بهترین ابزارهای هوش مصنوعی پزشکی که باید بشناسید
هوش مصنوعی (AI) به یکی از نیروهای تحول‌آفرین در فناوری مدرن تبدیل شده است و این مسئله به ویژه در حوزه پزشکی بسیار مشهود است. هوش مصنوعی پزشکی مجموعه‌ای از فناوری‌ها و کاربردهایی است که به بهبود تشخیص، برنامه‌ریزی درمان، مراقبت از بیمار و حتی وظایف اداری در نظام سلامت هم کمک می‌کنند. از چت‌بات‌هایی که به سؤالات سلامت پاسخ می‌دهند گرفته تا ابزارهای پیشرفته‌ای که تصاویر پزشکی را تحلیل می‌کنند، برنامه هوش مصنوعی به پزشکان کمک می‌کند سریع‌تر، دقیق‌تر و کارآمدتر عمل کنند. با این حال، همانند هر ابزار قدرتمند دیگری، هوش مصنوعی پزشکی هم با خطراتی همراه است، به خصوص در زمینه حفظ حریم خصوصی داده‌های بیمار، مسائل اخلاقی و قابلیت اطمینان بالینی آن.
در ادامه به بررسی چشم‌انداز کنونی هوش مصنوعی در پزشکی می‌پردازیم و عناوینی همچون فعالیت‌های گوگل در این حوزه، سایت‌ها و پلتفرم‌های آنلاین، ابزارهای رایگان من جمله بهترین هوش مصنوعی رایگان در این حوزه، بهترین سیستم‌ها برای پاسخ به پرسش‌های پزشکی، سوال از هوش مصنوعی و همچنین مزایا و خطرات این فناوری را بررسی خواهیم کرد. این مقاله با ارائه نمونه‌ها و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که چگونه هوش مصنوعی در حال تغییر شکل دنیای پزشکی است و چه اقداماتی برای استفاده صحیح و اخلاقی از آن در آینده لازم است.
هوش مصنوعی پزشکی گوگل
چت‌بات‌های هوش مصنوعی پزشکی
سایت هوش مصنوعی پزشکی
هوش مصنوعی پزشکی آنلاین
هوش مصنوعی پزشکی رایگان
بهترین هوش مصنوعی برای سوالات پزشکی
خطرات هوش مصنوعی در پزشکی
مزایای هوش مصنوعی در پزشکی
هوش مصنوعی پزشکی گوگل
گوگل به عنوان یکی از پیشتازان نوآوری در هوش مصنوعی، مشارکت‌های چشم‌گیری در حوزه پزشکی داشته است. این شرکت از طریق بخش تحقیقاتی خود یعنی گوگل هلث (Google Health) و زیرمجموعه‌اش دیپ مایند (DeepMind)، پروژه‌هایی کلیدی در زمینه پزشکی را توسعه داده است. یکی از برجسته‌ترین این پروژه‌ها توسعه سیستم‌هایی برای تفسیر تصاویر پزشکی مانند اسکن‌های شبکیه چشم، ماموگرام‌ها و عکس‌برداری‌های قفسه سینه است. برای مثال در نمونه‌های آزمایشی هوش مصنوعی گوگل با الگوریتم دیپ مایند توانسته است با دقتی بیشتر از رادیولوژیست‌های انسانی سرطان پستان را تشخیص دهد.
پروژه مهم دیگر گوگل، مدل زبانی پیشرفته‌ای به نام مد-پل ام (Med-PaLM) است که با داده‌های پزشکی آموزش دیده است. این هوش مصنوعی پزشکی توانسته در آزمون صدور مجوز پزشکی ایالات متحده (USMLE) امتیازی در حد پزشکان کسب کند. این موفقیت نشان می‌دهد که چنین ابزارهایی می‌توانند در تحقیق، تشخیص و تصمیم‌گیری به پزشکان کمک کنند.
در سال ۲۰۲۲، گوگل ابزار هوشمندی برای تشخیص بیماری‌های پوستی ارائه کرد که کاربران با بارگذاری عکس‌های پوست خود، می‌توانستند احتمال ابتلایشان به بیماری خاصی را بررسی کنند. اگرچه این ابزار جایگزین مراجعه به پزشک نیست، اما می‌تواند در تصمیم‌گیری اولیه نقش مؤثری ایفا کند. این اقدامات نمونه‌هایی از تلاش گوگل برای تحول سلامت از طریق هوش مصنوعی در مقیاس جهانی است.
چت‌بات‌های هوش مصنوعی پزشکی
چت‌بات‌های هوش مصنوعی پزشکی می‌توانند به صورت ۲۴ ساعته به سوالات بیماران پاسخ دهند، اطلاعات پزشکی را ارائه کنند و حتی در فرآیند تشخیص بیماری‌ها کمک کنند. با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته یادگیری ماشین، این ابزارها قادرند به سرعت داده‌های بالینی را تحلیل کرده و توصیه‌های شخصی‌سازی شده‌ای ارائه دهند. علاوه بر این، چت‌بات‌های پزشکی می‌توانند بار کاری پزشکان را کاهش دهند و به آن‌ها این امکان را بدهند که بر روی بیماران نیازمند تمرکز بیشتری داشته باشند. به طور کلی، این فناوری‌ها به عنوان یک پل ارتباطی موثر بین بیماران و سیستم‌های بهداشتی عمل می‌کنند و به افزایش دسترسی به خدمات درمانی و بهبود کیفیت مراقبت کمک می‌کنند. در ادامه چند نمونه از چت‌بات‌های هوش مصنوعی پزشکی آورده شده است.
آدا (Ada)
آدا، از شرکت آدا هلث (Ada Health)، یک چت بات هوش مصنوعی است که خدمات تشخیصی خودکار را به بیماران ارائه می‌دهد. این ربات از کاربران سوالاتی درباره سلامت آن‌ها می‌پرسد و سپس ارزیابی شخصی‌سازی شده‌ای به آن‌ها ارائه می‌دهد. این ابزار همچنین می‌تواند کاربران را به خدمات مراقبتی مرتبط با تشخیص هدایت کند. اپلیکیشن آدا هلث با استفاده از یادگیری ماشینی علائم کاربران را ارزیابی کرده و احتمال بیماری‌های مختلف را بررسی می‌کند.
در حالی که تمرکز اصلی آدا هلث بر ارائه توصیه‌های سلامتی و بهداشتی به طور مستقیم به افراد است، پزشکان و بیمارستان‌ها هم می‌توانند از آن برای کمک به بیماران در درک گزینه‌های مراقبتی و درخواست مراقبت مناسب استفاده کنند. این برنامه در سطح جهانی استفاده می‌شود و از پایگاه دانشی گسترده‌ای بهره می‌برد.
ایدیسون (Aiddison)
ایدیسون یک ابزار کشف دارو با کمک هوش مصنوعی از شرکت مرک (Merck) است. تمرکز اصلی آن شناسایی مولکول‌هایی است که می‌توانند به عنوان پایه‌ای برای داروها عمل کنند. به عبارت ساده‌تر ایدیسون با استفاده از بانک داده بزرگی از رفتار مولکول‌ها و اطلاهات دریافت‌شده از فرد، سعی در پیش‌بینی نتیجه ترکیب مولکول‌های مختلف با مواد دارویی دارد؛ این پیش‌بینی می‌تواند منجر به کشف داروهای جدیدتر و بهینه‌تر برای درمان بیماری‌ها شود. ایدیسون و نمونه‌های هوش مصنوعی پزشکی مشابه که بر روی کشف دارو با کمک هوش مصنوعی کار می‌کنند وعده کاهش‌های عمده‌ای در زمان و هزینه‌های کشف دارو را در صورت موفقیت می‌دهند. ایدیسون یک چت بات برای برطرف کردن نیازهای روزمره افراد نیست و اطلاعاتی که از کاربر دریافت می‌کند را برای توسعه و به کارگیری در مدل خود احتیاج دارد.
چت‌جی‌پی‌تی (ChatGPT)
چت‌جی‌پی‌تی، ربات گفت‌وگوی هوش مصنوعی تولیدی از شرکت اوپن ای آی (OpenAI)، یک سرویس عمومی هوش مصنوعی است که بیشتر به خاطر توانایی‌اش در تولید متن و تصویر در پاسخ به درخواست‌های باز کاربران شناخته می‌شود. از آنجا که این ابزار به‌طور خاص برای نیازهای ارائه‌دهندگان خدمات درمانی طراحی نشده، ممکن است در نگاه اول به‌عنوان یک ابزار کلیدی در صنعت سلامت به نظر نرسد. با این حال، پزشکان، بیمارستان‌ها و سایر ارائه‌دهندگان خدمات سلامت به‌طور گسترده‌ای از چت‌جی‌پی‌تی استفاده می‌کنند، به ویژه در محیط‌های بالینی.
محققان دانشگاه سیچوان در چین و مرکز پزشکی دانشگاه وندربیلت در تنسی نوشته‌اند که چت‌جی‌پی‌تی توجه فزاینده‌ای را به خود جلب کرده و دارای سناریوهای کاربردی متنوعی در امور بالینی است. برخی از کادر درمان از چت‌جی‌پی‌تی برای کارهایی مانند خلاصه‌سازی یادداشت‌های بالینی استفاده می‌کنند.
کلود (Claude)
مانند چت‌جی‌پی‌تی، کلود یک سرویس عمومی هوش مصنوعی است که به کاربران در انجام وظایف مختلف کمک می‌کند. آنچه این ابزار را از چت‌جی‌پی‌تی متمایز می‌کند بیشتر به شخصیت او مربوط می‌شود! طرفداران معمولاً کلود را به عنوان ابزاری با بیان و همدلی بیشتر توصیف می‌کنند؛ این ویژگی توضیح می‌دهد چرا برخی از پزشکان از آن برای خلاصه‌سازی گزار‌ش‌های تعاملات با بیماران و تولید محتوا برای آن‌ها استفاده می‌کنند. کلود همچنین مشابه چت‌جی‌پی‌تی است و پزشکان و افراد عادی می‌توانند از آن به عنوان یک چت‌بات پزشکی استفاده کنند. کلود دارای قابلیت‌های حفظ حریم خصوصی و رعایت مقررات مناسب برای موارد استفاده از هوش مصنوعی پزشکی است.
مراکتیو (Merative)
مراکتیو، یک پلتفرم تحلیلی مبتنی بر هوش مصنوعی است که عمدتاً برای صنعت بهداشت و درمان طراحی شده است. موارد استفاده آن بر تجزیه و تحلیل مقادیر زیادی از داده‌های بالینی و داده‌های بیمار متمرکز است تا به تشخیص، برنامه‌ریزی درمان و نظارت بر بیماران کمک کند. از این رو، مراکتیو نمونه‌ای از یک هوش مصنوعی پزشکی است که از اشکال سنتی‌تر هوش مصنوعی استفاده می‌کند، به ویژه، از آن‌هایی که بیشتر بر تحلیل‌های توصیفی و پیش‌بینی متمرکزند.
استوری‌لاین ای‌آی (Storyline AI)
استوری لاین AI، بخشی از یک ابزار سلامت از راه دور و یک پلتفرم تحلیل داده است؛ این پلتفرم به ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی کمک می‌کند تا با بیماران خود ارتباط برقرار کنند و برنامه‌های مراقبت شخصی‌سازی شده‌ای را تهیه کنند. استوری لاین ای آی که به شکل اپلیکیشن هم در دسترس است، داده‌های بیماران را جمع‌آوری کرده و سپس به طور خودکار آن‌ها را تحلیل می‌کند تا ریسک‌های آینده را پیش‌بینی کرده و درمان‌های متناسب را به آن‌ها توصیه کند. اپلیکیشن استوری لاین ای آی علاوه بر استفاده از قابلیت‌های هوش مصنوعی، این امکان را فراهم می‌کند که پزشکان با بیماران خود از طریق ویدیو، چت، ایمیل و پیامک هم صحبت کنند.
سایت هوش مصنوعی پزشکی
سایت‌های متعددی با هدف ارائه خدمات هوش مصنوعی در زمینه پزشکی و سلامت ایجاد شده‌اند؛ از ابزارهایی برای چک کردن علائم حیاتی بدن گرفته تا سیستم‌های پیچیده‌تر تشخیص بیماری.
سایت بوی هلث (Buoy Health) در آمریکا خدمات هوش مصنوعی پزشکی را از طریق وب‌سایت خود به آدرس buoyhealth.com ارائه می‌دهد. چت‌بات این پلتفرم با استناد به داده‌های پزشکی، پیشنهاداتی برای درمان ارائه داده یا کاربران را به خدمات پزشکی آنلاین متناسب ارجاع می‌دهد. طی دوران همه‌گیری کرونا، استفاده از چنین ابزارهایی افزایش یافت، اما در آن زمان تا این حد پیشرفت نکرده بودند.
سایت‌هایی نظیر وب ام دی (WebMD) به آدرس symptoms.webmd.com دارای بخشی برای چک کردن علائم بیماری کاربر با هوش مصنوعی است؛ تنها کافی است مانند تصویر زیر اطلاعات خود را وارد کنید و در مرحله بعد علائم مشکل یا بیماری خود را توصیف کرده و محل آن را روی بدن خود مشخص کنید. در گام بعدی هوش مصنوعی تشخیص‌های محتمل و متناسب با علائم شما را فهرست می‌کند و می توانید به دادن اطلاعات دقیق‌تر ادامه دهید.
سایت هوش مصنوعی هلثیلی (Healthily) هم خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی را به کاربران ارائه می‌دهد، اما تمرکز آن بر تشخیص سرطان و تعامل با علائم و مشکلات بیماران سرطانی است. این وبسایت‌ها به خصوص در مناطقی که دسترسی به پزشک محدود است، نقش مؤثری دارند. با این حال، دقت این سیستم‌ها همواره یکی از دغدغه‌های مهم باقی مانده است.
هوش مصنوعی پزشکی آنلاین
هوش مصنوعی پزشکی آنلاین با ارائه ابزارهای دیجیتال، دسترسی به مراقبت سلامت را ساده‌تر کرده است. یکی از نمونه‌های مهم، استفاده از چت‌جی‌پی‌تی برای پاسخ به پرسش‌های پزشکی است. این مدل‌های زبانی، هرچند هنوز در حال توسعه هستند، ولی به تدریج به عنوان دستیارهای سلامت مجازی مطرح می‌شوند.
پلتفرم‌هایی همچون اینفرمدیکا (Infermedica) و یور ام دی (Your.MD) هم خدمات هوش مصنوعی پزشکی را از طریق سایت‌ها و اپلیکیشن‌های آنلاین ارائه می‌دهند. این خدمات شامل ارزیابی اولیه، برنامه‌ریزی مراجعه، یا اتصال به خدمات تله‌مدیسین یا پزشکی از راه دور است. این پلتفرم‌های آنلاین هرچند جایگزین پزشکی سنتی نیستند، اما دسترسی به اطلاعات سلامت را برای عموم فراهم کرده‌اند.
هوش مصنوعی پزشکی رایگان
بسیاری از ابزارهای هوش مصنوعی پزشکی اکنون به صورت رایگان در دسترس قرار گرفته‌اند. این موضوع به ویژه برای مناطق کم‌درآمد یا فاقد دسترسی به پزشک حائز اهمیت است. از جمله این ابزارها می‌توان به سیمپتومیت (Symptomate) اشاره کرد که ابزاری رایگان برای چک کردن علائم است که توسط شرکت اینفرمدیکا توسعه یافته است. همچنین، پلتفرم بابیلون هلث (Babylon Health) در کنار خدمات پولی، قابلیت‌های رایگانی هم برای ارزیابی علائم ارائه می‌دهد.
مدل‌های اولیه ChatGPT نیز به‌طور رایگان توسط کاربران برای پرسش‌های پزشکی استفاده شده‌اند. به‌عنوان مثال، فردی که دچار درد شکم شده می‌تواند با استفاده از این ابزارها احتمال برخی بیماری‌ها را بررسی کرده و تصمیم بگیرد که آیا نیاز به مراجعه فوری دارد یا خیر. دانشگاه‌هایی مانند استنفورد نیز ابزارهای هوش مصنوعی رایگان برای تفسیر عکس‌های قفسه سینه یا نوار قلب طراحی کرده‌اند که در برخی پروژه‌های آموزشی یا تحقیقاتی در دسترس عموم قرار می‌گیرند.
بهترین هوش مصنوعی برای سوالات پزشکی
انتخاب بهترین هوش مصنوعی برای پرسش‌های پزشکی به فاکتورهایی مانند دقت، قابلیت استفاده، و گستره اطلاعات بستگی دارد. برخی از بهترین مدل‌ها در حال حاضر عبارت‌اند از:
مد-پل ام ۲ ( گوگل): آموزش‌دیده برای پاسخ به پرسش‌های پزشکی با دقت بالا.
اینفرمدیکا: سیستم مطمئن برای بررسی علائم و غربالگری.
آدا هلث و بابیلون هلث: دو اپلیکیشن پرکاربرد با رابط کاربری مناسب برای بیماران و افراد با اطلاعات کم در حوزه پزشکی.
در مراکز درمانی، ابزارهایی مانند ایداک (Aidoc) و زبرا مدیکال ویژن (Zebra Medical Vision) به رادیولوژیست‌ها در تفسیر عکس‌های پزشکی کمک می‌کنند. به طور مثال، ایداک می‌تواند نشانه‌های سکته مغزی را در سی تی اسکن‌ها تشخیص دهد و زمان شروع درمان را کاهش دهد. البته باید توجه داشت که هیچ کدام ار این ابزارها بی‌نقص نیستند و بهترین‌ها در این حوزه آن‌هایی هستند که زیر نظر انسان و در کنار تخصص پزشک استفاده می‌شوند.
خطرات هوش مصنوعی در پزشکی
هوش مصنوعی پزشکی با وجود مزایای بسیار، خطراتی هم به همراه دارد. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها، خطای تشخیص است. اگر الگوریتم به اشتباه بیماری را شناسایی کند، می‌تواند منجر به درمان نادرست یا تأخیر در مراجعه او شود.
مسئله دیگر، نقض حریم خصوصی است. این فناوری‌ها بر پایه داده‌های سلامت حساس بنا شده‌اند و در صورت نشت اطلاعات، حریم خصوصی بیماران به طور جدی به خطر می‌افتد.
همچنین، وجود تعصب یا جهت‌گیری در داده‌ها (bias) یک چالش جدی است. اگر مجموعه داده‌های آموزشی تنها شامل افراد خاصی باشد، نتیجه برای دیگر گروه‌های جمعیتی نادرست خواهد بود. مثلاً اگر الگوریتمی فقط با تصاویر از بیماران سفیدپوست آموزش دیده باشد، در تشخیص بیماری‌های پوستی افراد با پوست‌های تیره‌تر ممکن است ناکارآمد عمل کند.
در نهایت، وابستگی بیش از حد پزشکان به هوش مصنوعی هم می‌تواند به کاهش مهارت‌های بالینی منجر شود، به‌خصوص در میان پزشکان جوانی که آموزش‌شان به طور کامل در محیط‌های وابسته به AI بوده است.
مزایای هوش مصنوعی در پزشکی
در کنار خطرات، مزایای هوش مصنوعی پزشکی چشم‌گیر است. یکی از مهم‌ترین مزایا، تشخیص زودهنگام بیماری‌ها است. سیستم‌های هوشمند می‌توانند نشانه‌های اولیه سرطان، دیابت یا بیماری‌های قلبی را پیش از ظهور علائم آشکار کنند.
هوش مصنوعی پزشکی همچنین بار کاری پزشکان را کاهش می‌دهد. چت‌بات‌ها می‌توانند به پرسش‌های رایج کاربران پاسخ را بدهند، وقت ملاقات تعیین کنند و فرم‌های اداری را پر کنند. در بیمارستان‌ها، هوش مصنوعی می‌تواند در مراقبت از بیماران بستری‌شده، تخصیص تخت و پیش‌بینی بحران‌های پزشکی کارآمد باشد.
در مناطق محروم و دورافتاده، AI امکان دسترسی به اطلاعات پزشکی را فراهم می‌سازد. حتی بدون پزشک حضوری، بیماران می‌توانند با اپلیکیشن‌ها مشورت کرده و به اطلاعات درمانی دسترسی پیدا کنند. همچنین، هوش مصنوعی نقش مهمی در کشف داروها و درمان‌های شخصی‌سازی‌شده دارد. الگوریتم‌ها می‌توانند ترکیبات جدید دارویی را پیشنهاد دهند یا با توجه به ژنتیک فرد، بهترین درمان را برای او مشخص کنند.
جمع‌بندی
هوش مصنوعی پزشکی در حال دگرگون ساختن نظام سلامت است و ابزارهای نوینی را برای تشخیص، درمان و مراقبت در اختیار قرار داده است. از پروژه‌های پیشرفته گوگل مانند مد-پل ام و ابزارهای تحلیل تصویر گرفته تا چت‌بات‌های رایگان و دستیارهای آنلاین، حضور هوش مصنوعی در پزشکی دیگر آینده‌ای دور نیست، بلکه بخشی از واقعیت امروز پزشکی است.
با این حال، قدرت بالای این فناوری نیازمند مدیریت هوشمندانه و اخلاقی است. خطراتی نظیر خطای تشخیص، نقض حریم خصوصی، تبعیض الگوریتمی و کاهش مهارت پزشکان نباید نادیده گرفته شود. هوش مصنوعی باید در خدمت پزشکان و در کنار تخصص انسانی به کار گرفته شود. اگر بتوانیم مزایای هوش مصنوعی را با نظارت انسانی ترکیب کنیم، می‌توانیم از این فناوری نه فقط به‌عنوان یک دستاوردی فناورانه، بلکه به عنوان یک پیشرفت انسانی بهره ببریم.
منبع: techtarget
