نقد و بررسی MacBook Pro M1؛ هم‌تراز با مدل ایر اما بهینه یافته‌تر
لپتاپ MacBook Pro M1 یکی دیگر از محصولات الکترونیکی شرکت اپل محسوب می‌شود که در حال حاضر به دلیل روی کار آمدن محصولات با معماری پردازنده‌ی M2، تب و تاب خریدش اندکی کاهش یافته است. با این اوصاف، این محصول نقاط قوت متعدد و جذابی دارد که در این بررسی به آن موارد و همچنین نقاط منفی می‌پردازیم.
شرکت اپل در نوامبر سال ۲۰۲۰ میلادی، اولین پردازنده‌ها با معماری M1 را به‌واسطه‌ی توسعه‌ی سه مدل محصول مکبوک پرو، مکبوک ایر و مک مینی عرضه کرد. در اوایل سال ۲۰۲۱ بود که اپل دو مدل M1 iMac و M1 iPad Pro را هم به لیست خط تولید محصولات با پردازنده‌ی M1 اضافه می‌کند. پردازنده‌ی M1 در آن دوران مورد استقبال بسیاری از منتقدین و کارشناس‌های حوزه‌ی سخت افزار قرار گرفت؛ چراکه این پردازنده‌های نسل جدید شرکت اپل، هم عملکرد بی‌نظیر و هم راندمان بسیار خوبی را در محصولات اپل به دنبال داشت. این دستاوردها، همگی به دلیل کار و زحمت بسیار زیاد کارشناس‌های خبره‌ی شرکت اپل در طول سال‌ها طراحی و توسعه‌ی آیفون و آیپد به دست آمد.
ورود چیپ‌های M1 و آغاز شروع برهه‌ای جدید برای محصولات اپل
پردازنده‌ی M1 از لحاظ ساختاری شبیه به چیپ A14 است؛ قطعاتی که در مدل‌های اخیر آیفون و آیپد ایر دیده شده و در ابعاد پنج نانومتر توسط شرکت تایوانی TSMC ساخته می‌شود. لازم به ذکر است چند سالی می‌شود که شرکت TSMC تمامی چیپ‌های شرکت اپل را برای چند سال متمادی تولید می‌کند. کارت گرافیکِ مجتمع M1 در مقایسه با کارت‌های گرافیکی مثل GeForce GTX 1050 Ti و Radeon RX 560 عملکرد بهتری را در بنچمارک‌های گرافیکی از خود نشان می‌دهد. پردازنده‌های M1 از جنبه‌ی سرعت عملکرد CPU سه و نیم برابر سریع‌تر، از جنبه‌ی عملکرد پردازنده‌ی گرافیکی شش برابر بهتر و از لحاظ توانایی‌های یادگیری ماشینی ۱۵ برابر سریع‌تر از پردازنده‌های اینتل قبل از عرضه‌ی اولین سری از مک‌بوک‌های M1 محسوب می‌شوند. با این حال، شرکت اپل توانسته در تابستان سال ۲۰۲۲، پردازنده‌های M2 را معرفی کند که در مکبوک ایر و مکبوک پرو ۱۳ اینچی تعبیه شد. چیپ‌های M2 همان قابلیت‌های پردازنده‌های هشت هسته‌ای شبیه به M1 را عرضه می‌کنند، اما تعداد هسته‌های بیشتری در پردازنده‌های گرافیکی (نه الی ۱۰ هسته) در مدل M2 وجود دارد که به مک‌بوک‌ها قدرت عملکرد بیشتری و سریع‌تری را بخشیده است. بنابراین، با وجود مانور تبلیغاتی بسیار گسترده پیرامون محصولات جدید اپل با پردازنده‌ی M2، میتوان به خرید محصولات M1 نظیر مکبوک پرو هم فکر کرد.
بارزترین تفاوت بین نسخه‌ی پرو و ایرِ شرکت اپل با چیپ‌های M1، در وجود فن برای خنک‌سازی سیستم است. مکبوک ایر جدید دارای فن نیست و به همین دلیل در اجرای کارهای سنگین، دمای دستگاه به شدت افزایش می‌یابد. در مکبوک پرو، یک فن در داخل دستگاه قرار گرفته که میتوان عملکرد بهتری را از دستگاه در بلند مدت شاهد بود.
مشخصات فنی MacBook Pro M1
| پردازنده | M1 |
| گرافیک | ۸core Apple-designed integrated GPU |
| حافظه | هشت گیگابایت |
| فضای ذخیره‌سازی | ۵۱۲ گیگابایت |
| صفحه نمایش | IPS LED-backlit LCD- QHD|۲۵۶۰x۱۶۰۰ |
| درگاه‌های ارتباطی | USB ۴.۰ |
| پورت‌ها |
|
| دوربین | HD-۷۲۰p FaceTime camera |
| باتری | باتری لیتیوم پلیمر با ظرفیت ۵۸.۲ وات ساعت |
| سیستم عامل | Apple Mac OS – Big Sure |
| وزن | ۱.۴ کیلوگرم |
تفاوت MacBook Pro M1 با سایر محصولات اپل در یک نگاه
تفاوت‌های دیگری بین مک‌بوک‌های اپل هم وجود دارد. برای مثال مکبوک پرو یک مقدار صفحه نمایش با کیفیت‌تر به انضمام اسپیکر و میکروفون‌های بهتر دارد. از طرفی دیگر، مکبوک پرو باتری قوی‌تری هم دارد. متاسفانه در مکبوک پرو M1، تاچ بار (Touch Bar) وجود دارد. در حقیقت تاچ بار، جایگزینِ ردیف دکمه‌های عملکردیِ لپتاپ‌های رایج در برخی از محصولات مکبوک به شمار می‌رود. تفاوت آنچنان حائز اهمیتی بین مکبوک ایر و نسخه‌ی پرو از لحاظ کیفیت در عملکرد و راندمان سخت افزاری دیده نمی‌شود. البته این جمله تا زمانی صدق می‌کند که شما از دو لپتاپ، به مدت بلند مدت تحت فشار کاری سنگین استفاده نکرده باشید. البته برای بعضی از کاربرها، حتی تفاوت‌های جزئی پیرامون عملکرد می‌تواند انگیزه‌ی کافی برای آنها باشد تا برای خرید محصول جدید، از خود تمایل نشان دهند. مکبوک پرو با پردازنده‌ی گرافیکی هشت هسته‌ای، هشت گیگابایت رم و ۲۵۶ گیگابایت حافظه‌ی ذخیره‌سازی، ۳۰۰ دلار گران قیمت‌تر از مدل پایه‌ی مکبوک ایر محسوب می‌شود و با رقم ۱۳۰۰ دلار به فروش می‌رسد. نسخه‌ی پیشرفته‌تری از مکبوک پرو M1 وجود دارد که از حافظه‌ی ۵۱۲ گیگابایتی بهره می‌برد و میتوان با قیمت ۱۵۰۰ دلار این لپتاپ را خریداری کرد.
در مک‌بوک‌های مبتنی بر پردازنده‌ی M1 جزئیات فنی زیادی وجود دارد که چگونه چنین محصولاتی می‌توانند برنامه‌ها را اجرا کنند. با این حال، به طور خلاصه میتوان گفت که مک‌بوک‌های M1 در اجرای برنامه‌های مختلف عملکرد به شدت فوق‌العاده‌ای داشته و در کنارِ عملکرد بسیار تحسین برانگیز، عمر باتری این محصولات هم عالی به نظر می‌رسد. با این حال، با توجه به قیمت نسبتا بیشتر نسخه‌ی مکبوک پرو نسبت به مدل ایر، شاید این سوال برای‌تان پیش بیاید که آیا ارزش دارد به جای خرید مکبوک ایر، مکبوک پرو را خریداری کرد؟ در ادامه دستگاه MacBook Pro M1 را از چند جنبه‌ی مختلف بررسی می‌کنیم تا به این سوال با قاطعیت پاسخ دهیم.
پردازنده‌ی M1 نسبت به سایر چیپ‌های x86 رویه‌ی متفاوتی را برای پردازش انجام می‌دهد. با این حال، شرکت اپل به منظور اجرای برنامه‌های اینتل روی محصولات M1 خود توانسته کار خارق‌العاده‌ای را انجام دهد. علنا چنین برنامه‌هایی روی دستگاه‌های مک به خوبی اجرا شده و میتوان این رویه را در مکبوک پرو هم به وضوح رویت کرد.
گلوگاه حرارتی؛ یک چالش مهم
یک چیپ اینتلِ استاندارد نظیر پردازنده‌ی چهار هسته‌ای Core i5 با فرکانس ۲GHz، همچنان در مدل‌های بالارده‌ی مکبوک پرو قرار می‌گیرند که البته همیشه با فرکانس ۲GHz اجرا نمی‌شود. این رقم در واقع سرعت کلاک پایه محسوب می‌شود اما وقتی راندمان بیشتری از دستگاه انتظار می‌رود، پردازنده‌ی اینتل می‌تواند تا محدوده‌ی ۳.۸GHz افزایش پیدا کند. هنگامی که نیاز باشد تا پردازنده خنک شده یا حالت ذخیره‌ی انرژیِ دستگاه فعال شود، سرعت پردازنده می‌تواند به زیر سرعت پایه‌ی ۲GHz هم برسد. به این فرایند، گلوگاه حرارتی (Thermal throttling) گفته می‌شود. این‌که چطور فرایند گلوگاه حرارتی روی عملکرد دستگاه‌های الکترونیکی تاثیر می‌گذارد محل بحث بسیاری از نقد و بررسی‌های حوزه‌ی سخت افزار است.
اپل به این نکته اشاره کرده که مکبوک حاوی پردازنده‌ی M1، قابلیت توربو (Turbo boost) نداشته و در اکثر اوقات در بالاترین سرعت کلاک کار می‌کند
پردازنده‌ی M1 تا حدودی از لحاظ قدرت و سرعت متفاوت رفتار می‌کند. اپل به این نکته اشاره کرده که مکبوک حاوی پردازنده‌ی M1، قابلیت توربو (Turbo boost) نداشته و در اکثر اوقات در بالاترین سرعت کلاک کار می‌کند. وقتی سیستم به هر نحوی این موضوع را شناسایی کند که لپتاپ نمی‌تواند به طور موثر پردازنده را خنک کند، سیستمْ از سرعت خود کم می‌کند. این مورد در مکبوک ایر که فن ندارد به وضوح قابل مشاهده است و این دستگاه در امتیازهای Cinebench هم در یک بازه‌ی زمانی ۳۰ دقیقه‌ای، آمار کمتری را نشان می‌دهد. پخش‌کننده‌ی حرارتیِ آلومینیومی مکبوک ایر نمی‌تواند با سرعت مناسب پردازنده‌ی M1 را خنک کند. هر چند، برای یک کاربر که می‌خواهد با مکبوک یک کار عادی را انجام دهد، این مسئله اصلا آزاردهنده نیست.
در داخل مکبوک پرو، یک عدد فن وجود دارد. در حین انجام تست Cinebench به مدت ۳۰ دقیقه، بعد از چند دقیقه از شروع تست فن شروع به کار کرده و فن برای مدت زمان زیادی روشن باقی ماند تا محیط داخل محفظه‌ی دستگاه خنک شود. مکبوک پرو به نظر می‌رسد که طراحی حرارتی موثرتر و بهتری نسبت به مدل مکبوک ایر دارد. برای مثال، تستِ گرفتنِ خروجی یک ویدیوی ۴K را با استفاده از نرم‌افزار ادوبی پریمیر پرو برای چند مرتبه انجام داده‌ایم و فنِ دستگاه هیچ وقت در این پروسه‌ها روشن نشد.
روشن شدن فن دستگاه در حالت عادی به این راحتی نیست. مواردی نظیر استفاده از گوگل میت در مرورگر کروم می‌تواند خیلی راحت موجب روشن شدن فن در داخل مکبوک پرو ۱۶ اینچی مبتنی بر پردازنده‌ی اینتل شود، اما این پروسه‌ها در مکبوک پرو حاوی پردازنده‌ی M1 موجب روشن شدن فن نمی‌شوند؛ مگر این‌که شما لپتاپ را تحت فشار کاری سنگین قرار دهید. در این وضعیت، تفاوت چشمگیری بین دو مدل پرو و ایر دیده نمی‌شود.
صفحه نمایش
صفحه نمایش رتینا (Retina) که در مکبوک پرو M1 وجود دارد، تصاویر پویا و زنده‌ای را به مخاطب تحویل می‌دهد. با این حال، وجود نوارهای سیاه اطراف صفحه نمایش بهتر بود کمتر می‌شد. با این حال، تماشای فیلم و سریال‌های مختلف با کیفیت بالا از قاب صفحه نمایش مکبوک پرو تجربهی به شدت لذتبخش تلقی می‌شود. صفحه نمایش مکبوک پرو M1 شفافیت ۴۳۹ نیت را به طور متوسط ارائه می‌دهد که در مقایسه با مکبوک ایر که ۳۶۵ نیت است، یک دستاورد بسیار عالی به حساب می‌آید. از محصولات تقریبا هم‌تراز با مکبوک پرو، میتوان به Dell XPS و ZenBook 13 اشاره کرد که به ترتیب ۴۶۹ و ۳۷۰ نیت را ارائه می‌دهند. مکبوک پرو M1 نتایج بسیار خوبی را پیرامون گامای تصویر DCI-P3 ارائه می‌دهد (۷۹.۲ درصد). این عدد در مقایسه با مکبوک ایر (۸۰.۹ درصد) شاید قابل مقایسه نباشد اما از لپتاپ‌های Dell XPS 13 (۶۹.۴ درصد) و ذن‌بوک ۱۳ (۷۶.۱ درصد) به مراتب بهتر است.
عمر باتری
عمر باتری در مکبوک پرو M1 همانند مدل مکبوک ایر عالی است. شرکت اپل پیرامون پیشرفت عمر باتری M1 ادعاهای جالبی را ارائه کرده است. این شرکت مدعی شده عمر باتری در مدل‌های M1 دو برابر بهتر از مدل‌های مبتنی بر معماری اینتل است. با این حال، این جملات در حد همان ادعا باقی می‌ماند. شما با لپتاپ مکبوک پرو M1 می‌توانید تقریبا ۱۰ ساعت بدون نیاز به شارژر به کارهای روتین بپردازید. اگر با دستگاه، مشغول به انجام کارهای سنگین برای مثال اجرای ویدیوها با کیفیت ۴K شوید، باتری تقریبا هشت ساعت دوام می‌آورد. با وجود این‌که پردازنده‌ی M1 توانسته از لحاظ عملکردی خوش بدرخشد، شرکت اپل از ارائه‌ی جزئیات به طور ریز و دقیق خودداری می‌کند. به همین دلیل، یافتن بنچمارک‌های بسیار تخصصی و با جزئیات بسیار دقیق برای مک‌بوک‌های حاوی پردازنده‌ی M1 کار چندان آسانی نخواهد بود.
در تست باتری که وب‌سایت Tomsguide پیرامون این محصول داشته، وب‌گردی مداوم با شفافیت صفحه‌ی ۱۵۰ نیت موجب شده تا مکبوک پرو M1 ۱۶ ساعت و ۲۵ دقیقه دوام بیاورد. این موضوع در حالی است که مکبوک پرو با پردازنده‌ی مبتنی بر اینتل که سال ۲۰۲۰ عرضه شده، ۱۰ ساعت و ۲۱ دقیقه بدون اتصال به شارژر دوام می‌آورد. در واقع، تفاوت ۶ ساعته بین دو محصول با پردازنده‌ی مختلف وجود دارد که یک پیشرفت بسیار خوب برای باتری دستگاه‌های حاوی پردازنده‌ی M1 به حساب می‌آید.
عملکرد گرافیکی MacBook Pro M1 در بازیهای ویدیویی
مکبوک پرو در بخش اجرای بازیهای ویدیویی عملکرد به نسبت قابل قبولی را ارائه می‌دهد. برای مثال تجربهی بازی Civilization VI: Gathering Storm در مکبوک پرو M1 با متوسط نرخ فریم ۳۸ اجرا می‌شود که این رقم تقریبا دو برابر نتیجه‌ی ذن‌بوک ۱۳ به شمار می‌رود. همچنین اجرای بازی Rise of the Tomb Raider روی مکبوک پرو با نرخ فریم ۲۶ بر ثانیه همراه است. با این‌که در اجرای دو بازی نام‌برده، نرخ فریم بسیار قدرتمندی از این دستگاه شاهد نیستیم، مکبوک پرو می‌تواند بازیهای ویدیویی را با حداقل کیفیت ممکن اجرا کند.
مکبوک پرو M1 قابلیت ارتقای رم به بیشتر از ۱۶ گیگابایت را ندارد
پیرامون مشخصات فنی، ذکر این نکته لازم است که مکبوک پرو M1 قابلیت ارتقای رم به بیشتر از ۱۶ گیگابایت را ندارد. همچنین، مکبوک پرو M1 تنها از یک صفحه نمایش خارجی پشتیبانی می‌کند. اپل به این نکته اشاره کرده که کنترلر تاندربولتِ منحصر به خودش را توسعه داده اما هیچ یک از مک‌بوک‌های شرکت اینتل تا به حال بیشتر از دو پورت تاندربولت نداشته‌اند. از طرفی، شما شبیه به یک کامپیوتر اینتل نمی‌توانید از یک پردازنده‌ی گرافیکی خارجی با این پورت‌های تاندربولت استفاده کنید. این محدودیت‌های مذکور برای مک‌بوک‌های ایر که جنبه‌ی اقتصادی‌تر دارند قابل قبول خواهد بود اما برای مکبوک پرو که قیمت بیشتری دارد، اصلا و ابدا محدودیت پورت‌ها قابل چشم‌پوشی نیست و یک نکته‌ی منفی به حساب می‌آید.
دستگاه‌های مبتنی بر پردازنده‌ی M1 در حال حاضر یک استخر مشترک سیستم و حافظه‌ی گرافیکی به سبک iOS تحت عنوان «معماری حافظه‌ی یکپارچه» (Unified Memory Architecture) یا UMA دارند که عملکرد گرافیکی سریع‌تری را برای گرافیک‌های یکپارچه ممکن می‌سازند. این مسئله امکان دارد به ساخت پردازنده‌های گرافیکی گسسته در مک پایان ببخشد. در حالی‌که UMA هیچ مشکلی از بابت سازگاری با برنامه‌ها در تست‌های ما ایجاد نکرده، ممکن است برخی برنامه‌ها به به‌روز رسانی‌های قابل توجهی نیاز داشته باشند تا روی دستگاه‌های مبتنی بر پردازنده‌ی M1 به درستی کار کنند.
مشکلات قدیمی، همچنان پابرجا
سایر ویژگی‌های مکبوک پرو M1 شبیه به مکبوک پرو ۱۳ اینچی قبلی است: استفاده از دو پورت، صفحه نمایشِ اسمی ۵۰۰ نیت، کیبورد بهینه یافته به همراه تاچ بار و همچنین یک وبکم با کیفیت ۷۲۰p ضعیف که هیچ بهبود و پیشرفتی برای آن در مدل مکبوک پرو M1 هم دیده نمی‌شود.
اپل به این نکته اشاره کرده که از برخی قابلیت‌های پردازش تصویر از آیفون به منظور بهبود وضعیت وبکم در دستگاه‌های M1 وام گرفته است. به همین دلیل، چهره‌ها در وبکمِ مکبوک پرو M1 مقداری شفافیت بیشتری داشته و نور پس‌زمینه‌ی تصویر هم به شیوه‌ای بهتر مدیریت می‌شود. با این حال، پردازش تصویر در برخی از سناریوها می‌تواند موجب بدتر شدن کیفیت تصاویر شود. با وجود این‌که مکبوک پرو M1 از لحاظ عملکرد و قدرت سخت‌افزاری کیفیت بسیار خوبی دارد، وبکم دستگاه همانند سایر مکبوک پروهای قدیمی ضعیف تلقی می‌شود. از طرفی دیگر، مکبوک پرو M1 نسبت به مدل ایر که قیمت بیشتری دارد از یک وبکم ۷۲۰p استفاده می‌کند (مکبوک ایر دارای وبکم ۱۰۸۰p است).
از تاچ بار نمی‌توان انتظار زیادی داشت اما به طور کلی کاربرها هنگام تایپ به دستان خود نگاه نمی‌کنند. بنابراین، تعبیه‌ی تاچ بار کارایی چندانی برای افراد حرفه‌ای ندارد. برای استفاده از تاچ بار به منظور انجام برخی فعالیت‌ها مثل تنظیم صدا و میزان نور صفحه باید با نگاه کردن به تاچ بار این کار را انجام داد. اگر شرکت اپل برای مک‌بوک‌ها یک صفحه‌ی لمسی طراحی کند، نیاز به تاچ بار یک بار برای همیشه از بین می‌رود؛ چراکه نرم‌افزارهای بسیار زیادی که برای آیفون و آیپد توسعه می‌یابند را میتوان روی مکبوک پرو هم اجرا کرد. بنابراین، وجود یک صفحه لمسی می‌تواند روند کار با این نرم‌افزارها را به شدت آسان کرده و کاربر را از شر تاچ بار که علنا یک بخش نارکارآمد و اضافی است خلاص می‌کند.
| نقاط قوت |
|
| نقاط ضعف |
|
لپتاپ MacBook Pro M1؛ قدرتمند اما نه به اندازه‌ی کافی!
درباره‌ی مکبوک پرو ۱۳ اینچی با پردازنده‌ی M1 میتوان این جمله را خیلی صریح گفت که با وجود بهبود و پیشرفت‌هایی که لپتاپ داشته، نمی‌توان به دلیل محکمی و قدرتمندی برای خرید این مکبوک اشاره کرد. با وجود عملکرد سخت‌افزاری بهتر و صد البته عمر باتری بهتر نسبت به مدل مکبوک ایر، همچنان مولفه‌ی بسیار وسوسه انگیزی برای کاربر ارائه نمی‌شود تا محصول به طور حتمی به فروش برسد. از طرفی دیگر، محدودیت در ارتقای مشخصات فنی دستگاه هم عامل مهم دیگری است که برای عمده‌ی کاربران مایوس‌کننده به نظر می‌رسد؛ چرا که نمی‌توان برای مثال رم دستگاه را به بیشتر از ۱۶ گیگابایت ارتقا داد.
اگر از لحاظ بودجه با محدودیت‌هایی روبه‌رو هستید، خرید مکبوک ایر به جای خرید مکبوک پرو M1 پیشنهاد می‌شود. در غیر این صورت، برای افرادی که به دنبال قدرت عملکردی بیشتر هستند، خرید مکبوک پرو M1 توصیه می‌شود. از طرفی، وجود یک فن در داخل دستگاه، خود عامل مهم دیگری است که میتوان خرید مکبوک پرو M1 را بهتر از مکبوک ایر دانست. البته عمر باتری مکبوک پرو M1 تنها مولفه‌ای است که میتوان برای خرید این محصول به آن دل بست. در غیر این صورت اگر قیمت بالای دستگاه برای شما بسیار بالاست، یا به دنبال انجام کارهای گرافیکی فوق‌العاده بالا هستید، یا در نهایت اصلا با طراحی‌های مکبوک ارتباط برقرار نمی‌کنید، بهتر است به جای خرید مکبوک پرو M1 به سراغ سایر گزینه‌های موجود در بازار لپتاپ بروید.
