همه‌چیز درباره‌ی سرطان رحم؛ علت، علائم شایع و بهترین راه‌های درمان
سرطان آندومتر یک نوع سرطان رحم است که از آندومتر (پوشش داخلی رحم) شروع می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که تقریبا از هر ۱۰۰ زن سه نفر در مقطعی از زندگی خود به این بیماری مبتلا می‌شوند. برای اینکه بدانید سرطان رحم چیست، چه علائمی دارد و چگونه درمان می‌شود، این مقاله از دیجی‌کالا مگ را تا انتها بخوانید.
علائم سرطان رحم
در پاسخ به این سوال که سرطان رحم چه علائمی دارد باید بگوییم که یکی از شایع‌ترین علائم آن خونریزی غیرطبیعی از واژن است که اغلب به‌صورت زیر رخ می‌دهد:
- تغییر مدت زمان خونریزی پریود یا شدت آن
- خونریزی واژینال یا لکه‌بینی بین دوره‌های قاعدگی
- خونریزی واژینال بعد از یائسگی
سایر علائم ظاهری سرطان رحم عبارتند از:
- خروج ترشحات آبکی یا خونی از واژن
- درد در ناحیه‌ی تحتانی شکم یا لگن
- درد هنگام رابطه‌ی جنسی
- کاهش وزن ناخواسته
- خستگی
- حالت تهوع
این علائم لزوما نشانه‌ی سرطان نیستند و ممکن است از سایر بیماری‌ها مانند فیبروئید، آندومتریوز، هیپرپلازی آندومتر و پولیپ رحم ناشی شوند. با این حال، مهم است که به محض مشاهده‌ی آن‌ها به پزشک مراجعه کنید تا به‌موقع تحت درمان قرار بگیرید.
علت سرطان رحم
سرطان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها به‌دلیل تغییرات ژنتیکی به‌صورت غیرقابل کنترل شروع به رشد و تکثیر می‌کنند. علت سرطان آندومتر رحم به‌طور دقیق مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که بالا رفتن سن خطر بروز آن را افزایش می‌دهد، به طوری که بیشتر موارد ابتلا به این بیماری در زنان ۴۵ تا ۷۴ ساله تشخیص داده می‌شود. از سایر عوامل خطر مرتبط با سرطان آندومتر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. تغییر در سطح هورمون‌های جنسی
استروژن و پروژسترون که هورمون‌های جنسی زنانه هستند روی سلامت آندومتر تاثیر می‌گذارند. اگر تعادل این هورمون‌ها به سمت افزایش استروژن تغییر کند، خطر ابتلا به سرطان آندومتر بیشتر می‌شود. عواملی که می‌توانند روی سطح هورمون‌های جنسی تاثیر بگذارند عبارتند از:
- سال‌های قاعدگی: هر چقدر در طول زندگی خود برای مدت زمان طولانی‌تری پریود شوید، بدن شما در معرض استروژن بیشتری قرار می‌گیرد. اگر اولین قاعدگی خود را قبل از ۱۲ سالگی تجربه کنید یا دیر یائسه شوید، ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان آندومتر باشید.
- سابقه‌ی بارداری: در دوران بارداری، تعادل هورمون‌ها به سمت پروژسترون تغییر می‌کند. اگر هرگز باردار نشوید، شانس شما برای ابتلا به سرطان آندومتر افزایش می‌یابد. این موضوع به‌ویژه برای کسانی صدق می‌کند که به‌دلیل ناباروری قادر به باردار شدن نیستند.
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): در این اختلال هورمونی، سطح استروژن بالا و سطح پروژسترون پایین است.
- تومورهای سلول گرانولوزا: تومور سلول گرانولوزا نوعی تومور تخمدان است که استروژن آزاد می‌کند.
بعضی از داروها می‌توانند تعادل استروژن و پروژسترون را در بدن تغییر دهند، از جمله:
- درمان جایگزینی استروژن (ERT): گاهی اوقات از ERT برای کنترل علائم یائسگی استفاده می‌شود. برخلاف سایر درمان‌های جایگزینی هورمون که از ترکیب استروژن و پروژسترون استفاده می‌کنند، ERT فقط شامل استروژن است و به همین دلیل می‌تواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد.
- تاموکسیفن: این دارو برای کمک به پیشگیری و درمان انواع خاصی از سرطان سینه تجویز می‌شود. از آنجا که تاموکسیفن در رحم مانند استروژن عمل می‌کند، ممکن است به سرطان آندومتر منجر شود.
- قرص‌های ضدبارداری خوراکی: این قرص‌ها خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش می‌دهند. هر چقدر برای مدت زمان بیشتری از قرص ضدبارداری استفاده کنید، تاثیر آن روی سرطان آندومتر بیشتر است.
- دستگاه داخل رحمی (IUD): استفاده از این دستگاه به منظور پیشگیری از بارداری با کاهش خطر ابتلا به سرطان آندومتر همراه است.
۲. چاقی
به گفته‌ی انجمن سرطان آمریکا (ACS)، زنان مبتلا به اضافه وزن که شاخص توده‌ی بدنی (BMI) آن‌ها بین ۲۵ تا ۲۹/۹ است، ۲ برابر بیشتر از زنانی که وزن مناسب دارند، در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند. چاقی (BMI بالاتر از ۳۰) احتمال ابتلا به این بیماری را سه برابر افزایش می‌دهد. به نظر می‌رسد که بافت چربی روی سطح استروژن تاثیر دارد، چون می‌تواند سایر هورمون‌ها از جمله آندروژن‌ها را به استروژن تبدیل کند. همان‌طور که گفته شد، بالا رفتن سطح استروژن در بدن با ابتلا به سرطان آندومتر رحم مرتبط است.
۳. هیپرپلازی آندومتر
هیپرپلازی آندومتر یک مشکل غیرسرطانی است که طی آن آندومتر به‌طور غیرعادی ضخیم می‌شود. گاهی اوقات این بیماری خودبه‌خود از بین می‌رود، اما در بعضی موارد به درمان جایگزینی هورمون یا جراحی نیاز دارد. برای هورمون‌درمانی این بیماری معمولا از درمان‌های مبتنی بر پروژسترون استفاده می‌شود، چون استروژن می‌تواند باعث رشد پوشش داخلی رحم شود. اگر هیپرپلازی آندومتر درمان نشود، ممکن است به سرطان رحم تبدیل شود.
۴. دیابت
متخصصان هشدار می‌دهند که احتمال ابتلا به سرطان آندومتر در زنان مبتلا به دیابت نوع ۲ دو برابر بیشتر از زنان سالم است. البته دقیقا مشخص نیست که دیابت چگونه خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. دیابت نوع ۲ در افراد چاق شایع‌تر است و چاقی یک عامل خطر مهم برای سرطان رحم به شمار می‌دهد. نرخ بالای چاقی در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است دلیل افزایش شیوع سرطان آندومتر در بین این بیماران باشد.
۵. سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان
اگر سایر اعضای خانواده‌ی شما به سرطان آندومتر مبتلا شده باشند، ممکن است احتمال بروز این بیماری در شما افزایش پیدا کند. همچنین اگر سابقه‌ی خانوادگی سندرم لینچ (Lynch syndrome) را داشته باشید، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستید. این سندرم به‌دلیل جهش در یک یا چند ژن ایجاد می‌شود و خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان از جمله سرطان روده‌ی بزرگ و سرطان آندومتر را کمی افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، اگر در گذشته سرطان سینه یا تخمدان داشته‌اید، ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان آندومتر باشید. چون بعضی از عوامل خطر این سرطان‌ها مشترک هستند. پرتودرمانی در ناحیه‌ی لگن هم می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد.
راه‌های تشخیص سرطان رحم
برای تشخیص این نوع سرطان، پزشک:
- علائم شما را بررسی می‌کند.
- در مورد سوابق پزشکی شخصی و خانوادگی شما سوال می‌پرسد.
- معاینه‌ی لگن انجام می‌دهد.
- انجام تست‌های تشخیصی مختلف مثل آزمایش خون، سونوگرافی، هیستروسکوپی و بیوپسی (نمونه‌برداری) از بافت رحم را توصیه می‌کند.
اگر مشخص شود که به سرطان رحم مبتلا هستید، پزشک می‌تواند با انجام تست‌های زیر از میزان پیشرفت بیماری مطلع شود:
- تست پاپ (پاپ‌اسمیر)
- بیوپسی از غدد لنفاوی
- تست‌های تصویربرداری، مانند ام‌آرآی (MRI)
مراحل پیشرفت سرطان آندومتر رحم
با گذشت زمان، سرطان آندومتر می‌تواند از رحم به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد که به این اتفاق «متاستاز» می‌گویند. سرطان رحم بر اساس میزان رشد یا گسترش خود به چهار مرحله طبقه‌بندی می‌شود:
- مرحله ۱: سرطان فقط در رحم وجود دارد.
- مرحله ۲: سرطان رحم و دهانه‌ی رحم را تحت تاثیر قرار داده است.
- مرحله ۳: سرطان به خارج از رحم گسترش یافته، اما هنوز به رکتوم (راست روده) یا مثانه نرسیده است. در این مرحله ممکن است لوله‌های رحم، تخمدان‌ها، واژن یا غدد لنفاوی مجاور درگیر بیماری شده باشند.
- مرحله ۴: سرطان به خارج از ناحیه لگن از جمله مثانه، رکتوم یا سایر اندام‌ها و بافت‌ها گسترش یافته است.
سرطان آندومتر به ۲ نوع اصلی طبقه‌بندی می‌شود؛ نوع ۱ به‌سرعت به سایر بافت‌ها گسترش نمی‌یابد، در حالی که نوع ۲ خطرناک ترین نوع سرطان رحم است و احتمالا به خارج از رحم متاستاز می‌دهد. سرطان آندومتر نوع ۱ شایع‌تر از نوع ۲ است و راحت‌تر درمان می‌شود.
درمان سرطان رحم
چند گزینه‌ی مختلف برای درمان سرطان آندومتر وجود دارد. برنامه‌ی درمانی توصیه‌شده توسط پزشک به نوع و مرحله‌ی سرطان و همچنین سلامت کلی و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. رایج‌ترین راهکارها برای درمان سرطان آندومتر عبارتند از:
- جراحی هیسترکتومی برای برداشتن رحم (گاهی اوقات ممکن است لوله‌های رحم و تخمدان‌ها هم همراه با رحم از بدن خارج شوند)
- پرتودرمانی خارجی (پرتودرمانی به کمک دستگاهی که خارج از بدن است) و پرتودرمانی داخلی (قرار دادن مواد رادیواکتیو داخل رحم یا واژن)
- شیمی‌درمانی (استفاده از دارو برای از بین بردن سلول‌های سرطانی)
- درمان هدفمند (استفاده از دارو برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی خاص)
- ایمونوتراپی (استفاده از داروهایی که به سیستم ایمنی بدن در شناسایی و از بین بردن سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند)
- هورمون‌درمانی به منظور تغییر سطح هورمون‌های بدن
پیشگیری از سرطان رحم
استراتژی‌های زیر به شما در کاهش خطر ابتلا به سرطان آندومتر کمک می‌کنند:
- وزن خود را در محدوده‌ی سالم حفظ کنید. اگر به اضافه وزن یا چاقی مبتلا هستید، با اصلاح سبک زندگی خود برای کاهش وزن اقدام کنید. کاهش وزن نه‌تنها احتمال ابتلا به سرطان رحم را کاهش می‌دهد، بلکه از عود آن جلوگیری می‌کند.
- هر روز ورزش کنید. فعالیت بدنی منظم با کاهش خطر ابتلا به سرطان آندومتر مرتبط است.
- خونریزی غیرطبیعی واژینال را درمان کنید. اگر دچار خونریزی غیرطبیعی واژینال شدید، به پزشک مراجعه کنید تا علت بروز آن مشخص شود و تحت درمان قرار بگیرید.
- مزایا و معایب هورمون‌درمانی را در نظر بگیرید. اگر به درمان جایگزینی هورمون فکر می‌کنید، با پزشک در مورد فواید و خطرات استفاده از استروژن مشورت کنید.
- با پزشک درباره‌ی مزایای داروهای ضدبارداری صحبت کنید. قرص‌های ضدبارداری و دستگاه‌های داخل رحمی خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش می‌دهند.
- سابقه‌ی پزشکی شخصی و خانوادگی خود را به پزشک اطلاع دهید. اگر یکی از اعضای خانواده‌ی شما به سندرم لینچ یا سرطان مبتلا است، با پزشک در مورد راه‌هایی که به حفظ سلامتی‌تان کمک می‌کنند مشورت کنید.
کلام پایانی
در صورتی که با علائم سرطان آندومتر مواجه شدید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. اینکه سرطان رحم خطرناک است یا خیر، به زمان تشخیص بیماری بستگی دارد. تشخیص زودهنگام می‌تواند شانس بهبودی را افزایش دهد و از بروز عوارض سرطان رحم پیشگیری کند. تحقیقات در مورد طول عمر بیماران سرطان رحم نشان می‌دهد که تقریبا ۸۱ درصد آن‌ها تا پنج سال پس از تشخیص بیماری زنده هستند؛ اما اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، میانگین بقای پنج ساله به ۹۵ درصد می‌رسد.
منابع: healthline, medicalnewstoday
