تحقیقی جدید نشان داد شبکه‌های اجتماعی کودکان را غمگین می‌کنند
طبق نتایج یک تحقیق که با تمرکز بر کودکان بین ۱۰ تا ۱۵ سال انجام گرفت، به نظر می‌رسد شبکه‌های اجتماعی روی کودکان تأثیر منفی داشته و باعث غمگین شدن آن‌ها می‌شود.
همیشه در رابطه با اینکه آیا کودکان باید از سن کم به گوشی هوشمند و شبکه‌های اجتماعی دسترسی داشته باشند، بین دو دسته از افراد اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای معتقد هستند این روندی است که جهان خواه یا ناخواه در آن افتاده و ما هم به‌عنوان عضو کوچکی از آن باید طبق شرایط موجود رفتار کنیم تا بتوانیم بقایمان را حفظ کنیم. در نتیجه استفاده از گوشی‌های هوشمند، دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و هرگونه محتوا را برای کودک عاملی برای رشد ذهنی و هوش او می‌دانند.
عده‌ای دیگر اما دقیقا مخالف این دسته هستند. آن‌ها می‌گویند جهان می‌تواند در هر مسیری حرکت کند اما این ما هستیم که باید بهترین مسیر را برای خودمان انتخاب کنیم تا بتوانیم باعث پیشرفت دنیای اطراف خود شویم. در نتیجه معتقد هستند کودکان باید در سن کودکی، بازی‌ها و کارهایی را انجام دهند که متناسب با سن آن‌هاست و زمانی که توانستد با بد یا خوب تا حدودی آشنا شوند و قدرت تصمیم‌گیریشان افزایش پیدا کرد، می‌توانند به شبکه‌های اجتماعی، گوشی‌های هوشمند و هرگونه محتوی که دسترسی به آن‌ها این روزها اجتناب‌ناپذیر است، دسترسی داشته باشند.
اگر جزء دسته‌ی دوم هستید، این مطلب نظر شما را تأیید می‌کند و اگر جزء دسته‌ی اول هستید، این مطلب خلاف آنچه باور دارید را می‌گوید. در حال حاضر مطالعات بسیار زیادی با موضوعیت رابطه‌ی بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی و کیفیت زندگی صورت گرفته که اکثر آن‌ها یک نتیجه‌ی ثابت را نشان داده‌اند اما این موضوع آخر که جدیدترین هم به حساب می‌آید، همان‌طور که گفته شد با محوریت کودکان انجام شده است.
این تحقیق اما توسط Oxford Internet Institute انجام گرفت و در نشریه‌ی بسیار معتبر Nature Communications هم منتشر شده است. بنابراین می‌توان از کیفیت، اعتبار و درستی نتایج آن اطمینان داشت. اما می‌پردازیم به بررسی آنچه از این تحقیق به‌دست آمده است.
داده‌ها نشان می‌دهد که بین مدت زمان تخمینی که کودکان در شبکه‌های اجتماعی وقت می‌گذرانند و عوامل کلیدی مختلف که برای اندازه‌گیری کیفیت زندگی استفاده می‌شوند نظیر مدرسه، زندگی روزمره، ظاهر، خانواده و…) یک رابطه‌ی منفی وجود دارد. شما می‌توانید گراف مربوط به این نتایج را در پایین مشاهده کنید که نشان می‌دهد هرچه کودکان بین ۱۰ تا ۱۵ سال بیشتر جذب شبکه‌های اجتماعی می‌شوند، کیفیت زندگی هم پایین می‌آید.
اگرچه در هر دو دسته بالا و پایین زیادی دیده می‌شود که نشان‌دهنده‌ی رابطه‌ی منفی بین کیفیت زندگی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی است اما اگر دقت کنید می‌بینید بین دختران نوجوان این میزان بسیار شدیدتر است. این یعنی دختران نوجوان بیشتر از پسران خواهان حضور در شبکه‌های اجتماعی و به‌نوعی دیده شدن (نه لزوما با چشم) هستند و این موضوع برایشان از اهمیت بالاتری برخوردار است.
نتایج این تحقیق همچنین نشان می‌دهد آن دسته از نوجوانان و کودکانی که در سنین پایین‌تر از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، از سن ۱۹ سالگی به بعد شادی کمتری در زندگی احساس می‌کنند. تأثیر شبکه‌های اجتماعی روی کودکانمان از این جهت منفی و مخرب است که مغز آن‌ها در حال رشد، مدل‌سازی و بزرگ‌تر شدن است. با داده‌های منفی و گسترده‌ای که در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد، نه تنها غذای سالمی به مغز این کودکان خورانده نمی‌شود بلکه برعکس، روز به روز تخریب هم می‌شود.
دکتر امی اوربن از دانشگاه کمبریج که مدیریت این تحقیق را بر عهده داشت در این رابطه گفت: «مشخصا رابطه‌ی بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی و سلامت روانی مقوله‌ی بسیار پیچیده‌ای است. تغییراتی که در بدن ما رخ می‌دهد مثل رشد مغز، بلوغ و همچنین تغییرات موجود در شرایط اجتماعی باعث می‌شود در یک بازه‌ی زمانی خاص از زندگی خود، در مقابل موضوعاتی بسیار آسیب‌پذیر شویم».
شبکه‌های اجتماعی تنها «بد» ماجرا نیستند!
قبل از اینکه شبکه‌های اجتماعی را از بابت این موضوع سرزنش کنیم، باید به چند نکته اشاره داشته باشیم. پرفسور اندرو پرزیبلسکی، مجری این تحقیق در Oxford Internet Institute می‌گوید: «موضوع در رابطه با خوب یا بد بودن شبکه‌های اجتماعی نیست. بلکه به قصد و نیت افراد جوان مربوط می‌شود. اینکه چرا اصلا دارند از این شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و در رابطه با آن چه احساسی دارند. این چیزی است که ما را به تصویری بزرگ‌تر یعنی زندگی خانوادگی می‌رساند».
با در نظر گرفتن این موضوع، والدین باید توجه بیشتر روی فهم کودکان داشته باشند. آن‌ها باید کودکان را به‌گونه‌ای تربیت کنند که اگر قرار باشد از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند، دلایل منطقی، قانع‌کننده و سازنده‌ای داشته باشند. کودکان باید به‌گونه‌ای آموزش داده شوند که به یک سری از موارد خاص، محتوی غیراخلاقی و…، واکنش درستی نشان دهند. شاید در برخی مواقع تشویق کردن آن‌ها به استفاده از شبکه‌های اجتماعی و در عین حال بازداشتن آن‌ها از تماشای الگوهای منفی سازنده‌تر باشد تا اینکه بخواهیم دسترسی آن‌ها را به طور کامل به چیزی که در اطراف‌شان پر است، قطع کنیم.
شاید با خود بگویید «حرف زدن آسان است» که ما هم با شما موافق هستیم. قطعا تربیت کودکان آن هم در شرایط کنونی واقعا سخت است و نمی‌توان آن‌ها را از شبکه‌های اجتماعی یا تماشای محتوایی که مناسب سن‌شان نیست بازداشت. اما به خاطر داشته باشید که این تحقیق به صورت کاملا دقیق آن هم در جامعه‌ای که در ظاهر چیز دیگری در ذهن جوانان ما تصور می‌شوند، وارد قلب داستان شده تا بتواند تأثیر شبکه‌های اجتماعی روی زندگی افراد را اندازه‌گیری کند. برای اینکه نتایج به‌دست آمده موثق باشد، تیم تحقیقاتی این مطالعه را در طول زمان روی ۱۷٫۴۰۰ نوجوان از سن ۱۰ تا ۲۱ سال انجام داد.
بزرگسالان هم تحت تأثیر منفی شبکه‌های اجتماعی قرار دارند
شاید با خود بگویید این مشکل فقط برای کودکان است که باید ۱۰۰٪ با شما مخالفت کنیم چون بسیاری از مشکلاتی در نتیجه‌ی این موضوع به‌وجود می‌آید از سوی بزرگسالان صورت گرفته که در کودکی به درستی برای مواجهه با این شرایط تربیت نشده‌اند. به صورت کلی این تحقیق از ۷۲٫۲۸۷ نفر از مردم کشور انگلستان در بازه‌ی سنی ۱۰ تا ۸۰ سال صورت گرفت که آمار به‌دست آمده از رابطه‌ی بین شبکه‌های اجتماعی و کیفیت زندگی در بزرگسالان هم تا حد زیادی مشابه آمار به‌دست آمده‌ی کودکان است.
بنابراین راه‌حل چیست؟ شاید ایده‌ی خوبی باشد که از قابلیت Digital Wellbeing گوشی هوشمندتان استفاده کنید تا استفاده از شبکه‌های اجتماعی را برای شما محدود کند. یعنی سعی کنید در طول روز، کمتر در این شبکه‌ها وقت بگذرانید و بیشتر وقت خود را روی ورزش، تماشای فیلم‌های آموزشی، کتاب خواندن و کارهایی مثل این صرف کنید. مثلا موقع شام اینستاگرام را چک نکنید، قبل از رفتن به رخت خواب گوشی را کنار بگذارید و اقداماتی مثل این. به خاطر داشته باشید شادی و داشتن زندگی شاد مثل به‌دست آوردن یک معدن پر از طلاست. هم یافتن آن می‌تواند در این جامعه سخت باشد و هم مراقبت از آن. اما اگر یک سری از روش‌های بسیار ساده را در زندگی خود به‌کار بگیرید، متوجه خواهید شد که مراقبت کردن از این گنجینه‌ی گران‌بها خیلی هم سخت و دشوار نیست که هیچ، لذت‌بخش و مفید هم هست.
- آینده‌ی شبکه‌های اجتماعی چیست و چگونه بر شما اثر خواهد گذاشت؟
- چرا مردم در اینترنت و فضای مجازی انقدر عصبانی هستند؟
- آیا باید به کودکان بیاموزیم که دنیا خطرناک است؟
منبع: PhoneArena, Nature
