدرتمند موفق شده است در یک رقص ماده‌ی تاریک که باعث بهتر دیدن اجرام دوردست کیهانی می‌شود، نوری را از اوایل کیهان رصد کند.
آینه‌ی عظیم «تلسکوپ فضایی جیمز وب» (JWST) از گرانش یک خوشه‌ی کهکشانی برای نگاه به یک کهکشان دوردست شناخته شده استفاده کرد. اما یک موضوع گنگ وجود دارد: طبق تحقیقات جدیدی که روز چهارشنبه ۲۶ اکتبر (۴ آبان) منتشر شده است، جیمز وب ممکن است به جای یک کهکشان در حال مشاهده‌ی دو کهکشان باشد. این منطقه پیش‌تر توسط تلسکوپ فضایی هابل تصویربرداری شده بود، اما این نمای جدید از همیشه واضح‌تر است.
«دن کو» (Dan Coe) ستاره‌شناس مؤسسه‌ی علمی تلسکوپ فضایی و دانشمند ابزار دوربین نزدیک به فروسرخ وب درباره‌ی این تصویر گفت: «ما به شدت مشغول گفت‌وگو درباره‌ی این هستیم که آیا این جرم یک کهکشان است یا دو دسته از ستاره‌ها در یک کهکشان را شامل می‌شود. هنوز چیزی نمی‌دانیم، اما این‌ها پرسش‌هایی هستند که وب برای کمک به پاسخ آن‌ها طراحی شده است.»
به گفته‌ی کو، هابل این اجرام را که ۱۰ سال پیش پیدا شدند و MACS0647-JD نام گرفتند، به‌عنوان یک نقطه‌ی قرمز رنگ‌پریده تشخیص داده بود که تنها ۴۰۰ میلیون سال پس از مه‌بانگ در آغاز جهان شکل گرفته است. جیمز وب اما مشخص کرد که این جرم در حقیقت شامل دو جرم می‌شود. هرچند ماهیت چیزی که تلسکوپ می‌بیند هنوز معلوم نیست.
مقایسه‌ی تصویر MACS0647-JD از نگاه هابل و جیمز وب
با توجه به اینکه تیم تلسکوپ جیمز وب متعهد به انتشار علم در حال پیشرفت است، این یافته هنوز در مرحله‌ی بحث اولیه قرار دارد و مورد بررسی قرار نگرفته است. اگر وب در حال مشاهده‌ی دو کهکشان باشد، احتمال جالب‌تری هم وجود دارد: ممکن است یک ادغام کهکشانی در جهان اولیه در حال وقوع باشد. «یو-یانگ شیائو» (Yu-Yang Hsiao) پژوهشگر دکترای دانشگاه جان هاپکینز با اشاره به این موضوع گفت: «اگر این دورترین ادغام رصد شده باشد، واقعا به وجد می‌آیم.»
اما اگر وب در حال مشاهده‌ی دو خوشه‌ی ستاره‌ای باشد یا دو کهکشان، تفاوت‌های واضحی بین آن‌ها وجود دارد: یک مجموعه جرم با تعداد زیادی ستاره کمی آبی‌تر است و دیگری با غبار زیاد کمی قرمزتر خواهد بود.
استفاده‌ی وب از عدسی گرانشی برای کشف نقاط دوردست کیهان، چیز تازه‌ای در نجوم نیست اما بهره‌برداری از توانایی اجرام عظیم در خم کردن نور طبق نسبیت عام اینشتین، با کمک ابزار حساس و قدرتمند تلسکوپ، بینش کاملا تازه‌ای را برای رصد کیهان به ارمغان خواهد آورد. وب برای نگاه کردن در طیف فروسرخ به جهان اولیه که به سرعت از ما دور می‌شود، بهینه شده است.
«ربکا لارسون» (Rebecca Larson) عضو بنیاد ملی علوم آمریکا در این رابطه گفت: «مشاهدات فضایی ۲۰ ساله‌ی وب، فهرست کهکشان‌های اولیه‌ای که می‌شناسیم را از ده‌ها به شمار بسیار بیشتری گسترش خواهد داد.»
او افزود: «مطالعه‌ی این کهکشان‌های اولیه کمک می‌کند تا بفهمیم چگونه به کهکشانی مانند کهکشانی که امروز در آن زندگی می‌کنیم، تبدیل شده‌اند و همچنین جهان چگونه در طول زمان تکامل یافته است.»
حالا دانشمندان مشتاقانه منتظر تصاویر «میدان ژرف» (Deep Field) بیشتری توسط جیمز وب هستند. کاری که هابل بارها انجام داده است و کمک می‌کند تا اجرام بیشتری در کیهان اولیه کشف شود.
عکس کاور: MACS0647-JD از نگاه جیمز وب
Credit: Science: NASA, ESA, CSA, STScI, and Tiger Hsiao (Johns Hopkins University) Image Processing: Alyssa Pagan (STScI)
منبع: Space
بسیار عالی