استیو جابز چگونه تیر خلاص را به ادوبی فلش شلیک کرد؟
ادوبی فلش سال‌ها به عنوان یک پلتفرم مهم برای ارائه‌ی محتواهای تعاملی در اینترنت انجام وظیفه می‌کرد اما معرفی آیفون و تلاش‌های استیو جابز نقش مهمی در مرگ این پلتفرم داشت. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.
ظهور ادوبی فلش
منشأ ادوبی فلش برنامه‌ای به نام SmartSketch است که توسط شرکت FutureWave Software توسعه یافت. SmartSketch برنامه‌ای برای طراحی وکتور بود که در سال ۱۹۹۳ از راه رسید. در نهایت قابلیت متحرک کردن طرح‌ها به این برنامه افزوده شد و نام آن به FutureSplash Animator تغییر پیدا کرد.
شرکت Macromedia در سال ۱۹۹۶ برنامه‌ی FutureSplash را خریداری کرد و به دو برنامه‌ی جداگانه تقسیم شد. Macromedia Flash برای تولید انیمیشن مورد استفاده قرار می‌گرفت و Flash Player هم به کاربران اجازه می‌داد بدون پرداخت پول، انیمشین‌های موردنظر را پخش کنند. گفتنی است Macromedia یک پلاگین برای مرورگرها هم توسعه داد تا بتوانند انیمیشن‌های موجود در سایت‌ها را اجرا کنند.
با انتشار نسخه‌ی پنجم فلش، دوران اوج آن هم آغاز شد. با این آپدیت، فلش از زبان برنامه‌نویسی ActionScript بهره‌مند شد که همین قابلیت، تعاملی کردن محتوای فلش را امکان‌پذیر کرد. حالا دیگر فلش صرفا برای انیمیشن‌های ساده مورد استفاده قرار نمی‌گرفت بلکه می‌توانست به‌عنوان ویدیو پلیر و برنامه‌های تحت وب پیشرفته انجام وظیفه کند.
بر اساس اعلام شرکت Macromedia، بیش از ۹۸ درصد کامپیوترهایی که در سال ۲۰۰۵ به اینترنت وصل بودند، از فلش پلیر بهره می‌بردند. در همان سال، ادوبی با پرداخت ۳.۴ میلیارد دلار شرکت Macromedia را تصاحب کرد و در نتیجه فلش هم به یکی از محصولات ادوبی تبدیل شد.
معرفی آیفون
اپل در سال ۲۰۰۷ از اولین نسل آیفون رونمایی کرد. باید خاطرنشان کنیم این گوشی اپ استور نداشت و در کل با محدودیت‌های زیادی روبرو بود. اما در این میان، از مرورگر سافاری بهره می‌برد که از تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای مانند HTML5 پشتیبانی می‌کرد. با این حال، این مرورگر از پلاگین‌هایی مانند ادوبی فلش پشتیبانی نمی‌کرد. استیو جابز در سال ۲۰۰۸ اعلام کرد نسخه‌ی موبایل فلش مناسب گوشی‌های هوشمند نیست و به همین خاطر نیازی برای پشتیبانی آیفون از این مشخصه وجود ندارد.
اما در آن زمان نه استیو جابز و نه مقامات اپل در مورد تلاش‌های مربوط به ارائه‌ی فلش برای آیفون حرفی نزدند. سال گذشته در جریان شکایت اپل و Epic Games، مدیر تیم مهندسان اپل اعلام کرد که در ابتدا تلاش‌های صورت گرفته برای راه‌یابی فلش به آیفون موفقیت‌آمیز نبودند.
اپل در سال ۲۰۰۸ از پلتفرم مربوط به توسعه‌ی اپلیکیشن‌های آیفون رونمایی کرد تا توسعه‌دهندگان بتوانند اپلیکیشن‌های مختلف را در اپ استور قرار دهند. در همان سال ادوبی اعلام کرد که با استفاده از ابزارهای ارائه شده از طرف اپل، مشغول آماده‌سازی فلش برای آیفون است. اما از همان ابتدا اپل جلوی استفاده‌ی اپلیکیشن‌ها از کدهای اجرایی دیگر منابع را گرفت. به همین خاطر مرورگرها برای فعالیت در آیپد و آیفون با محدودیت‌های زیادی روبرو شدند.
نبرد بر سر فلش
ادوبی بدون کمک اپل نمی‌توانست پلاگین فلش را برای مرورگر سافاری توسعه دهد اما توانست محدودیت‌های اپل را دور بزند. در سال ۲۰۱۰ توسعه‌دهندگان چشم‌انتظار عرضه‌ی Flash CS5 بودند تا بتوانند برای اپلیکیشن‌های آیفون از فناوری فلش بهره ببرند. اما در سال ۲۰۱۰ اپل اعلام کرد که توسعه‌دهندگان آیفون فقط می‌توانند از زبان‌های برنامه‌نویسی Objective-C، C، C++ یا جاوااسکریپت برای آماده‌سازی اپلیکیشن‌ها استفاده کنند و سایر محیط‌های برنامه‌نویسی قابل استفاده نخواهند بود. در پی این تصمیم اپل، ادوبی شکایت کرد.
در ۲۹ آوریل ۲۰۱۰، استیو جابز نامه‌ای سرگشاده در مورد فلش منتشر کرد. استیو جابز در این نامه نوشت :«ادوبی می‌گوید این تصمیم کسب‌و‌کار محور بوده اما حقیقت این است که چنین تصمیمی مبتنی بر مسائل فناوری است. ادوبی مدعی است که ما یک سیستم بسته هستیم ولی فلش یک سیستم باز محسوب می‌شود؛ اما در واقع عکس این موضوع صحت دارد.»
در این نامه به بخشی از دلایل اپل برای مسدود کردن فلش در آیفون پرداخته شده است. به عنوان مثال جابز اعلام کرد که ادوبی فلش یک سیستم بسته محسوب می‌شود از نظر مواردی مانند عمر باتری، عملکرد، امنیت و پشتیبانی از نمایشگر لمسی مشکلات زیادی دارد. همچنین آقای جابز تاکید کرد که بسیاری از قابلیت‌های فلش را می‌توان با تکنولوژی HTML5 و سایر قابلیت‌های آیفون ارائه کرد.
آقای جابز در این نامه مدعی شده بود که فلش یک سیستم بسته محسوب می‌شود و این در حالی است که بسیاری از منتقدان همین اتهام را برای خود محصولات این شرکت مطرح کرده‌اند. ولی با این وجود، بسیاری از نکات ذکر شده در این نامه صحت داشتند. در پایان این نامه آمده:«شاید ادوبی باید بر روی ایجاد ابزارهای بهتر برای HTML5 تمرکز کند و وقت کمتری را برای انتقاد از اپل صرف کند.»
مدیرعامل ادوبی در واکنش گفت که این نامه یک حمله‌ی تمام‌عیار به حساب می‌آید و انتقاد‌هایی مانند فشار زیاد بر باتری گوشی را رد کرد.
پیروزی دیرهنگام
به دلیل فشارهای وارد شده بر اپل، این شرکت در سال ۲۰۱۰ به توسعه‌دهندگان اعلام کرد که برای اپلیکیشن‌های خود می‌توانند از ابزارهای مختلف استفاده کنند به شرط آنکه اپلیکیشن نهایی هیچ کد جداگانه‌ای را دانلود نکند. مدتی بعد هم ادوبی روند آماده‌سازی فلش برای آیفون را از سر گرفت.
اما در آن دوران روز‌به‌روز از اهمیت فلش کم می‌شد و فناوری HTML5 با استقبال زیادی روبرو شده بود. ادوبی در نهایت در سال ۲۰۱۱ توسعه‌ی فلش برای گوشی‌های هوشمند را کنار گذاشت. از سوی دیگر به دلیل مشکلات امنیتی فلش، این پلتفرم در بین سیستم‌های دسکتاپ هم با انتقادات زیادی روبرو می‌شد. هر بار که یک حفره‌ی امنیتی در کدهای فلش کشف می‌شد، اپل تا زمان برطرف کردن حفره‌ی موردنظر جلوی اجرا شدن فلش در سیستم‌های مک را می‌گرفت.
در نهایت در سال ۲۰۲۰ حکم مرگ فلش از طرف ادوبی امضا شد. البته در همان زمان هم بسیاری از مرورگرها از پلاگین فلش دیگر پشتیبانی نمی‌کردند و مایکروسافت هم برای حذف فلش از ویندوز آپدیت‌هایی را منتشر کرد. اگرچه نقش فلش در حوزه‌ی وب را نمی‌توانیم نادیده بگیریم، اما در نهایت این پلتفرم شانسی برای موفقیت نداشت و تلاش‌های استیو جابز هم مانند تیر خلاص بر پیکر آن بود.
منبع: How To Geek
حیف شد. خیلی بد نبود اما همینکه برای اجراش خیلی از مرورگر ها اوایل نیاز به نصب پلاگین یا آپدیت اون داشتن خیلی مردم ازاری بود.
منم که هیچوقت استفاده درست درمونی ازش نکردم