طوفان شدید مریخی حیات کاوشگر اینسایت ناسا را تهدید می‌کند
مدتی است که فعالیت کاوشگر اینسایت ناسا روی مریخ سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود و از اواخر ماه سپتامبر (اوایل مهر) هم یک طوفان گرد و غبار مریخی با گستره‌ای به اندازه‌ی یک قاره، فشار بیشتری را بر منبع تغذیه‌ی این سطح‌نشین وارد می‌کند و حیات آن را در معرض خطر قرار داده است.
در اوایل اکتبر (اواسط مهر) بود که ناسا متوجه کاهش شدید انرژی دریافتی توسط پنل‌های خورشیدی کاوشگر «اینسایت» (InSight) شد. این آژانس فضایی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «تا دوشنبه ۳ اکتبر (۱۱ مهر) طوفان بسیار رشد کرده و گرد و غبار زیادی به راه انداخته بود به‌طوری که غلظت غبار در جو مریخ تقریبا ۴۰ درصد در اطراف اینسایت افزایش یافت.»
بدین ترتیب با آغاز طوفان، کاوشگر دیگر قادر به شارژ کامل باتری‌های خود نبود. آرایه‌های خورشیدی فرودگر قبلا توسط گرد و غبار پوشیده شده بودند که باعث می‌شود با نزدیک شدن به پایان مأموریت، انرژی آن کم شود. تیم اینسایت بسیاری از ابزارهای سطح‌نشین را خاموش کرده و تنها لرزه‌سنج را روشن نگه داشته است تا برای ثبت مریخ‌لرزه‌ها تا جای ممکن تلاش کند.
ناسا برای خداحافظی با اینسایت به اواخر سال ۲۰۲۲ یا اوایل سال ۲۰۲۳ چشم دوخته بود، اما این جدول زمانی نامشخص است. به گفته‌ی این آژانس فضایی «با سرعت تخلیه‌ی فعلی باتری‌ها، فرودگر تنها برای چند هفته قادر به فعالیت خواهد بود.» بدین ترتیب برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی، لرزه‌نگار اینسایت برای دو هفته‌ی آینده خاموش خواهد بود.
اما خبر خوب این است که این طوفان منطقه‌ای، ممکن است به اوج خود رسیده باشد و فعالیت آن به زودی کاهش یابد. «مدارگرد شناسایی مریخ» (MRO) ناسا هم‌اکنون در حال رصد این طوفان از بالاست و نشانه‌هایی از کند شدن رشد آن را مشاهده است.
نقشه‌ی سراسری از طوفان اواخر سپتامبر و اوایل اکتبر ۲۰۲۲ در مریخ
Credit: NASA/JPL-Caltech/MSSS
اینسایت از زمان فرود روی مریخ در سال ۲۰۱۸، موفقیت‌ها و چالش‌هایی داشته است و اطلاعات تازه‌ای در مورد فضای داخلی سیاره‌ی سرخ و فعالیت‌های لرزه‌ای آن، از جمله مریخ‌لرزه‌ی قدرتمند اوایل سال جاری، آشکار کرده است.
وضعیت دشواری که اینسایت در آن گرفتار شده است، ناگزیر خاطرات مریخ‌نورد «فرصت» (Opportunity) ناسا را زنده می‌کند که قربانی یک طوفان سراسری گرد و غبار شد و سرانجام در سال ۲۰۱۹ به پایان رسید. اما مریخ‌نوردهای جدیدتر ناسا، «کنجکاوی» (Curiosity) و «پشتکار» (Perseverance)، از انرژی هسته‌ای استفاده می‌کنند و هوای غبارآلود مریخ تهدید برای تأمین انرژی آن‌ها محسوب نمی‌شود.
اکنون وضعیت روزهای پایانی اینسایت نامشخص است. «چاک اسکات» (Chuck Scott) مدیر پروژه‌ی کاوشگر در این رابطه گفت: «اگر از مشکل به سلامت گذر کنیم، می‌توانیم تا زمستان به فعالیت خود ادامه دهیم اما من نگران طوفان بعدی هستم که در راه است.»
عکس کاور: سلفی کاوشگر اینسایت در مریخ
Credit: NASA/JPL-Caltech
منبع: CNet
