داستان سه خودرو که به ماه رسیدند
فضانوردان برنامه آپولو در ماموریتهای آپولو ۱۵ تا آپولو ۱۷ با استفاده از خودروهای برقی در سطح ماه رانندگی کردند. سه خودرو که ساخت آنها ۳۹ میلیون دلار هزینه داشت و فضانوردان با کمک آنها نواحی اطراف منطقه فرود را کاوش کردند.
این روزها افراد زیادی به رانندگی در بیراهه‌ها و جاده‌های ناهموار علاقه دارند. مسیرهای پر پیچ و خم و ناهواری که از میان مناظر طبیعی زیبا گذر می‌کنند و راندن در آنها تجربه‌ای لذت‌بخش است. طبیعتا برای رانندگی در چنین شرایطی باید از خودرویی با قابلیت‌های ویژه و مناسب مسیرهای آفرود استفاده کرد که فناوری ساخت آنها روزبه‌روز پیشرفت می‌کند. از سوی دیگر راندن در بیراهه‌ها به مهارت و توانایی‌های خاصی نیاز دارد. رانندگی در بیراهه‌ها با چالش‌ها و خطراتی نیز همراه است.
اما تصور کنید به همراه همسفرتان به مکانی سفر کرده‌اید که هیچ جاده‌ای در آن وجود ندارد. فاصله‌تان تا اولین نشانه‌های تمدن حدود چهارصد هزار کیلومتر است و قرار است با خودرویی عجیب و خاص منطقه‌ای که برای اولین بار به آن سفر کرده‌اید را کاوش کنید.
این دقیقا همان چیزی است که فضانوردان برنامه آپولو در سفر به ماه آن را تجربه کردند.
یوجین سرنان، فضانورد ماموریت آپولو ۱۷، در حال رانندگی در سطح ماه. Credit: NASA
پس از فرود موفق فضانوردان بر سطح ماه در ماموریتهای آپولو ۱۱، آپولو ۱۲ و آپولو ۱۴ در ماموریت آپولو ۱۵ برای اولین بار از یک خودرو برای رانندگی در سطح ماه استفاده شد. خودرویی برقی که طراحی و ساخت آن بر عهده شرکت بوئینگ بود.
بودجه‌ی زیادی صرف طراحی و ساخت ماه‌نوردهای برنامه آپولو شد. ناسا در ابتدا بودجه‌ای در حدود ۱۹ میلیون دلار را برای ساخت چهار ماه‌نورد در نظر گرفت. اما هزینه‌ها بیش از انتظار اولیه بود و در نهایت ۳۸ میلیون دلار صرف ساخت ماه‌نوردها شد. مبلغی که ارزش امروزی آن حدود ۲۰۰ میلیون دلار است.
برای استفاده بهینه از فضای موجود در فضاپیما ماه‌نوردها به صورت تاشده به سطح ماه ارسال شدند و فضانوردان پس از فرود بر سطح ماه باید آنها را آماده استفاده می‌کردند. روندی که یادآور فیلم ترنسفورمرز است. پس از فرود بر سطح ماه ماه‌نوردهای ماموریت آپولو از ماه‌نشین خارج می‌شدند، سپس چرخ‌ها به صورت خودکار باز و ماه‌نورد برای استفاده آماده می‌شد.
با توجه به محدودیت وزن در ماموریتهای فضایی ماه‌نوردهای برنامه آپولو تا حد امکان سبک ساخته شده بودند. هر ماه‌نورد حدود ۲۱۰ کیلوگرم وزن داشت. اما ظرفیت هر ماه‌نورد حدود ۴۹۰ کیلوگرم بود که برای انتقال دو فضانورد و مقداری سنگ و خاک ماه کافی بود. فضانوردان ماموریت آپولو نمونه‌های سنگ و خاک ماه را به زمین منتقل کردند تا دانشمندان آنها را در آزمایشگاه‌های مجهز به دقت بررسی کنند.
حداکثر سرعت ماه‌نوردهای آپولو تنها ۱۳ کیلومتر بر ساعت بود! اما رانندگی با همین سرعت در سطح ناهموار ماه تجربه‌ای هیجان‌انگیز برای فضانوردان بود. کنترل ماه‌نورد با استفاده از ابزاری شبیه به جوی‌استیک انجام می‌شد. چیزی شبیه به آن چه که امروزه در بعضی از بازی‌های ویدئویی از آن استفاده می‌شود.
فضانوردان در سه ماموریت آپولو ۱۵، آپولو ۱۶ و آپولو ۱۷ در مجموع حدود ۹۰ کیلومتر در سطح ماه رانندگی کردند. مسافتی که زیاد به نظر نمی‌رسد اما در آوردن نمونه‌های بیشتری از سطح ماه به زمین و کاوش نواحی اطراف محل فرود نقش مهمی داشت.
سه ماه‌نوردی که در ماموریتهای آپولو ۱۵ تا آپولو ۱۷ به ماه ارسال شدند در سطح ماه باقی ماندند که شاید در آینده به یکی از دیدنی‌های ماه برای گردشگران فضایی تبدیل شوند!
طرحی گرافیکی از حضور فضانوردان در سطح ماه در ماموریت آرتمیس.
Credit: NASA
ناسا در سال‌های اخیر برنامه بازگشت به ماه را به صورت جدی دنبال می‌کند. ناسا قصد دارد تا در برنامه آرتمیس فضانوردان آمریکایی را در سال ۲۰۲۴ به سطح ماه اعزام کند. طبق اعلام ناسا در برنامه آرتمیس اولین زن فضانورد نیز بر سطح ماه قدم خواهد گذاشت.
باید منتظر ماند و دید آیا ناسا می‌تواند در این زمان محدود رویای بازگشت به ماه را محقق کند یا همچنان برای سفر به تنها قمر زمین باید انتظار بکشیم.
