ناسا قرارداد ۲٫۹ میلیارد دلاری ماه‌نشین اسپیس‌ایکس را با اعتراض رقبا تعلیق کرد
ناسا اعلام کرد که قرارداد ۲٫۹ میلیارد دلاری خود با شرکت اسپیس‌ایکس را که برای ساخت فرودگر ماه در برنامه‌ی آرتمیس اجرایی شده بود، به حالت تعلیق درآورده تا یک آژانس ناظر فدرال اعتراض دو شرکت دیگر این مناقصه یعنی بلو اوریجین و داینتیکس را بررسی کند.
طبق تصمیم جدید، سامانه‌ی فرودگر انسان (HLS) تا زمانی که GAO درباره‌ی این دو اعتراض تصمیم بگیرد، در تعلیق خواهد بود. به این معنی که اسپیس‌ایکس فعلا جایزه‌ی ۲٫۹ میلیارد دلاری قرارداد را دریافت نخواهد کرد و مذاکرات اولیه با ناسا هم که طبق معمول در یک قرارداد بزرگ انجام می‌شود، فعلا آغاز نخواهد شد.
اسپیس‌ایکس (SpaceX) به مدیریت «ایلان ماسک» (Elon Musk) در تاریخ ۱۶ آوریل توسط ناسا انتخاب شد تا نخستین فرودگر ماه ناسا را سال‌ها پس از برنامه‌ی آپولو بسازد. در حالی که بسیاری از صنایع فضایی انتظار داشتند که قرارداد به دو شرکت برسد، این انتخاب به این دلیل انجام شد که آژانس تصمیم گرفت تنها به یک شرکت برای یک قرارداد پراهمیت اعتماد کند.
بدین ترتیب دو شرکت دیگری که در حال امضای قرارداد بودند، یعنی «بلو اوریجین» (Blue Origin) و «داینتیکس» (Dynetics) نسبت به تصمیم ناسا به «دفتر پاسخگویی دولت» (GAP) که اختلاف پیشنهادی را قضاوت می‌کند، اعتراض کردند. بلو اوریجین ادعا می‌کند که آژانس به‌طور ناعادلانه در آخرین لحظه معیارها را تغییر داده است و فقط با انتخاب اسپیس‌ایکس جدول زمانی سریع ۲۰۲۴ ناسا را برای سفر به ماه، به خطر انداخته است.
«مونیکا ویت» (Monica Witt) سخنگوی ناسا در بیانیه‌ای گفت: «طبق اعتراضات اعلام شده به GAO ناسا به اسپیس‌ایکس دستور داد که پیشبرد قرارداد HLS به حالت تعلق درمی‌آید تا زمانی که GAO همه‌ی موضوعات چالش‌برانگیز مربوط به این مناقصه را حل کند.»
«استارشیپ» (Starship) سیستم موشکی قابل بازیابی اسپیس‌ایکس است که برای انتقال انسان و بار به ماه و مریخ توسعه می‌یابد. جایزه‌ی ناسا را بیشتر به دلیل قابلیت حمل بار عظیم و پیشنهاد ۲٫۹ میلیارد دلاری اسپیس‌ایکس که بسیار ارزان‌تر از بلو اوریجین و داینتیکس است، به آن تعلق گرفت.
پیشرفت استارشیپ تا این مرحله با پشتیبانی مالی ماسک بنیان‌گذار و مدیرعامل اسپیس‌ایکس صورت گرفته است. این شرکت چندین نمونه‌ی اولیه از استارشیپ را در پروازهای آزمایشی با ارتفاع کوتاه در تأسیسات بوکا چیکا پرتاب کرده است اما فرود نمونه‌های اولیه ثابت کرده است که این کار یک چالش جدی است. همه‌ی موشک‌های استارشیپ که تا کنون به ارتفاع بالا دست یافته‌اند، با انفجارهایی در مرحله‌ی فرود نابود شدند.
با این وجود توسعه‌ی خصوصی استارشیپ اسپیس‌ایکس احتمالا ادامه خواهد یافت و تازه‌ترین آزمایش این شرکت با نمونه‌ی اولیه‌ی SN15 طی چند روز آینده پس از تأیید مجوز از اداره‌ی هوانوردی فدرال انجام خواهد شد.
به گفته‌ی ناسا گفته یک شرکت بهترین تصمیمی بوده که در آن زمان با بودجه‌ی ارائه شده از سوی کنگره گرفته شده است. کنگره‌ی آمریکا تنها ۸۵۰ میلیون دلار از ۳٫۳ میلیارد دلاری که ناسا برای ساخت دو فضاپیمای ماه درخواست کرده بود، به این سازمان داده است.
جایزه‌ی اسپیس‌ایکس در حقیقت نخستین گام کلیدی در برنامه‌ی گسترده‌تر برای ایمن‌سازی حمل‌ونقل به ماه بود. «کاترین لودرز» (Kathy Lueders) مدیر مأموریت‌های فضایی سرنشین‌دار ناسا در آن زمان اعلام کرده بود که فرصت‌های جدید قرارداد در مسیر برنامه‌ی آرتمیس، در آینده‌ی نزدیک فراهم خواهد شد.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از فضاپیمای سرنشین‌دار استارشیپ اسپیس‌ایکس بر روی ماه
Credit: Mac Crawford, NASA Space Flight
منبع: The Verge
