راهنمای کامل نگهداری و تکثیر گیاه اگزالیس در خانه
گیاه اگزالیس یکی از گیاهان آپارتمانی بسیار زیبا است که به خاطر رنگ زیبای برگ‌هایش، محبوب است. این گیاه گل هم می‌دهد ولی نگهداری از آن کمی سخت است. اگر دوست دارید خانه یک گلدان اگزالیس داشته باشد، در ادامه‌ی مطلب با روش‌های نگهداری و تکثیر این گیاه بیشتر آشنا شوید. با دیجی‌کالا مگ همراه باشید.
اگزالیس چیست؟
گیاه اگزالیس که با نام گل عشق هم شناخته می‌شود، از گیاهان نادر است که ساقه‌ها و برگ‌های تقریبا سیاه رنگی دارد. البته رنگ واقعی ساقه‌ها و برگ‌های اگزالیس بنفش بسیار تیره است. معمولا برگ‌های این گیاه شامل سه برگچه‌ی مثلثی‌شکل می‌شوند. این برگ‌ها در شب (یا در روزهای خیلی ابری) تقریبا شبیه یک چتر جمع می‌شوند و دوباره با نور صبحگاهی باز می‌شوند. اگزالیس گل‌های کوچکی دارد که سفید، صورتی کم‌رنگ یا بنفش روشن (به رنگ گل‌های اسطوخودوس) هستند. برای اینکه اگزالیس به‌عنوان یک گیاه آپارتمانی بهترین عملکرد را داشته باشد بهتر است در بهار کاشته شود. اگزالیس سرعت رشد متوسطی دارد. اگر می‌خواهید اگزالیس را برای نگهداری در خانه انتخاب کنید به این نکته توجه داشته باشید که همه‌ی قسمت‌های این گیاه سمی است و می‌تواند برای کودکان و حیوانات خانگی مشکلاتی ایجاد کند.
مراقبت از گیاه اگزالیس
اگر شرایط مطلوبی برای اگزالیس فراهم شود، می‌تواند به‌راحتی در باغچه و گلدان رشد کند. برای اینکه اگزالیس سالم بماند کافی است آن را در یک مکان آفتاب‌گیر قرار دهید و هر زمانی که خاک شروع به خشک شدن کرد گیاه را آبیاری کنید. همچنین باید برای تغذیه‌ی اگزالیس در طول فصل رشد برنامهی منظمی داشته باشید. این کار برای تقویت رشد گیاه و حفظ سلامت آن لازم است.
باید به این نکته توجه کنید که اگزالیس در طول پاییز تا بهار فعال است، رشد می‌کند و گل می‌دهد. این گیاه در تابستان به خواب می‌رود. البته، به ویژه در شرایطی که از اگزالیس به‌عنوان گیاه آپارتمانی نگهداری می‌شود ممکن است این روند هر سال تکرار نشود اما احتمال بروز این شرایط وجود دارد؛ شرایطی که در آن گیاه به مراقبت‌های متفاوتی نیاز دارد. هنگامی که گیاه به خواب می‌رود، ساقه‌ها و برگ‌های آن از بین می‌روند. در صورت مشاهده‌ی این شرایط، آبیاری را کاهش دهید و برنامهی تغذیه‌ی گیاه را متوقف کنید. به محض اینکه رشد گیاه شروع شد و ساقه‌ها و برگ‌های جدید نمایان شدند، دوباره روال عادی مراقبت‌ها را شروع کنید.
نور
اگزالیس در مکان‌هایی که کاملا آفتاب‌گیر هستند یا سایه‌ی بسیار کمی دارند به خوبی رشد می‌کند. این یعنی اگزالیس در بیشتر روزها به تقریبا چهار ساعت نور مستقیم نیاز دارد. اگر از اگزالیس در فضای باز نگهداری می‌کنید و در اقلیم گرم و خشک زندگی می‌کنید، از گیاه در برابر آفتاب داغ بعدازظهر مقداری مراقبت کنید. در فضای بسته، گیاه را نزدیک به پنجره‌ای بگذارید که نور زیادی دریافت می‌کند. برای اینکه همه‌ی قسمت‌های گیاه رشد متناسبی داشته باشند، به طور منظم گلدان را بچرخانید تا همه‌ی قسمت‌ها به یک اندازه در معرض نور آفتاب قرار بگیرند. کمبود نور می‌تواند ضعیف شدن گیاه را به دنبال داشته باشد و باعث می‌شود گیاه برگ‌های کم و ساقه‌های بلند و ضخیم داشته باشد.
خاک
اگر گلدان زهکشی مناسبی داشته باشد، اگزالیس می‌تواند در انواع مختلف خاک رشد کند. در شرایطی که رطوبت خاک مدت بیشتری باقی بماند، ریشه‌های این گیاه مستعد پوسیدگی هستند. خاک‌های لومی یا خاک‌های ماسه‌ای بهترین گزینه برای نگهداری از اگزالیس هستند. البته اگر زهکشی مناسبی انجام دهید، خاک‌های مخلوط ویژه‌ی گلدان هم می‌تواند گزینه‌ی خوبی باشد.
آب
اگر یک اگزالیس جوان دارید، باید خاک آن را دائما مرطوب نگه دارید. اما گیاهانی که سن بیشتری دارند مقاوم‌تر هستند و می‌توانند کم‌آبی را تحمل کنند. در طول فصل رشد اگزالیس، هر زمانی که سطح خاک خشک شد برای آبیاری اقدام کنید. در تابستان که گیاه به خواب رفته است، هر دو یا سه هفته یک‌بار، گیاه را با مقدار کمتری آب آبیاری کنید تا از خشک شدن کامل خاک جلوگیری کنید.
دما و رطوبت
اگزالیس دمای بین ۱۵ تا ۲۴ درجه‌ی سانتی‌گراد را می‌پسندد و این ویژگی باعث می‌شود که برای نگهداری در فضاهای بسته گیاه مناسبی باشد. این گیاه در دمای اتاق به خوبی رشد می‌کند. البته اگزالیس می‌تواند دمای شبانه را تحمل کند به شرطی که این دما کمتر از ۱۰ درجه‌ی سانتی‌گراد نباشد. در فضاهای باز، از گیاه در برابر بادهای شدید محافظت کنید و در فضاهای بسته، مراقب ورود باد و هوای سرد از پنجره‌ها و خروجی هوای وسایل سرمایشی و گرمایشی باشید. اگر گیاه در معرض آن‌ها قرار بگیرد ممکن است آسیب ببیند. محیطی با میزان متوسطی از رطوبت، یک محیط ایدئال برای اگزالیس است.
کود
در فصل رشد اگزالیس، از کودهای مایع یا کندرها استفاده کنید و نکاتی که روی بسته‌بندی این محصولات درج شده است را رعایت کنید. اگر در فضاهای بسته از گیاهان آپارتمانی نگهداری می‌کنید، استفاده از کودهای مایع بهترین گزینه برای تغذیه‌ی آن‌ها است. یکی دیگر از روش‌های کاربردی برای تقویت رشد گیاه و حفظ سلامت آن مخلوط کردن مقداری کمپوست با خاک گلدان است.
تکثیر اگزالیس
اگزالیس بالغ را می‌توان به روش تقسیم گیاه تکثیر کرد. البته این تکثیر فقط در طول فصل رشد امکان‌پذیر است. تقسیم گیاه روشی مقرون به صرفه برای داشتن گیاهان جدید است که از رشد نامنظم گیاه بالغ هم جلوگیری می‌کند. برای تقسیم گیاه مراحل زیر را انجام دهید؛
- گیاه را با دقت از خاک خارج کنید و مراقب باشید تا جایی که امکان دارد ریشه‌ها آسیب نبینند.
- ریشه‌ها را با الگوی روت بال به دو قسمت تقسیم کنید. در الگوی روت بال باید مقداری از خاک به شکل دایره در اطراف ریشه حفظ شود. البته اگر گیاه بزرگی دارید می‌توانید آن را به قسمت‌های بیشتری تقسیم کنید.
- برای جلوگیری از آسیب‌دیدن ریشه‌ها، سعی کنید تقسیم ریشه‌ها را با دست انجام دهید و فقط در شرایطی که ریشه‌ها بیش از حد در هم پیچیده هستند از قیچی باغبانی کاملا تمیز استفاده کنید.
- هر قسمت جدید را در باغچه یا گلدان بکارید. اگر می‌خواهید گیاهان جدید را در گلدان پرورش دهید، باید گلدانی را انتخاب کنید که فقط کمی بزرگتر از الگوی روت بال باشد.
- بعد از کاشت گیاهان جدید، آن‌ها را آبیاری کنید.
تکثیر اگزالیس با بذر
اگزالیس از گیاهانی است که به جای بذر با پیاز تکثیر می‌شود و بهترین زمان کاشت پیاز آن بهار است. برای کاشت پیاز، به صورتی که قسمت باریک‌تر آن رو به بالا باشد، پیاز را در عمق ۳ تا ۵ سانتی‌متری داخل خاک قرار دهید.
تعدادی پیاز را با فاصله‌ای بین ۷ تا ۱۲ سانتی‌متر از یکدیگر به همین روش بکارید. بعد از کاشت پیازها، خاک را آبیاری کنید. باید به اندازه‌ای آبیاری کنید که همه‌ی سطوح خاک مرطوب شود اما مراقب باشید نباید آب همه‌ی گلدان را فرا بگیرد. هر زمانی که سطح رویی خاک خشک شد برای آبیاری مجدد اقدام کنید. فرقی نمی‌کند که پیازها را در گلدان کاشته‌اید یا در باغچه؛ پیازها برای رشد به مکانی گرم و پرنور نیاز دارند. در باغچه مکانی را انتخاب کنید که بیشتر در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرد و گلدانی که پیازها را در آن کاشته‌اید در مکانی آفتاب‌گیر قرار دهید. در این شرایط و با این مراقبت‌ها، معمولا بعد از ۳ تا ۴ هفته رشد پیازها را مشاهده خواهید کرد.
تعویض گلدان اگزالیس
باید گلدانی را انتخاب کنید که فقط کمی بزرگتر از الگوی روت بال باشد و به تعداد کافی سوراخ زهکشی داشته باشد. یک گلدان سفالی بدون لعاب گزینه‌ی ایدئالی است چرا که در دیواره‌های این گلدان روزنه‌هایی وجود دارد که رطوبت اضافی خاک از آن‌ها خارج می‌شود. برای پر کردن گلدان، از خاک‌های مخلوط ویژه‌ی گلدان استفاده کنید. سعی کنید خاک مرغوبی را انتخاب کنید و زهکشی مناسبی برای گلدان انجام دهید.
اگزالیس هر دو سال یک‌بار به تعویض گلدان نیاز دارد. هنگام تعویض گلدان، گیاه را به آرامی از گلدان خارج کنید، از خاک قدیمی برای پر کردن گلدان جدید استفاده نکنید و بعد از اینکه گیاه را در گلدان جدید کاشتید آن را آبیاری کنید.
زمستان‌گذرانی
اگر در مناطقی زندگی می‌کنید که شرایط آب‌وهوایی آنجا در زمستان مناسب نگهداری از اگزالیس در فضای باز نیست، گیاه را در این فصل به فضای بسته انتقال دهید. قبل از پیش‌بینی آب‌وهوا مبنی بر بروز یخبندان و در شرایطی که هنوز دمای شبانه بالاتر از ۱۰ درجه‌ی سانتی‌گراد است، اگزالیس را به فضای بسته انتقال دهید. در کنار پنجره‌ای که رو به جنوب قرار دارد و بیشترین نور را دریافت می‌کند، مکانی ایدئال برای قرار دادن اگزالیس در فصل زمستان است. البته نباید گیاه در معرض باد و هوای سردی که از پنجره داخل می‌شود قرار بگیرد و از طرفی دیگر باید دمای اتاق را پایین‌تر از ۲۷ درجه‌ی سانتی‌گراد نگه دارید. اگر دما بیشتر از ۲۷ درجه‌ی سانتی‌گراد باشد، گیاه فریب می‌خورد و به تصور اینکه تابستان است به خواب می‌رود. بعد از اینکه اگزالیس را به فضای بسته انتقال دادید در برنامهی آبیاری گیاه تغییری ایجاد نکنید و با همان برنامهی قبل آبیاری را ادامه دهید.
آفت‌ها و بیماری‌های رایج
اگزالیس مستعد ابتلا به بعضی از بیماری‌های رایج است و به‌راحتی دچار بعضی از آفت‌های شناخته‌شده می‌شود. بعضی از این آفت‌ها عبارتند ا شپشک آردی، شته و کنه‌ی عنکبوتی. گیاهان آپارتمانی بیشتر دچار آفت می‌شوند چرا که در فضای باز باد و باران بیشتر آفت‌ها را از بین می‌برند. در فضای بسته باید آلودگی‌های ناشی از حمله‌ی آفت‌ها را با صابون حشره‌کش از بین ببرید.
بیماری رایجی که اگزالیس به آن مبتلا می‌شود، سفیدک سطحی است. سفیدک سطحی یک بیماری قارچی است که باعث ایجاد لکه‌های سفید روی ساقه‌ها و برگ‌های گیاه می‌شود. معمولا در شرایطی که رطوبت زیاد است و به اندازه‌ی کافی هوا جریان ندارد گیاه به این بیماری مبتلا می‌شود. از پاشیدن آب روی اگزالیس اجتناب کنید و گیاه را در مکان‌های شلوغ قرار ندهید.
گل‌دهی اگزالیس
اگزالیس از پاییز تا بهار گل می‌دهد. گل‌های کوچک اگزالیس که پنج گلبرگ دارند و به صورت خوشه‌ای نمایان می‌شوند در انتهای ساقه‌هایی قرار دارند که بلندتر از ساقه‌های برگ‌دار گیاه هستند. دقیقا شبیه به برگ‌ها، گل‌ها هم شب‌ها و در روزهای ابری بسته می‌شوند. برای اینکه گیاه گل‌دهی بهتری داشته باشد لازم نیست گل‌های پژمرده را از گیاه جدا کنید. البته این کار باعث می‌شود گیاه ظاهری زیباتر و منظم‌تر داشته باشد. اگر از نظر نور، رطوبت و تغذیه شرایط مطلوبی برای اگزالیس فراهم کنید، گیاه گل‌دهی بهتری خواهد داشت. گیاهانی که با کمبودها مواجه می‌شوند به احتمال زیاد یا اصلا گل نمی‌دهند یا گل‌دهی منظمی نخواهند داشت. اما اگزالیسی که در شرایط مطلوب رشد می‌کند، هر ساله به راحتی گل می‌دهد. معمولا در شرایط مطلوب بعد از گذشتن ۱۰ هفته از کاشت اگزالیس این گیاه گل می‌دهد.
رایج‌ترین مشکلات در نگهداری از اگزالیس
اگر بتوانید شرایطی را که اگزالیس می‌پسندد برای این گیاه فراهم کنید، نگهداری از آن کار سختی نیست. اما شرایط محیط و نحوه‌ی نگهداری می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند که بعضی از آن‌ها رایج‌تر هستند.
ریزش برگ‌ها
معمولا کم‌آبی، کمبود نور یا هر دو عامل باعث ریزش برگ‌ها در اگزالیس می‌شوند. البته اگر دمای مکانی که اگزالیس در آنجا قرار دارد افزایش پیدا کرده باشد، ریزش برگ‌ها می‌تواند نشانه‌ای از به خواب رفتن گیاه باشد که یک چرخه‌ی طبیعی در زندگی گیاه است. اگر اگزالیس شما نباید دوره‌ی خواب خود را شروع کند، گیاه را در معرض نور بیشتر قرار دهید. البته این تغییر همیشه تأثیر لازم را ندارد اما ممکن است باعث فعالیت مجدد گیاه شود و بتوانید نمایان شدن ساقه‌ها و برگ‌های جدید را مشاهده کنید. همچنین باید فاصله‌ی بین دو نوبت آبیاری را کوتاه‌تر کنید.
قهوه‌ای شدن برگ‌ها
قهوه‌ای شدن برگ‌ها و نداشتن طراوت همیشگی می‌تواند نشانه‌ی این باشد که اگزالیس در حال به خواب رفتن است. به گیاه اجازه دهید این چرخه‌ی طبیعی را طی کند؛ آبیاری را کاهش دهید و برنامهی کوددهی را ادامه ندهید. زمانی که مشاهده کردید گیاه دوباره رشد خودش را آغاز کرده است برنامهی آبیاری و تغذیه در شرایط عادی را شروع کنید. در این مرحله می‌توانید ساقه‌ها و برگ‌های ضعیف و آسیب‌دیده را از گیاه جدا کنید.
منبع: Thespruce
