مونروف و سانروف چه تفاوتی با هم دارند؟

حتما تا کنون واژه‌های سانروف و مونروف را درباره‌ی ویژگی‌های سقف خودرو شنیده‌اید، اما آیا این دو گزینه با هم تفاوتی دارند؟

در ابتدا هیچ خودرویی سقف نداشت. سپس خودروهای نوظهور، از رویه‌های تاشو با پرده‌های کناری شفاف استفاده کردند و در ادامه کادیلاک به نخستین خودروسازی تبدیل شد که بدنه‌ی کارخانه‌ای کاملا بسته را ارائه کرد.

خیلی زود، مردم به‌دنبال چیزی در این بین بودند. بنابراین اروپا با دریچه‌های سقفی با روکش فلزی یا کرباس و مکانیزم سانروف «پیچلی» (Pytchley) که اختراع آن در دهه‌ی ۱۹۲۰ ثبت شده بود، به این درخواست پاسخ داد.

هیلمن حتی یک پانل سقف کشویی با پنجره‌های شیشه‌ای روی آن قرار داد و در سال ۱۹۳۳ «آیرو» (Aero) را ارائه کرد. امروزه سانروف‌ها، مونروف‌ها سقف‌های پانورامیک، تی‌تاپ‌ها (T-tops) یا تارگا تاپ‌ها به‌طور گسترده‌ای در خودروهای جدید دردسترس هستند و هر کدام چیزی بین سقف ثابت و سقف کاملا جمع‌شونده ارائه می‌دهند. در اینجا قصد داریم با تفاوت دو نوع مرسوم، یعنی سانروف و مونروف آشنا شویم.

آیا سان‌روف و مون‌روف یک چیز هستند؟

در اصطلاح رایج امروز تا حد زیادی بله. اما این‌طور که تاریخچه‌ی خودروها نشان می‌دهد «سان‌روف» (Sunroof) یا «سقف خورشید» به‌طور سنتی یک پانل کدر، عموما از فلز یا کرباس بوده است و «جان اتکینسون» (John Atkinson) متخصص بازاریابی فورد، نام «مون‌روف» (Moonroof) یا «سقف ماه» را به این دلیل انتخاب کرد تا به تبدیل اختیاری سقف اشاره داشته باشد.

مونروف فلکس‌واگن جتا ۲۰۱۹
Credit: Volkswagen

این ویژگی در سال ۱۹۷۳ بر روی خودروی «لینکلن مارک ۴» (Lincoln Mark IV) عرضه شد که پنل فلزی را با یک شیشه سکوریت نقره‌ای-رنگ و یک آفتابگیر کشویی داخلی جایگزین کرد تا در صورت تمایل نور را به‌طور کامل مسدود کند. در کمپین تبلیغاتی واضح این قابلیت نوشته شده بود: «وقتی که باز است، ماه را می‌بینید و آن هم شما را می‌بیند اما وقتی بسته است، فقط شما این منظره را دارید.»

بنابراین از نظر تاریخی و فنی سانروف و مونروف یکسان نیستند. سانروف، مانند یک آفتابگیر، به معنای نبود نور یا جریان هوا در هنگام بسته بودن سقف است اما مونروف یک سقف شیشه‌ای است که می‌توان پشت آن را دید.

در حقیت سانروف معمولا یک پنل هم‌رنگ بدنه‌ی خودرو است که می‌تواند به صورت دستی به بالا کج یا کاملا جدا شود و نمی‌توان پشت آن را دید. اما مونروف نوعی سانروف شیشه‌ای شفاف است که در برخی موارد به شکل کشویی دستی یا برقی هم قابل تنظیم و باز شدن است. همچنین برخلاف سانروف‌های سنتی مونروف برای جدا شدن کامل از خودرو طراحی نشده است اما معمولا قابلیت کج شدن یا باز شدن به شیوه‌ی دیگری را دارد.

با وجود این تفاوت‌های ساختاری و فنی، امروزه تقریبا هیچ شرکتی خودروهایی با سانروف متحرک کدر نمی‌فروشد، بنابراین این واژه‌ها در اغلب موارد به جای هم استفاده می‌شوند.

سانروف سوبارو اسنت پریمیوم ۲۰۱۸
Credit: Subaru

سانروف بهتر است یا مونروف؟

یک پنل شیشه‌ای همراه با یک آفتابگیر کاملا کدر و مات، در هنگام جدا شدن کامل بهترین کارایی را برای ورود نور و هوا ارائه می‌دهد اما وجود سقفی که بتواند همزمان هر دو گزینه را در اختیار قرار دهد قطعا بهتر است. بدین ترتیب که با کنار رفتن کامل پنل امکان ورود نور و هوا باشد و پس از بسته شدن پنل شیشه‌ای و باز بودن آفتابگیر همچنان بتوان محیط روشن‌تر و منظره‌ای به ساختمان‌های بلند یا کوه‌ها را دردسترس داشت.

با بسته شدن آفتابگیر هم زمانی که خورشید مستقیم بالای سر است، می‌توان کاملا از حرارت آن در امان بود. تابش مستقیم نور خورشید با زاویه‌ی زیاد می‌تواند برای برخی افراد سردرد ایجاد کند، بنابراین از این جهت باید در انتخاب وسایل نقلیه‌ای مانند اغلب خودروهای تسلا که شقف‌های شیشه‌ای ثابت بدون آفتابگیر دارند، یا برخی خودروهای فولکس‌واگن و مینی که به جای آفتابگیر کامل، توری استفاده می‌کنند، دقت شود.

مونروف بی‌ام‌و سری ۶ گرن توریسمو ۲۰۱۸
Credit: BMW

انواع سانروف و مونروف

توکار

سقف‌های توکار (Built-in Roof) معمولا قابلیت بالا بردن قسمت عقب را برای ورود و خروج هوا دارند و یا به صورت کشویی بین سقف و پوشش داخلی آن قرار می‌گیرند. این مدل از سانروف یا مونروف کاربرد گسترده‌تری دارد.

اسپویلر

سقف‌های اسپویلر (Spoiler Roof) همان گزینه‌ی دریچه‌های بازشو را ارائه می‌کنند اما هنگام باز کردن در حالی که به عقب می‌چرخد، بالای سقف قرار می‌گیرد.

پاپ‌آپ

سقف‌های پاپ‌آپ (Pop-up Roof) یا بالاپر صرفا برای هواگیری به پشت باز می‌شوند و در برخی موارد امکان می‌دهند تا کل پنل برداشته و جدا شود. این نوع سقف‌ها اغلب در بازارهای پس از فروش محبوبیت دارند.

لاملا

سقف‌های لاملا (Lamella Roof) یا چندلایه دارای صفحات شیشه‌ای یا مات متعددی هستند که می‌توانند هوا را تخلیه کرده و مانند مجموعه‌ای از پرده‌های افقی به عقب بروند. مرسدس ML-Class و پونتیاک G6 از این نوع سقف استفاده می‌کنند اما طراحی برای هر دو خودرو مشکل‌ساز بوده است.

سقف لاملا مرسدس بنز ML320
Credit: RJV, BenzWorld

پانوراما

سقف‌های پانورامیک (Panoramic Roof) یا پانوراما با توجه به گستردگی چنین نامی گرفته‌اند و حتی اگر هوای آزاد را در بالای هر دو ردیف صندلی جلو و عقب فراهم نکنند، حتما دید سراسری به بیرون ارائه می‌دهند. برای نمونه سقف شیشه‌ای بزرگ ۲۰۰۰ دلاری لینکلن ام‌کی‌زی از نوع اسپویلر پانورامیک تاشو ویستا از این نوع است که برای پوشاندن شیشه‌ی عقب به پایین حرکت می‌کند.

مزایا و معایب مونروف یا سانروف

مزایا

نور آفتاب روحیه‌ی افراد را تقویت می‌کند و هوای تازه هم اثر مثبتی بر روی انسان دارد. علاوه بر این میزانی از هر دو که توسط سانروف یا مونروف وارد کابین داخلی خودرو می‌شود، نسبت به آنچه در یک سقف تاشوی کامل دریافت می‌شود، کمتر احتمال دارد پوست را بسوزاند و موها را آشفته کند.

به جز در موارد نادر از نمونه‌های کتانی، سانروف و مونروف اغلب ایمن‌تر و ضدسرقت‌تر از یک سقف تبدیل‌شونده از جنس کتان و دیگر پارچه‌ها هستند. همچنین آب‌بندی یک پنل سخت مانند سانروف یا مونروف نسبت به مدل‌های پیچیده‌تر مانند سقف‌های تی‌شکل (T-tops) و تاشو آسان‌تر است.

سقف پانوراما جگوار آی‌پیس ۲۰۱۹
Credit: Jaguar

معایب

پنل شیشه‌ای، آب‌بندی، لوله‌های تخلیه، قاب، درزها، موتورها و سازوکار سانروف و مونروف، وزن خودرو را به شکلی قابل توجه افزایش می‌دهند. علاوه بر این با این افزایش وزن، مرکز جرم خودرو در نقطه‌ی بالاتری قرار می‌گیرد که اثر مخربی بر روی هندلینگ خودرو دارد. علاوه بر این مکانیزم اجرای طرح‌های سانروف/مونروف معمولا باعث کاهش فضای داخلی هم می‌شوند. هرچند انواعی مانند لاملا و اسپویلر معمولا فضای سر را از بین نمی‌برند.

وجود سانروف همچنین باعث کاستن از ویژگی عایق صوتی بودن بدنه می‌شود؛ هرچند با پیشرفت فناوری و بهبود شیشه‌های استفاده شده این نقص تا حد زیادی کم‌رنگ شده است. از طرفی نمونه‌های بدون آفتابگیر می‌توانند باعث مشکلات حرارتی در داخل کابین هم بشوند؛ به‌ویژه در تابستان خطر دماهای بالاتر و در زمستان خطر دمای پایین‌تر از معمول وجود دارد.

قیمت سانروف/مونروف

تولیدکندگان اغلب گزینه‌ها را به صورت مجموع عرضه می‌کنند که تشخیص دقیق هزینه‌های هر یک از اجزا را دشوار می‌کند اما ارزش افزوده معمولا در محدوده‌ی ۱۰۰۰ دلار برای یک مونروف جدید است. البته سقف‌های پانوراما می‌توانند این هزینه را تا دو برابر هم افزایش دهند.

اگرچه سان‌روف‌ها و مون‌روف‌ها همراه با خودرو مستهلک می‌شوند اما داشتن یکی از آن‌ها می‌تواند فروش خودروی دست دوم را هم آسان‌تر کند و از سوی دیگر پس از خرید خودرو هم امکان نصب آن‌ها وجود دارد. هزینه‌ی نصب پنل‌های بازشو معمولا چیزی بین ۳۰۰ تا ۸۰۰ دلار است اما با توجه به شیوه‌ی نصب می‌تواند احتمال نشتی، زنگ‌زدگی یا مشکلات دیگری نسبت به چیزی که مستقیم در کارخانه نصب می‌شود، داشته باشد.

سانروف دنا پلاس
Credit: IKCO

تعمیر و نگهداری سانروف/مونروف

تعمیر یا تعویض سانروف و مونروف هم هزینه‌بر است بنابراین باید به این موضوع هم توجه داشت. برای پیشگیری از خراب شدن، این بخش خودرو باید به‌طور منظم شسته و با جارو برقی پاکسازی شود. همچنین توصیه می‌شود که همه‌ی قطعات متحرک به‌طور منظم روغن‌کاری شوند و دارندگان خودروهایی که از این مدل سقف استفاده می‌کنند، برای کمک به جلوگیری از مشکلات ناگهانی و هزینه‌بر، تعمیرونگهداری سالانه را در برنامه‌ی خود داشته باشند.

عکس کاور: سقف پانوراما تسلا مدل Y
Credit: Tesla

منابع: Motor Trend, Cars, Allstate, FM Auto Evolution