هر آنچه درباره‌ی نمایشگر گوشی باید بدانید؛ نوع پنل، رفرش ریت و…

علائم اختصاری مربوط به نمایشگر گوشی می‌توانند کمی گیچ‌کننده باشند اما اگر می‌خواهید از بیشتر اعداد و علائم اختصاری مربوط به نمایشگر گوشی‌های هوشمند اطلاع پیدا کنید، بهتر است این مطلب را بخوانید.

انواع پنل‌های نمایشگر

در سال‌های اخیر، نمایشگرهای گوشی‌های هوشمند پیشرفت قابل توجهی داشته‌اند و به همین خاطر انواع و اقسام پنل‌ها با علائم اختصاری مختلف استفاده می‌شوند. به‌عنوان مثال می‌توانیم به AMOLED، LCD، LED، IPS، TFT، LTPS، LTPO و چندین نمونه‌ی دیگر اشاره کنیم.

علاوه بر این نام‌های گیج‌کننده، برخی شرکت‌ها برای نمایشگر گوشی‌های خود نام‌های جدیدی مانند سوپر رتینا XDR یا امولد پویا را انتخاب کرده‌اند که کاربران را بیش از پیش گیج می‌کنند. بنابراین در ادامه قصد داریم به تعدادی از مهم‌ترین پنل‌های استفاده شده برای نمایشگر گوشی بپردازیم.

به زبان ساده، در حال حاضر نمایشگر گوشی‌های هوشمند از دو پنل LCD و OLED بهره می‌برند. هر کدام از آن‌ها انواع و نسل‌های مختلفی دارند و بنابراین علائم اختصاری متفاوتی را به خود اختصاص داده‌اند. به‌عنوان مثال می‌توانیم به تلویزیون‌های LED، QLED و miniLED اشاره کنیم که هر سه نوعی از تکنولوژی LCD هستند.

نمایشگر LCD چیست؟

LCD مخفف نمایشگر کریستال مایع است و این نام به مجموعه‌ای از کریستال‌های مایع که با نور پس‌زمینه روشن می‌شوند، اشاره دارد. همه‌گیری این فناوری و ارزان بودن تولید آن باعث شده که به انتخابی محبوب برای نمایشگر گوشی و دیگر گجت‌ها تبدیل شود.

نمایشگرهای LCD به دلیل استفاده از نور پس‌زمینه معمولا زیر نور مستقیم خورشید عملکرد خوبی دارند اما در زمینه‌ی دقت رنگ نسبت به نمایشگرهای فاقد نور پس‌زمینه، از دقت کمتری بهره می‌برند. نمایشگر LCD گوشی‌های هوشمند معمولا از نوع TFT یا IPS هستند.

TFT مخفف ترانزیستور فیلم نازک است که به نوع خاصی از پنل LCD مبتنی بر ماتریس فعال اطلاق می‌شود. ماتریس فعال به این معنی است که هر پیکسل به طور جداگانه به یک ترانزیستور و خازن وصل می‌شود. مهم‌ترین مزیت پنل‌های TFT به هزینه‌ی پایین تولید آن‌ها و کنتراست بیشتر در مقایسه با پنل‌های LCD قدیمی برمی‌گردد.

از معایب آن هم می‌توانیم به مصرف انرژی بیشتر نسبت به سایر پنل‌های LCD، زاویه‌ی دید محدودتر و دقت کمتر در زمینه‌ی رنگ‌ها اشاره کنیم. به همین خاطر و البته به دلیل کاهش هزینه‌های ساخت دیگر پنل‌ها، نمایشگرهای TFT معمولا دیگر برای گوشی‌های هوشمند استفاده نمی‌شود.

نمایشگر IPS

نمایشگرهای IPS (مخفف In-Plane Switching) برای تعیین رنگ و روشنایی هر پیکسل، نوری پلاریزه از میان فیلتر رنگی عبور داده می‌شود. این نوع نمایشگرها در زمینه‌ی زاویه‌ی دید عملکرد بهتری دارند و همچنین باید به بازتولید دقیق، صحیح و طبیعی‌تر رنگ‌ها اشاره کنیم. به دلیل همین مشخصه، معمولا این نوع مانیتورها برای ویرایش تصاویر توصیه می‌شوند.

نمایشگر PLS LCD

تکنولوژی PLS اساسا همان IPS است. این تکنولوژی توسط سامسونگ توسعه پیدا کرده و مانند نمایشگرهای IPS از دقت رنگ بالا و زوایای دید مناسب بهره می‌برد. طبق اعلام سامسونگ، این نوع نمایشگرها هزینه‌ی ساخت پایینی دارند و از روشنایی بیشتر و زوایای دید بهتر نسبت به نمایشگرهای IPS ساخت LG بهره می‌برند. اما در نهایت، انتخاب بین پنل‌های PLS و IPS به سلیقه‌ی خریدار بستگی دارد.

تفاوت‌های بین LED و LCD

بعد از معرفی تلویزیون‌های LED کاربران زیادی فکر می‌کردند که بین تلویزیون‌های LED و LCD تفاوت زیادی وجود دارد. اما در نهایت مهم‌ترین تفاوت آن‌ها به نور پس‌زمینه برمی‌گردد و در تلویزیون‌های LED، این فناوری برای تولید نور پس‌زمینه استفاده می‌شود.

با توجه به اینکه نمایشگرهای LED و LCD از نور پس‌زمینه بهره می‌برند، کنتراست کمتری نسبت به نمایشگرهای اولد ارائه می‌دهند زیرا در تکنولوژی LED و LCD بخش‌هایی از نمایشگر خاموش و روشن می‌شوند ولی در نمایشگر اولد هرکدام از پیکسل‌ها به طور جداگانه می‌توانند چنین کاری را انجام دهند.

نمایشگرهای AMOLED

AMOLED مخفف دیود نورافشان آلی ماتریس فعال است. بر خلاف نمایشگرهای LCD که دارای نور پس‌زمینه هستند، در پنل‌های OLED هر کدام از پیکسل‌ها می‌توانند به طور جداگانه خاموش و روشن شوند. به همین دلیل بخش‌های سیاه در نمایشگرهای OLED عمق بسیار بالایی دارند و نسبت کنتراست تصویر هم به‌شدت افزایش پیدا می‌کند. همین قابلیت خاموش کردن پیکسل‌های مجزا می‌تواند منجر به کاهش مصرف انرژی شود. باید خاطرنشان کنیم هزینه‌ی ساخت نمایشگرهای OLED بسیار بالاتر از نمایشگرهای LCD است. از ضعف‌های نمایشگرهای OLED می‌توانیم به سوختگی نمایشگر و فرسایش دیودها (به دلیل ارگانیک بودن) اشاره کنیم.

• سوختگی نمایشگر چیست و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد؟

تفاوت بین OLED، AMOLED و سوپر AMOLED

OLED مخفف دیود نورگسیل ارگانیک است. نمایشگر OLED از لایه‌های الکترولومینسانس تشکیل شده که می‌توانند نور لازم را بدون احتیاج به نور پس‌زمینه ایجاد کنند و با این کار در مصرف انرژی هم صرفه‌جویی می‌شود. معمولا از نمایشگرهای OLED استفاده شده در گوشی‌ها و تلویزیون‌ها به‌عنوان نمایشگرهای AMOLED یاد می‌شود.

AM موجود در AMOLED به ماتریس فعال اشاره کرد که با ماتریس غیرفعال در نمایشگرهای OLED معمولی موسوم به P-OLED فرق دارد و این نوع نمایشگرها در گوشی‌های هوشمند چندان استفاده قرار نمی‌شوند.

سوپر AMOLED هم نامی است که سامسونگ برای برخی از نمایشگرهای ساخت خود استفاده می‌کند. این تکنولوژی در ابتدا برای گوشی‌های پرچم‌دار این شرکت و دیگر شرکت‌ها استفاده می‌شد اما حالا تعدادی از گوشی‌های میان‌رده هم از این مشخصه بهره می‌برند. در این نوع نمایشگرها، لایه‌ی لمسی با خود نمایشگر یکپارچه شده است.

نمایشگرهای سوپر AMOLED در مقایسه با نمایشگرهای AMOLED زیر نور مستقیم خورشید کیفیت بهتری دارند و در ضمن انرژی کمتری را مصرف می‌کنند. سامسونگ برای جدیدترین نسل این نوع نمایشگرها از اصطلاح امولد پویا هم استفاده می‌کند. اگرچه این شرکت در رابطه با معنای این اصطلاح توضیحات مفصلی را ارائه نداده، اما این نوع نمایشگرها از استاندارد HDR10+ پشتیبانی می‌کنند که به معنای پشتیبانی از طیف وسیع‌تری از رنگ‌ها و ارائه‌ی کنتراست بهتری است.

نمایشگرهای تاشو و رول‌شونده

همان‌طور که گفتیم، نمایشگرهای OLED ضخامت کمتری دارند و به همین خاطر شرکت‌ها با بهره‌گیری از این فناوری می‌توانند نمایشگرهای تاشو و رول‌شونده را تولید کنند. گوشی Royole FlexPai اولین گوشی تاشوی جهان است که با نمایشگر ساخت شرکت چینی BOE معرفی شد. بعد از آن شرکت‌های دیگری هم وارد این حوزه شدند و در حال حاضر گوشی‌های تاشوی سامسونگ بیشترین سهم بازار را در اختیار دارند.

رتینا در برابر سوپر رتینا XDR

در سال ۲۰۱۰ آیفون ۴ همراه با نمایشگر رتینا معرفی شد. اصطلاح رتینا توسط اپل به وجود آمده و به نمایشگرهایی گفته می‌شود که طبق ادعای این شرکت، چشم انسان قادر به تشخیص پیکسل‌های آن‌ها نیست. در رابطه با آیفون‌ها، این اصلاح برای نمایشگرهای مبتنی بر تراکم پیکسلی بیش از ۳۰۰ پیکسل در اینچ به کار می‌رود.

از آن زمان به بعد، شرکت‌های دیگری هم این رویه را در پیش گرفته‌اند. به همین خاطر اگرچه آیفون ۱۲ مینی از تراکم پیکسلی ۴۷۶ پیکسل در اینچ بهره می‌برد، اما مثلا در هر پیکسل نمایشگر گوشی سونی اکسپریا ۱ شاهد ۶۴۳ پیکسل هستیم.

اپل برای متمایز کردن خود، اصطلاح سوپر رتینا را ایجاد کرد که نمایشگرهای اولد استفاده شده در آیفون ایکس و مدل‌های جدیدتر را تعریف می‌کند. با معرفی آیفون ۱۱ پرو، اپل اصطلاح سوپر رتینا XDR را هم معرفی کرد. اگرچه نمایشگرهای سوپر رتینا XDR همچنان مبتنی بر فناوری OLED هستند و توسط شرکت‌های سامسونگ یا LG ساخته می‌شوند، اما از نظر نسبت کنتراست و میزان روشنایی حرف زیادی برای گفتن دارند و برای نمایش محتوای HDR بهینه‌سازی شده‌اند.

همچنین اپل برای اینکه کاربران آیفون XR و آیفون ۱۱ که مبتنی بر نمایشگرهای LCD هستند حس بدی پیدا نکنند، اصطلاح Liquid Retina را برای نمایشگر این گوشی‌ها ابداع کرد. این اصطلاح بعدا برای نمایشگر مدل‌های مختلف آیپد پرو و آیپد ایر هم استفاده شد.

• چرا تراکم پیکسلی نمایشگر چندان هم مهم نیست؟

نیت و سطوح روشنایی نمایشگر

«نیت» (Nit) یک واحد برای اندازه‌گیری میزان روشنایی نمایشگر محسوب می‌شود. به زبان ساده هرچقدر این عدد بیشتر باشد، نمایشگر هم از نظر روشنایی حرف بیشتری برای گفتن دارد.

انواع رفرش ریت نمایشگر گوشی

بسیاری از کاربران گوشی‌های هوشمند در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ برای اولین بار با اصطلاح رفرش ریت و اعدادی مانند ۱۲۰ هرتز و ۹۰ هرتز آشنا شدند. روی هم رفته هر چقدر این عدد بیشتر باشد، نمایشگر موردنظر در هر ثانیه قادر به نمایش فریم‌های بیشتری خواهد بود.

در نتیجه در مقایسه با نمایشگرهای ۶۰ هرتز که استاندارد محسوب می‌شوند، انیمیشن‌ها و بازی‌ها روان‌تر و جذاب‌تر به نمایش درمی‌آیند. در سال ۲۰۱۷ که گوشی ریزر فون همراه با این مشخصه به دست کاربران رسید، این قابلیت به‌عنوان یک ویژگی بی‌مصرف در نظر گرفته شد. اما به مرور زمان شرکت‌ها بیشتری به بهره‌گیری از آن روی آوردند و حتی برخی از آن‌ها این کار را به بهای کاهش عمر باتری انجام می‌دهند.

همچنین در خبرهای مربوط به معرفی گوشی‌ها، احتمالا به عدد مربوط به سرعت نمونه‌برداری لمسی برخورد داشته‌اید. اگرچه این عدد هم با واحد هرتز عنوان می‌شود، اما این عدد نشان‌دهنده‌ی تعداد دفعاتی است که نمایشگر در هر ثانیه می‌تواند لمس انگشت را ثبت کند. هر چقدر این عدد بالاتر باشد، نمایشگر سریع‌تر می‌تواند واکنش نشان دهد که این موضوع برای اجرای برخی بازی‌ها اهمیت زیادی دارد.

• چرا نمایشگرهای ۱۲۰ هرتز تفاوت زیادی با هم دارند؟

TFT، LTPS، LTPO

در کنار اصطلاحات مطرح شده در این مطلب، باید به چند موضوع دیگر هم اشاره کنیم که معمولا برای توضیح امکانات نمایشگرهای گوشی استفاده می‌شوند.

• TFT: نوعی نمایشگر LCD محسوب می‌شود که در آن هر پیکسل به طور جداگانه به ترانزیستور و خازن وصل می‌شود. چنین رویکردی مشابه مفهوم ماتریس فعال در نمایشگرهای AMOLED است که دقت نمایش رنگ‌ها را افزایش می‌دهد. از این فناوری در پنل‌های TN، IPS/PLS، VA/PVA/MVA و دیگر موارد استفاده می‌شود.
• LTPS: یک نوع نمایشگر TFT به حساب می‌آید که نسبت به پنل‌های TFT مرسوم رزولوشن بالاتر و مصرف انرژی کمتری را امکان‌پذیر می‌کند.
• LTPO: این فناوری توسط اپل توسعه پیدا کرده که به زبان ساده می‌تواند رفرش ریت متغیر را امکان‌پذیر کند و در نتیجه مصرف انرژی را کاهش دهد. سامسونگ هم از این فناوری الگوبرداری کرده و به غیر از گوشی‌های خود، این فناوری را در اختیار برخی شرکت‌ها قرار داده است.
• نمایشگر LTPO چیست و چگونه مصرف انرژی را کاهش می‌دهد؟

آیا آینده متعلق به نمایشگرهای microLED است؟

در حال حاضر تعداد قابل توجهی از تلویزیون‌های جدید از فناوری miniLED بهره می‌برند که در این فناوری، هزاران بک‌لایت LED بسیار ریز به‌عنوان نور پس‌زمینه انجام وظیفه می‌کنند ولی بر روی آن‌ها همچنان پنل LCD قرار دارد. طی ماه‌های گذشته شایعه‌های زیادی درباره‌ی راه‌یابی یک فناوری جدیدتر به نام microLED به گوشی‌ها و ساعت‌های هوشمند منتشر شده است.

• هر آنچه درباره‌ی تکنولوژی miniLED باید بدانید

microLED به زبان ساده نسخه‌ی به تکامل‌رسیده‌ی OLED است که از LEDهای کوچکتر و روشن‌تر به رنگ قرمز، سبز و آبی بهره می‌برد تا مستقیما نور رنگی ساطع کنند. این نوع نمایشگرها می‌توانند روشنایی بیشتر را با مصرف انرژی پایین‌تری به ارمغان بیاورند که این یعنی از مزیت پنل‌های LCD و OLED بهره‌مند می‌شوند.

از طرف دیگر، استفاده از دیودهای چندگانه برای هر پیکسل یک چالش فنی مهم محسوب می‌شود. به‌عنوان مثال، یک نمایشگر Full HD بیش از ۲ میلیون پیکسل دارد که نیازمند ۶ میلیون LED میکروسکوپی است. یکی از دلایلی که فعلا فقط برخی تلویزیون‌های غول‌پیکر از فناوری microLED بهره می‌برند، به همین موضوع برمی‌گردد.

به همین خاطر عمدتا تلویزیون‌های غول‌پیکر ۷۵ تا ۱۵۰ اینچی مبتنی بر این فناوری هستند که برای ارائه‌ی رزولوشن ۴K باید از ۸٫۳ میلیون پیکسل یا ۲۴٫۸ میلیون دیود رنگی بهره ببرند.

LCD/LED در برابر AMOLED

هر کدام از تکنولوژی‌ها مزایا و معایب خود را دارند اما در سال‌های اخیر، نمایشگرهای اولد در بین گوشی‌های هوشمند طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند. همانطور که گفتیم، نمایشگرهای OLED/AMOLED نسبت کنتراست بسیار بهتری را ارائه می‌دهند و همچنین باید به عمیق‌تر بودن رنگ سیاه و کاهش مصرف انرژی هنگام نمایش تصاویر تیره اشاره کنیم.

هزینه‌ی ساخت این نوع نمایشگرها بیشتر است و در حال حاضر سامسونگ و LG مهم‌ترین سازندگان پنل‌های اولد محسوب می‌شوند. البته شرکت چینی BOE هم در این زمینه عملکرد خوبی داشته و در رتبه‌ی سوم بازار جهانی قرار دارد. در ضمن به دلیل ارگانیک بودن دیودها، احتمال روبه‌رو شدن با پدیده‌ی «سوختگی نمایشگر» هم وجود دارد که در این حالت، قسمت یا قسمت‌هایی از نمایشگر گوشی دچار تغییر رنگ دائمی می‌شود. البته شرکت‌ها طی چند سال گذشته با بهبود فناوری ساخت، این مشکل را تا حد زیادی برطرف کرده‌اند.

مهم‌ترین مزیت نمایشگرهای LCD به ارزان بودن ساخت آن‌ها برمی‌گردد و در این زمینه چندین شرکت فعال وجود دارد. برخی شرکت‌ها با بهره‌گیری از پنل‌های LCD مبتنی بر رفرش ریت بالا، هزینه‌های ساخت گوشی را پایین می‌آورند و در عین حال امکانات جذابی را برای کاربران ارائه می‌کنند. در نهایت باید خاطرنشان کنیم تمام نمایشگرهای LCD و AMOLED لزوما کیفیت یکسانی ندارند.

آیا برای خرید گوشی به نوع خاصی از نمایشگر علاقه دارید یا اینکه این موضوع اهمیت چندان زیادی ندارد؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها با ما و دیگران در میان بگذارید.

منبع: NextPit