بررسی تاثیر حمله‌ی روسیه به اوکراین بر اوضاع سینمای جهان
هنر و سینمای روسیه همانند اغلب ساختارهای سیاسی، فرهنگی و ورزشی این کشور تحت تاثیر حمله نظامی روسیه به اوکراین قرار گرفته و در این مطلب به مهم‌ترین جهت‌گیری‌ها و اقدامات جشنواره‌ها و رویدادهای سینمایی و هنری در این خصوص می‌پردازیم.
تا به امروز تقریباً تمامی رویدادهای مهم سینمایی نسبت به این ماجرا موضع گرفته‌اند تا نشان دهند نسبت به اتفاقات اخیر جهان بی‌تفاوت نیستند. به عنوان نمونه مدیران جشنواره‌ی فیلم ونیز در بخشی از بیانیه خود آورده‌اند: «این رویداد در نظر دارد حمایت کامل خود را از مردم اوکراین و هنرمندان آن ابراز کند و تهاجم نظامی غیرقابل قبول روسیه را به شدت محکوم می‌کند.» این جشنواره‌ی ایتالیایی همچنان به حمایت از فیلمسازان مستقل روس و کارگردان‌ها و نویسندگان مخالف با باورهای جنگ‌طلبانه خواهد پرداخت، اما با هیچ یک از هنرمندانی که در تحولات اخیر در اوکراین از سیاست‌های روسیه حمایت کرده‌اند، همکاری نخواهد کرد و هیچ کدام از نمایندگان، موسسات و اشخاصی که وابسته به دولت روسیه باشند را نخواهد پذیرفت.
چهارشنبه شب متولیان جشنواره فیلم کن با انتشار بیانیه‌ای از تحریم سینمای دولتی روسیه خبر دادند. در قسمتی از این بیانیه آمده است: «جشنواره فیلم کن می‌خواهد از مردم اوکراین و همه‌ی کسانی که در این منطقه هستند، حمایت کند. هرچند این حمایت چندان قابل توجه نیست نیست، اما ما با آن‌هایی که با چنین موقعیت غیرقابل قبولی مخالفت کرده و رفتار روسیه و رهبران‌اش را محکوم می‌کنند، هم‌صدا می‌شویم.» بدین ترتیب هیچ فیلم روسیه‌ای در جشنواره کن ۲۰۲۲ حضور نخواهد داشت در سال‌های آینده نیز حضور هیات‌های رسمی روسیه و هرکسی را که به دولت این کشور ارتباط دارد در جشنواره کن منوط به پایان درگیری‌ها و تضمین امنیت مردم اوکراین است.
از میان سایر جشنواره‌های مهم بین‌المللی که تا به امروز رقابت فیلم‌های دولتی سینمای روسیه در تمام شاخه‌ها و رقابت‌های خود ممنوع کرده‌اند، می‌توان به برلین، گلاسکو و کارلووی واری اشاره کرد. در بیانیه‌ی کارلووی واری سطرهای مشابه‌ای با بیانیه‌ی جشنواره‌های ونیز و کن به چشم می‌خورد و در بخشی از آن می‌خوانیم: «همواره از فیلمسازان مستقل روسی حمایت خواهیم کرد. اما آن‌هایی را که به هر طریقی با دولت روسیه و موسسات دولتی این کشور ارتباط داشته باشند و یا از حمله نظامی حمایت کنند، در جشنواره‌مان راه نخواهیم داد.»
شایان ذکر است آکادمی فیلم اروپا هم از بایکوت سینمای روسیه حمایت کرده و قصد دارد فیلم‌های روسی را از جوایز فیلم اروپایی امسال کنار بگذارد.
همدردی هنرمندان سرشناس با مردم اوکراین
دیوید لینچ کارگردان معروف و محبوب آمریکایی یکی از نخستین هنرمندانی بود که با انتشار یک ویدیو کوتاه در شبکه‌های اجتماعی تصمیمات اخیر پوتین را زیر سوال برد و مداخله در اوکراین را حرکتی اشتباه خواند. لینچ گفت: «آقای پوتین، شما در حال کاشت مرگ و ویرانی هستید و همه چیز به عهده‌ی شما خواهد بود. اوکراینیها به روسیه حمله نکردند، بلکه شما به کشور آن‌ها حمله کردی و این همه مرگ و ویرانی بازمی‌گردد و به دیدارت خواهد آمد. توصیه‌ی من به شما این است که خودت را نجات بده، اوکراینیها را نجات بده و این دنیا را نجات دهید.»
آنجلینا جولی بازیگر و کارگردان سرشناس آمریکایی که او را علاوه بر سینما به‌خاطر فعالیت‌های انسان‌دوستانه‌اش طی سال‌های اخیر به یاد می‌آوریم به مزمت این نبرد نظامی پرداخته و در اینستاگرام نوشت: «مانند بسیاری از شما، برای مردم اوکراین دست به دعا برداشته‌‌‌ام. من و همکارانم در کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان تمام تلاش خود را به کار می‌بندیم تا آوارگان این اتفاق ناگوار از حفاظت و حقوق انسانی برخوردار شوند.»
توقف اکران فیلم‌های مهم در روسیه
در آستانه‌ی اکران گسترده‌ی فیلم «بتمن» برادران وارنر از نمایش این فیلم ابرقهرمانی و مورد انتظار در خاک روسیه جلوگیری کرد و پس از آن کمپانی‌های دیزنی و سونی نیز تصمیم بر تحریم بازار این کشور گرفتند.
دیزنی در بیانیه‌ای نسبت به حمله‌ی نظامی روسیه به اوکراین موضع گرفت و بیان کرد: «ما تصمیمات و اقدامات تجاری آینده را بر اساس وضعیت فعلی بنا خواهیم کرد. بر این اساس علاوه بر توقف اکران فیلم در روسیه با توجه به بحران انسانی در حال وقوع، با شرکای غیردولتی خود برای ارائه کمک‌های فوری به پناهجویان فعالیت می‌کنیم.»
اگر تحریم‌های اقتصادی و مالی اتحادیه اروپا و آمریکا علیه روسیه عملی شود عملاً اکران فیلم‌های جدید در این کشور توسط کمپانی‌های بزرگِ غربی غیرممکن خواهد شد؛ چون علاوه‌بر اینکه کسب درآمد و جابه‌جایی پول در این بازار دشوار می‌شود، قطع ارتباط سینمای روسیه با جهان حرکت مهمی در راستای منزوی‌سازی فرهنگی-اقتصادی سیستم دولتی این کشور خواهد بود.
واکنش هنرمندان ایرانی به مداخله نظامی روسیه در اوکراین
طی روزهای اخیر هنرمندان و سینماگران ایرانی نیز در رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی بارها به مخالفت با این درگیری نظامی پرداخته‌اند و دیروز حمید فرخ‌نژاد، بازیگر سینمای کشورمان، در اعتراض به حمله روسیه به اوکراین، جایزه‌ی جشنواره فیلم مسکو را پس فرستاد. فرخ‌نژاد با به اشتراک گذاشتن ویدئویی در صفحه‌ی اینستاگرام خود، اعلام کرد برای اعتراض به حمله روسیه به اوکراین، جایزه‌ی جشنواره مسکو را که به‌خاطر فیلم «طبل بزرگ زیر پای چپ» دریافت کرده است، پس می‌فرستد. طبل بزرگ زیر پای چپ به کارگردانی کاظم معصومی در سال ۱۳۸۳ جلوی دوربین رفت و داستان‌اش در جبهه‌های جنگ ایران و عراق رقم می‌خورد.
اریا شلکنوا بازیگر روس سریال «خاتون» به کارگردانی تینا پاکروان هم در اینستاگرام‌اش با هشتگ «نه به جنگ» پرچم کشورهای روسیه و اوکراین را کنار هم قرار داد و نوشت: «دلم می‌‌‌شکند…» تا این بازیگر خارجیِ شاغل در ایران نیز بر مواضع صلح‌طلبانه‌ی سینمادوستان و هنرمندان در سراسر جهان تاکید کند.
