آیا «پسر و مرغ ماهی‌خوار» تلخ‌ترین انیمه استودیو جیبلی است؟
از سال ۱۹۸۵، استودیو جیبلی جایگاه خود را به عنوان پادشاه فیلم‌های انیمه‌ای ژاپنی تثبیت کرده است و فیلم‌هایش را با انیمیشن‌های باشکوه، جهان‌سازی غنی و حس شگفت‌انگیز کودکانه به جهانیان عرضه کرده است. جدیدترین انیمه این استودیو، «پسر و مرغ ماهی‌خوار» (The Boy and the Heron) است که با نام «چگونه زندگی می‌کنید؟» (How Do You Live) هم شناخته می‌شود و تا همین اواخر شایعه شده بود که قرار است آخرین فیلم هایائو میازاکی باشد. حتی بدون اطلاع داشتن از محتوا، بلافاصله با نگاه کردن به هر یک از صحنه‌های منتشر شده از فیلم «پسر و مرغ ماهی‌خوار»، می‌توانید حس آشنای فیلم‌های استودیو جیبلی را دریافت کنید. با این حال، بعد از منتشر شدن آخرین تریلر «پسر و مرغ ماهی‌خوار»، به نظر می‌رسد چیزی در این انیمه وجود دارد که می‌تواند آن را به تاریک‌ترین فیلم استودیو جیبلی تبدیل کند.
اولین تریلر انیمه «پسر و مرغ ماهی‌خوار» که جدیدترین ساخته‌ی میازاکی را پس از ۱۰ سال به تماشاگران معرفی کرد، با این وجود که جزئیات اصلی داستان را فاش نکرد، همان انیمیشن روشن و زیبا را که حالا دیگر به امضای استودیو جیبلی تبدیل شده، به نمایش گذاشت. اما آخرین تریلر این فیلم شامل صحنه‌هایی بود که شاید بتوان آن‌ها را تاریک‌ترین تصاویر فیلم‌های استودیو جیبلی دانست.
فیلمی با مضامین بزرگسالانه و صحنه‌های دلخراش
استودیو جیبلی حتی در کودکانه‌ترین فیلم‌های خود هم از موضوعات و مضامین بزرگسالانه استفاده کرده است و معمولاً داستان فیلم‌های این استودیو حول غم یا مرگ متمرکز است: از تنش روایی فیلم کلاسیک دوست‌داشتنی «شهر ارواح» (Spirited Away) که حول داستان یتیم و زندانی شدن چیهیرو ساخته شده است تا بزرگسالانه‌ترین فیلم استودیو جیبلی، تا «مدفن کرم‌های شب‌تاب» (Grave of the Fireflies)، که روایتی دلخراش از دو کودک نجات یافته در اوج جنگ جهانی دوم است.
صحنه‌هایی از تریلر جدید «پسر و مرغ ماهی‌خوار» نشان داد با وجود این که رتبه‌بندی سنی این فیلم کمتر از فیلم‌هایی مانند «مدفن کرم‌های شب‌تاب» اعلام شده، می‌تواند از لحاظ غم‌انگیزی با هر فیلم دیگری از استودیوی جیبلی رقابت کند.
چند نکته داستانی اشاره شده در این تریلر و تیترهایی که در ضمن آن نمایش داده می‌شود گویای این است که موضوع اصلی فیلم «پسر و مرغ ماهی‌خوار» مفهوم مرگ است. در لا‌به‌لای قسمت‌هایی از انیمیشن که در تریلر آمده، دقیقاً عبارت‌های «جایی که مرگ به پایان می‌رسد – زندگی شروعی جدید پیدا می‌کند» ظاهر می‌شود.
همانطور که قبلا ذکر شد، مرگ موضوع جدیدی برای فیلم‌های جیبلی نیست که بتوان بر اساس آن میزان تلخی «پسر و مرغ ماهی‌خوار» را قضاوت کرد. ولی در طی نزدیک به ۴۰ سال فعالیت این استودیو، هیچ فیلمی از جیبلی نبوده که مرگ و غم را به عنوان موضوع اصلی روایت خود در نظر گرفته باشد و اغلب سازندگان این استودیو ترجیح می‌دادند به جای بررسی مستقیم این موضوع ، آن را در زیرمتن داستان خود بگنجانند. این نکته در کنار این واقعیت که داستان «پسر و مرغ ماهی‌خوار» در سال ۱۹۴۴ و در دوران اوج جنگ اقیانوس آرام اتفاق می‌افتد، باعث می‌شود تا این احتمال را در نظر بگیریم که «پسر و مرغ ماهی‌خوار» این پتانسیل را دارد که صحنه‌هایی به غم‌انگیزی «مدفن کرم‌های شب‌تاب» را به نمایش بگذارد که تا امروز به عنوان تلخ‌ترین و غم‌انگیزترین ساخته‌ی استودیو جیبلی در نظر گرفته می‌شود.
تریلر «پسر و مرغ ماهی‌خوار» علاوه بر فاش کردن موضوع بزرگسالانه این فیلم، تصاویر و سکانس‌های تلخی هم دارد. در شات ابتدایی تریلر، ماهیتو، قهرمان فیلم را در حال دویدن در شهری در حال سوختن طی یک حمله‌ی هوایی نشان می‌دهد که سعی دارد مادرش را نجات دهد. هنگامی که ماهیتو با سرعت از کنار ساختمان‌های ویران شده می‌گذرد، گرما و دود تصویر او را به قدری مخدوش می‌کند که مانند روحی شناور به نظر می‌رسد.
این قبیل تصاویر تاریک و غم‌انگیز در طول تریلر ادامه دارد و ممکن است احساس کنید برخی از این صحنه‌ها مربوط به یک فیلم ترسناک است. در یک شات، مرغ ماهی‌خوار را کتک خورده و خونین می‌بینیم، با همان جلوه‌های بصری خشونت‌آمیزی که مشابه آن را در «شاهزاده مونونوکه» (Princess Mononoke)، خونین‌ترین و اکشن‌ترین فیلم استودیو جیبلی، دیده بودیم.
در صحنه‌ای دیگر، ماهیتو با گروهی از ماهی‌ها و قورباغه‌هایی که در حال تکرار «لطفا به ما بپیوندید!» سراسر بدنش را پوشانده‌اند احاطه شده و در ادامه‌ی همین صحنه تصویری از پیکر مادر ماهیتو نشان داده می‌شود که روی تخت دراز کشیده است. در یک لحظه غم‌انگیز که شامل وحشت بدنی هم می‌شود، وقتی ماهیتو دستش را دراز می‌کند تا پیکر او را لمس کند، شروع به ذوب شدن در تخت می‌کند و از بین می‌رود.
«پسر و مرغ ماهی‌خوار» از نظر بصری ارجاعاتی به فیلم‌های قبلی استودیو جیبلی دارد
همچنین به نظر می رسد که «پسر و مرغ ماهی‌خوار» دارای صحنه‌های زیادی است که می‌تواند اشاره به تولیدات قبلی استودیو جیبلی داشته باشد. واضح‌ترین آن‌ها صحنه آتش‌سوزی است. در این صحنه ماهیتو را می‌بینیم که در مقابل انسانی ایستاده است که توسط آتشی قرمز و شعله‌ور احاطه شده. طرفداران زیادی به این نکته اشاره کرده‌اند که این صحنه به طرز غیرقابل انکاری شبیه به صحنه‌ی برخورد سوفی با کالسیفر در قلعه متحرک هاول است .
مرغ ماهی‌خوار خونین هم تنها اشاره این تریلر به فیلم شاهزاده مونونوکه نیست. یکی از صحنه‌ها مردی کت و شلوار پوش را نشان می‌دهد که با شمشیری بر کمر خود به سمت دوربین حرکت می‌کند و در حین دویدن آن را از غلاف بیرون می‌آورد. طرفداران این صحنه را هم به صحنه‌ای از آشیتاکا تشبیه کرده‌اند که با شمشیر کشیده‌اش در حال دوییدن است.
برخی دیگر از ارجاعات و شباهت‌ها هم در تریلر دیده می‌شود که می‌تواند اثبات کننده‌ی این فرضیه باشد که «پسر و مرغ ماهی‌خوار» تلخ‌ترین فیلم جیبلی خواهد بود. بیشترین مقایسه‌ای که طرفداران در این زمینه بین «پسر و مرغ ماهی‌خوار» و دیگر فیلم های استودیو جیبلی انجام می‌دهند، با «مدفن کرم‌های شب‌تاب» است. صحنه آغازین ماهیتو در طول حمله هوایی تقریباً شبیه به بمباران صحنه کوبه «مدفن کرم‌های شب‌تاب» است. اگرچه این تنها شباهت این دو فیلم نیست. نمای پایانی تریلر که ماهیتو را در حال رفتن به سمت منبعی ناشناخته از نور نشان می‌دهد، جلوه‌ی بصری مشابهی با صحنه به‌یاد ماندنی کرم شب تاب در فیلم کلاسیک جیبلی دارد.
حالا که این فیلم منتشر شده و انتظار طرفداران بعد از سال‌ها بلاخره پایان یافته، باید دید که این فیلم واقعا می‌تواند رقیبی برای «مدفن کرم‌های شب‌تاب» از حیث تلخی و غم‌انگیزی باشد یا خیر.
منبع: MovieWeb
